Giải ngân đầu tư công, áp lực “chặng nước rút”

Như vậy, hơn 400.000 tỷ đồng vốn đầu tư công vẫn đang “chờ” được khơi thông, trong khi 29 bộ, ngành và 16 địa phương có tỷ lệ giải ngân thấp hơn bình quân cả nước. Chính vì thế mục tiêu giải ngân 100% khiến áp lực “về đích” giải ngân vốn đầu tư công đang lớn hơn bao giờ hết.

Tăng tốc các dự án trọng điểm, nâng cao trách nhiệm người đứng đầu

Tổng kế hoạch đầu tư công sử dụng vốn ngân sách Nhà nước năm 2025 đã được Thủ tướng Chính phủ giao là 899.180,2 tỷ đồng. Nếu tính thêm phần vốn cân đối của ngân sách địa phương được các địa phương giao tăng thêm 161.451,2 tỷ đồng thì tổng kế hoạch đầu tư công năm 2025 lên tới 1.060.631,4 tỷ đồng.

Kỳ giải ngân vốn đầu tư công năm 2025 kéo dài đến 31/1/2026 với khối lượng công việc khổng lồ là áp lực không nhỏ. Bộ Tài chính đang rốt ráo gỡ "nút thắt" phân bổ hết vốn đầu tư công. Theo đại diện Bộ Tài chính, tổng số vốn đã được phân bổ chi tiết là 871.041,6 tỷ đồng, tương đương 96,9% kế hoạch mà Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt. Trong khi đó, số vốn còn lại chưa phân bổ chi tiết là 28.138,6 tỷ đồng, chiếm khoảng 3,1% kế hoạch và phần lớn đến từ vốn ngân sách T.Ư với 28.045,8 tỷ đồng. Phần vốn chưa phân bổ chi tiết là một "điểm nghẽn" trong triển khai đầu tư công, bởi vốn chưa phân bổ không thể giải ngân, ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ dự án.

Về điều chuyển vốn không còn nhu cầu sử dụng (hơn 1.000 tỷ đồng), Bộ Tài chính đã tổng hợp và trình Chính phủ xem xét điều chuyển sang các dự án có khả năng giải ngân tốt hơn.

Theo đánh giá của Cục Thống kê, kết quả thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế năm nay đạt mục tiêu trên 8%. Song khối lượng vốn đầu tư công cần thực hiện trong 2 tháng cuối năm còn lớn và đây lại là thời điểm thường xảy ra mưa bão sẽ làm gián đoạn công tác thi công. Ngoài ra, công tác GPMB của nhiều dự án bị kéo dài; khâu chuẩn bị, lựa chọn nhà thầu, hoàn thiện các thủ tục đầu tư, năng lực về thẩm định, kiểm tra, giám sát, thi công còn hạn chế. Bên cạnh đó, giá vật tư tăng cao, có tình trạng khan hiếm nguồn cung một số loại vật liệu xây dựng như cát xây… Đặc biệt, từ tháng 7, việc triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp cũng ảnh hưởng đến tiến độ một số dự án, ảnh hưởng nhất định đến tiến độ chung của nguồn vốn đầu tư công năm nay

Hiện nay, các bộ, ngành, địa phương đang tập trung đẩy nhanh tiến độ các dự án trọng điểm, quan trọng quốc gia. Theo yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ, tăng tốc hoàn thành mục tiêu đưa vào khai thác trên 3.000km đường bộ cao tốc và khoảng trên 1.700km đường bộ ven biển trong năm 2025 cùng các dự án hạ tầng trọng điểm của quốc gia khác...

Được biết, hiện Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang khẩn trương hoàn thành việc trình cấp có thẩm quyền ban hành nghị quyết để tháo gỡ vướng mắc trong thi hành Luật Đất đai 2024 cho các dự án đầu tư công khẩn cấp, góp phần đẩy nhanh tiến độ các dự án.

Yêu cầu cấp thiết hơn bao giờ hết

Cùng với các bộ, ngành và địa phương khác, các dự án trọng điểm trong năm 2025 trên địa bàn TP Hà Nội tiếp tục được thực hiện khẩn trương, bảo đảm chất lượng và đúng tiến độ. Chào mừng Đại hội Đảng bộ TP lần thứ XVIII và ngày Giải phóng Thủ đô 10/10, trong tháng 10, Hà Nội đã khởi công 8 công trình, dự án trọng điểm thuộc các lĩnh vực hạ tầng giao thông, y tế, văn hóa và đô thị. Theo đại diện Sở Tài chính, TP cần hoàn thành giải ngân thêm hơn 43.000 tỷ đồng để đạt 100% kế hoạch vốn T.Ư giao và hơn 62.700 tỷ đồng để hoàn thành kế hoạch vốn do TP phân bổ. Hà Nội yêu cầu các sở, ngành, xã, phường triển khai 8 nhóm giải pháp trọng tâm, gồm lập kế hoạch giải ngân chi tiết theo tuần, giám sát tiến độ từng dự án; xử lý dứt điểm các bất cập trong GPMB; rà soát, điều chỉnh linh hoạt kế hoạch vốn giữa các dự án; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số trong quản lý đầu tư công; tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính; nâng cao hiệu quả phối hợp giữa các cấp, các ngành; gắn trách nhiệm người đứng đầu với kết quả giải ngân thực tế.

Đặc biệt, TP Hà Nội đã phát động đợt thi đua cao điểm 75 ngày, tính từ đầu tháng 11/2025 đến giữa tháng 1/2026, huy động toàn bộ hệ thống chính trị "vào cuộc đồng bộ, hành động quyết liệt". TP Hà Nội nhấn mạnh, mỗi sở, ngành, xã, phường phải xác định nhiệm vụ giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, là thước đo năng lực, tinh thần trách nhiệm của người đứng đầu.

Được biết, các bộ, ngành, địa phương khẩn trương đăng ký với Chính phủ (qua Bộ Xây dựng) các công trình khởi công, khánh thành dịp 19/12/2025, phấn đấu mỗi đơn vị có ít nhất 2 công trình đủ điều kiện.

Thủ tướng yêu cầu dứt khoát phải khánh thành Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1 và dự án nâng cấp sân bay Nội Bài vào ngày 19/12/2025; TP Hà Nội cùng các tỉnh Bắc Ninh, Gia Lai phải đẩy nhanh lập và phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi cho dự án đường nối sân bay Gia Bình và dự án cao tốc Quy Nhơn – Pleiku, bảo đảm hoàn thành trong năm 2025; Bộ Xây dựng phải đẩy nhanh phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi và tổ chức khởi công dự án mở rộng cao tốc TP Hồ Chí Minh – Trung Lương – Mỹ Thuận vào ngày 19/12/2025; TP Hồ Chí Minh và tỉnh Lâm Đồng cần sớm lựa chọn nhà đầu tư, nhà thầu để khởi công các dự án cao tốc TP Hồ Chí Minh – Mộc Bài và Tân Phú – Bảo Lộc trong dịp 19/12/2025….

Các bộ, ngành, địa phương, tập đoàn, tổng công ty đã báo cáo đề xuất khởi công, khánh thành 198 dự án (gồm 125 dự án khởi công và 73 dự án khánh thành) với tổng mức đầu tư 983.340 tỷ đồng. Trên cơ sở báo cáo, số liệu do các bộ, ngành, địa phương gửi về, Bộ Xây dựng sẽ chủ trì, phối hợp với Văn phòng Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương liên quan rà soát danh mục các dự án, công trình để bảo đảm quy mô, điều kiện tổ chức khánh thành, khởi công theo quy định và báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 5/12.

Việc bảo đảm tiến độ giải ngân được Chính phủ yêu cầu đi đôi với hiệu quả sử dụng nguồn lực là yêu cầu cấp thiết hơn bao giờ hết. Xác định giải ngân vốn đầu tư công là một trong những nhiệm vụ chính trị trọng tâm hàng đầu; tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo, phân cấp, quyền quyết định gắn với kiểm tra, giám sát; phát huy mạnh mẽ vai trò, trách nhiệm người đứng đầu; đề cao kỷ luật, kỷ cương, khen thưởng, kỷ luật kịp thời, nghiêm minh.