Giải pháp nào hồi sinh các dòng sông chết?

Dòng sông chết vừa ô nhiễm, vừa không có dòng chảy

Tham gia phiên chất vấn, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn tỉnh Hải Dương) đề nghị Bộ trưởng Bộ Tài nguyên & Môi trường cho biết giải pháp và kế hoạch của Bộ trong việc hồi sinh các dòng sông chết do ô nhiễm trầm trọng trong thời gian tới, trong đó có hệ thống thuỷ lợi Bắc Hưng Hải? 

Trả lời câu hỏi chất vấn của đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga về phục hồi các dòng sông chết, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên & Môi trường Đặng Quốc Khánh cho biết, các sông Bắc Hưng Hải, sông Nhuệ, sông Đáy, sông Cầu... đang ô nhiễm nặng. Còn dòng sông chết vừa ô nhiễm, vừa không có dòng chảy. 

Thời gian qua, các địa phương và Bộ Tài nguyên & Môi trường đã tích cực nhưng chưa cải tạo được bao nhiêu vì các khu công nghiệp và làng nghề xả thải ra các dòng sông này cũng như chưa đủ nguồn lực để xử lý (gồm nguồn lực để đầu tư cho hệ thống thu gom, hệ thống xử lý).  

Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho rằng, các địa phương phải chung tay với nhau để xử lý nước thải đồng bộ. Giải pháp căn cơ là phải giữ được nước, nước chảy tự nhiên với lưu lượng nước lớn, điều hòa được dòng chảy. 

Về vấn đề quản lý, Luật Tài nguyên nước (sửa đổi) sẽ có hiệu lực từ ngày 1/7 tới. Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết, Bộ Tài nguyên & Môi trường sẽ báo cáo Thủ tướng Chính phủ thành lập ngay Ủy ban quản lý lưu vực sông, tức là trách nhiệm chung các tỉnh, các bộ ngành và Ủy ban để điều phối vấn đề này. Bên cạnh đó, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên & Môi trường đề nghị trong giai đoạn 2026 - 2030, Chính phủ cần quan tâm đầu tư công để xử lý các dòng sông ô nhiễm này. 

Tranh luận với Bộ trưởng Bộ Tài nguyên & Môi trường liên quan đến các “dòng sông chết”, đại biểu Nguyễn Hữu Toàn (Đoàn tỉnh Lai Châu) cho biết, theo trả lời của Bộ trưởng, các dòng sông bị ô nhiễm đi qua nhiều tỉnh và có mức độ xả thải lớn. Đại biểu Nguyễn Hữu Toàn đề nghị làm rõ trách nhiệm của Bộ Tài nguyên & Môi trường trong việc tổ chức thực hiện Luật Bảo vệ môi trường khi để xảy ra trình trạng xả thải, ô nhiễm môi trường ngày càng tăng. 

Về trả lời của Bộ trưởng để xử lý các “dòng sông chết” cần thời gian và nguồn lực, đại biểu Nguyễn Hữu Toàn đề nghị Bộ trưởng làm rõ cần thời gian bao lâu và việc xây dựng, triển khai đề án về nguồn lực để xử lý tổng thể tình trạng ô nhiễm các dòng sông hiện nay?

Giải quyết tình trạng ô nhiễm nguồn nước lưu vực sông Nhuệ - Đáy

Liên quan đến vấn đề ô nhiễm nguồn nước sông Nhuệ - Đáy, đại biểu Mai Thị Phương Hoa (Đoàn tỉnh Nam Định) cho biết, tỉnh Nam Định cũng như các tỉnh nằm ở lưu vực sông Nhuệ - Đáy là những địa phương chịu tác động nặng nề của ô nhiễm nguồn nước do nước thải chưa đạt tiêu chuẩn xả vào.

Theo báo cáo của Bộ Tài nguyên & Môi trường, nước thải từ đô thị làng nghề, nước thải công nghiệp chiếm tỷ lệ lớn nhất trong cơ cấu nước thải phát sinh, trong khi đó tỷ lệ nước thải thu gom đạt tỷ lệ thấp. Đại biểu Mai Thị Phương Hoa đề nghị Bộ trưởng nêu rõ đánh giá về tình trạng nơi nào xả thải càng nhiều, việc xử lý nước thải càng ít? Tình trạng đô thị xả thải, nông thông gánh chịu ô nhiễm? Bên cạnh đó, ngoài giải pháp thành lập Ủy ban lưu vực sông, Bộ Tài nguyên & Môi trường sẽ phối hợp với các địa phương thuộc lưu vực có các đô thị làng nghề lớn hoặc phối hợp, với các Bộ, ngành có liên quan để giải quyết tình trạng ô nhiễm nước sông Nhuệ - Đáy như thế nào?

Trong khi đó, đại biểu Lê Đào An Xuân (Đoàn tỉnh Phú Yên) cho biết, việc khai thác và bảo vệ nguồn nước ở lưu vực sông hiện nay đang đặt ra nhiều thách thức, trong đó thiếu sự phối hợp giữa các tỉnh thượng nguồn và hạ nguồn trong việc bố trí các công trình phát triển kinh tế - xã hội dọc nguồn nước, dẫn đến ô nhiễm môi trường và khai thác, sử dụng nước thiếu bền vững. 

Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết định hướng cũng như giải pháp đột phá trong thời gian tới để phát huy hiệu quả cơ chế quản lý nước theo lưu vực sông để đảm bảo tính bền vững nguồn nước?

Trả lời câu hỏi của đại biểu về ô nhiễm trên hệ thống sông Nhuệ Đáy, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên & Môi trường cho biết, Bộ đã tăng cường hệ thống quan trắc và phân tích môi trường trên lưu vực sông Nhuệ Đáy. Hiện nay có 5 điểm quan trắc tự động, 42 điểm quan trắc kỳ môi trường nước mặt. Ngoài ra, địa điểm xả thải có lưu vực lớn và có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường được thiết lập quan trắc thường xuyên và liên tục, kết nối dữ liệu online. Bộ Tài nguyên & Môi trường cũng đánh giá sức chịu tải của các dòng sông, với quan điểm sẽ trao đổi với các địa phương có giải pháp xử lý phù hợp. 

Về thu gom, xử lý chất thải, Bộ trưởng khẳng định cần có sự vào cuộc của tất cả các địa phương, có sự chung sức, đồng lòng cùng xử lý nguồn thải, tạo dòng chảy. Bộ trưởng đề nghị các địa phương tuyên truyền vận động nhân dân, cộng đồng, doanh nghiệp chúng tay bảo vệ. Trong thời gian tới, đầu tư công cũng cần quan tâm tới nhiệm vụ thu gom, xử lý nước thải này.

Trả lời chất vấn của đại biểu Lê Đào An Xuân, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên & Môi trường Đặng Quốc Khánh khẳng định, vừa qua, Bộ đã trình Quốc hội xem xét Luật Tài nguyên nước (sửa đổi), trong đó có nhấn mạnh đến bảo vệ lưu vực sông. Theo đó, Bộ Tài nguyên & Môi trường sẽ thành lập Đề án về bảo vệ lưu vực sông.

Trong Đề án nhấn mạnh đến đảm bảo an ninh nguồn nước, trách nhiệm của các địa phương trong việc bảo vệ môi trường. Ngoài ra, việc thành lập Tổ chức lưu vực sông phải hiệu quả nên rất cần sự phối hợp của các địa phương. Chủ tịch UBND tỉnh phải là thành viên của Tổ chức lưu vực sông, với trách nhiệm chỉ đạo, điều hành địa phương đảm bảo an ninh nguồn nước, sử dụng nguồn nước có hiệu quả và bảo vệ môi trường.