Gia tăng dân cư và đất ở đô thị
Giai đoạn 2003 – 2023, Thủ đô Hà Nội có sự gia tăng lớn về số lượng dân cư và diện tích đất ở đô thị. Nghiên cứu về Phát triển đô thị Hà Nội do JICA (Nhật bản) thực hiện cho biết dân số đô thị Hà Nội năm 2003 là 2,3 triệu người, diện tích đất đô thị 122km2.
Rà soát đánh giá thực hiện quy hoạch chung của Sở Quy hoạch - Kiến trúc Hà Nội cho biết dân số đô thị Hà Nội là 4,6 triệu người. Diện tích đất đô thị đo bằng bản đồ vệ tinh đêm (Google at Night) cộng với diện tích 5 đô thị vệ tinh là gần 1.500km2. Điều đó cho thấy tổng nguồn lực xã hội đầu tư cho nâng cao diện tích và chất lượng nhà ở cho cư đân Hà Nội rất thừa thãi.
Cụ thể, tổng diện tích sàn nhà ở năm 2000 là 12 triệu m2. Sau hơn 20 năm đã tăng gấp hơn 10 lần, tăng thấp nhất là 2 - 3 triệu m2/năm, năm cao nhất là 11 triệu m2 (năm 2017). Trong 20 năm qua, nhà ở của dân cư Hà Nội tăng nhanh về số lượng, chất lượng nâng cao.
Tuy vậy với giá trung bình 5 - 7 tỷ/căn là cao gấp 18,3 lần với mức thu nhập trung bình năm của hộ gia đình Hà Nội (khoảng 9.967 USD/năm), cao hơn Seoul (17,3 lần), Tokyo (16,1) và nhà ở thương mại tại Singapore (13,7)...
Với nhiều người thu nhập thấp chấp nhận đi thuê hoặc mua chung cư mini chính là những "phương án cứu cánh", là sự lựa chọn tối ưu trong bối cảnh hiện nay. Hiện có hàng ngàn chung cư mini với tổng diện tích sàn có thể lên tới 2 triệu m2 tập trung tại các làng xóm ven đô cũ thuộc 6 quận trong bán kính dưới 10km tới trung tâm TP.
Các giải pháp nâng cao chất lượng sống an toàn
Tuy nhiên, một chỗ ở giá phải chăng đôi khi phải đánh đổi với sự thiếu an toàn, đặc biệt với mô hình chưa có những quy chuẩn, quy định cụ thể từ cơ quan quản lý. Với thực trạng giao thông đô thị còn hạn chế thì loại hình chung cư mini có thể tiếp tục gia tăng và cần có giải pháp thích hợp, từng bước tăng chất lượng sống an toàn.
Trước mắt, cộng đồng cư dân và chính quyền sở tại với sự trợ giúp của chuyên gia tình nguyện đưa ra các phương án về phòng cháy, chữa cháy tại chỗ, khả thi.
Giải pháp đồng thời là rà soát các văn bản pháp lý, quy chuẩn kỹ thuật để ứng xử với chung cư mini có tính khả thi, từng bước nâng cao chất lượng an toàn với sự tham gia chủ động của các bên có lợi ích trực tiếp: người mua, người bán, cộng đồng tại chỗ và chính quyền sở tại.
Rà soát các quỹ đất dự án bỏ hoang, quỹ nhà không có người ở tại các quận huyện như: Thanh Xuân, Cầu Giấy, Tây Hồ, Hoàng Mai, Bắc Từ Liêm, Nam Từ Liêm, Long Biên, Gia Lâm, Đông Anh, Thanh Trì..., để có biện pháp tài chính thích hợp hạn chế đầu cơ nhà đất rồi để hoang, lãng phí, tạo nguồn tài chính và đất để phát triển chung cư mini hợp chuẩn.
Đặc biệt, về lâu dài là tập trung phát triển tuyến giao thông cao tốc đi tới các đô thị vệ tinh ít hơn 30 phút để cư dân có nhà giá rẻ, nhưng vẫn có cơ hội việc làm tại trung tâm TP.
