Nghiên cứu cho thấy 750.000 ca tử vong mỗi năm liên quan đến siêu vi khuẩn kháng thuốc có thể được ngăn chặn thông qua việc tiếp cận tốt hơn với nước sạch và vệ sinh, kiểm soát nhiễm trùng và tiêm chủng cho trẻ em.
Kháng kháng sinh, hay AMR, là một thách thức lớn trên toàn cầu, với sự phát triển của siêu vi khuẩn kháng thuốc, do các yếu tố bao gồm sử dụng kháng sinh không phù hợp hay quá mức.
Các chuyên gia đã cảnh báo rằng nếu thế giới không ưu tiên hành động đối với AMR thì số người chết sẽ tăng đều đặn, trong đó trẻ sơ sinh, người già và những người mắc bệnh mãn tính hoặc cần phẫu thuật, có nguy cơ cao nhất.
Giáo sư Ramanan Laxminarayan, thuộc Đại học Princeton (Mỹ), cho biết: “AMR giết chết nhiều người hơn cả HIV, sốt rét và bệnh lao cộng lại”.
Ông cũng cảnh báo về một kịch bản trong đó các bệnh nhiễm trùng nhẹ có thể gây tử vong, dẫn đến các rủi ro lớn khi thực hiện những thủ thuật quan trọng trong y học hiện đại (từ sinh mổ đến điều trị ung thư và cấy ghép nội tạng).
“Theo dữ liệu năm 2019, ước tính có 4,95 triệu ca tử vong có liên quan đến AMR do vi khuẩn, trong đó có 1,27 triệu ca tử vong trực tiếp do tình trạng kháng thuốc đó. Tuy nhiên, các nước thu nhập thấp và trung bình chịu ảnh hưởng của AMR nhiều hơn,” ông Laxminarayan nói.
Nhóm nghiên cứu của ông cho rằng ước tính có thể ngăn ngừa được 247.800 ca tử vong thông qua việc tiếp cận phổ cập với nước sạch và cải thiện điều kiện vệ sinh, trong khi 337.000 ca tử vong có thể được ngăn ngừa thông qua việc phòng ngừa và kiểm soát lây nhiễm tốt hơn trong các cơ sở chăm sóc sức khỏe.
Họ cho biết thêm, 181.500 ca tử vong khác có thể ngăn ngừa được bằng cách tiêm chủng cho trẻ em. Điều này không chỉ bằng cách ngăn ngừa các bệnh nhiễm trùng kháng các loại thuốc hiện tại mà còn bằng cách hạn chế sử dụng kháng sinh không phù hợp.
Trong khi nhóm nghiên cứu lưu ý rằng 95.400 ca tử vong ở trẻ dưới 15 tuổi có thể tránh được trực tiếp mỗi năm thông qua việc sử dụng vắc-xin chống lại bốn bệnh nhiễm trùng chính do vi khuẩn, thì việc tiêm vắc-xin chống lại các bệnh nhiễm vi-rút cũng rất quan trọng.
“Khi bị bệnh, mọi người không thể phân biệt được đó là virus hay vi khuẩn và để đảm bảo an toàn, họ dùng thuốc kháng sinh. Nhưng trong lúc đó, họ lại tạo ra tình trạng kháng thuốc”, Laxminarayan cho biết, đồng thời lưu ý rằng cúm là nguyên nhân lớn nhất dẫn đến việc tiêu thụ kháng sinh trên thế giới.
Giáo sư Ben Cooper, Đại học Oxford, cho biết ước tính 750.000 ca tử vong có thể phòng ngừa được dựa trên phân tích cẩn thận và kỹ lưỡng. “Nghiên cứu nhấn mạnh việc chúng ta đã có sẵn các công cụ với chi phí phải chăng để giải quyết vấn đề lớn, nhưng để đạt được mức giảm này sẽ đòi hỏi cả thế giới phải chung tay nỗ lực giải quyết tình trạng kháng kháng sinh.”
Tiến sĩ Danna Gifford, chuyên gia về AMR, tại Đại học Manchester, cũng cho biết sẽ có những thách thức, cần có sự cam kết và hợp tác bền vững trên quy mô toàn cầu chưa từng có để đáp ứng các mục tiêu đề ra.
Tuy nhiên, bà cũng cho biết các biện pháp phòng ngừa là rất quan trọng. “Rõ ràng là việc giảm gánh nặng kháng thuốc toàn cầu đòi hỏi phải ngăn chặn sự xuất hiện của nhiễm trùng, thay vì chỉ đơn giản dựa vào các loại thuốc chống vi trùng mới,” bà Gifford nhấn mạnh.
