Tham dự diễn đàn, về phía TP Hà Nội có đồng chí Hà Minh Hải – Thành ủy viên, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội; Nguyễn Bá Nguyên – Phó Giám đốc Sở Quy hoạch Kiến trúc Hà Nội. Phía cơ quan T.Ư có các đồng chí: Vũ Hồng Huy – Phó Vụ trưởng Vụ xã hộ, Ban tuyên giáo T.Ư; TS Khuất Việt Hùng – Viện trưởng Viện Chiến lược và Phát triển Giao thông vận tải, Bộ Giao thông vận tải; TS Nguyễn Trung Thắng – Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách TN&T, Bộ TN&MT; TS. KTS Trần Ngọc Ninh – Cục phát triển đô thị, Bộ Xây dựng; TS Nguyễn Đình Thạo – Giảng viên Trường Đại học Giao thông vận tải, cùng các nhà quản lý, nhà khoa học, chuyên gia và cộng đồng doanh nghiệp. Diễn đàn hân hạnh có sự đồng hành của Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam, Tổng Công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí – CTCP, Tổng công ty Cổ phần Bia - Rượu - Nước giải khát Hà Nội.
Xu hướng tất yếu
Phát biểu khai mạc diễn đàn, PGS.TS Nguyễn Thành Lợi – Tổng Biên tập Báo Kinh tế & Đô thị cho biết, ngày 27/11, tại buổi làm việc với Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Tô Lâm dành nhiều thời gian nói về 2 vấn đề rất quan trọng là ô nhiễm môi trường và ùn tắc giao thông. Trong đó, nhiệm vụ trước mắt là xử lý ô nhiễm nguồn nước, đặc biệt là sông Tô Lịch. Đặc biệt, hiện nay vấn đề đô thị hóa đang diễn ra với tốc độ nhanh chóng trên toàn cầu, mang lại nhiều lợi ích kinh tế nhưng cũng đặt ra không ít thách thức về môi trường, xã hội và văn hóa.
Trước thực trạng đó, khái niệm "đô thị xanh" đã nổi lên như một hướng đi không thể thiếu để đảm bảo sự phát triển hài hòa giữa con người và thiên nhiên. Đô thị xanh không chỉ là những không gian với nhiều cây xanh, mà còn là sự tích hợp của các giải pháp sáng tạo trong sử dụng năng lượng, quản lý nguồn nước, giao thông và công nghệ thông tin.
“Tại diễn đàn này, chúng ta sẽ cùng nhau thảo luận về những xu hướng mới nhất trong phát triển đô thị xanh, cả những bài học kinh nghiệm từ những thách thức phải đối mặt. Chúng ta cùng đặt ra những câu hỏi: Làm thế nào để các giải pháp đô thị xanh trở nên thực tế và khả thi hơn? Làm thế nào để kết hợp giữa phát triển đô thị và bảo tồn thiên nhiên một cách tối ưu nhất? Làm thế nào để cư dân đô thị được tận hưởng cuộc sống tốt đẹp nhất?” - PGS.TS Nguyễn Thành Lợi – Tổng Biên tập Báo Kinh tế & Đô thị cho hay.
Theo PGS.TS Nguyễn Thành Lợi, một trong những trọng tâm quan trọng của diễn đàn lần này là bàn thảo, đưa ra các giải pháp phù hợp, hữu hiệu vào quy hoạch và quản lý đô thị nhằm tạo một bước tiến quan trọng, giúp đạt được các mục tiêu phát triển bền vững mà không đánh đổi môi trường sống của thế hệ mai sau. Bên cạnh đó, sự tham gia và cam kết từ các bên liên quan, từ chính phủ, doanh nghiệp đến cộng đồng dân cư, cũng là chìa khóa để thúc đẩy quá trình chuyển đổi này.
Đồng thời, đơn vị tổ chức mong muốn diễn đàn lần này sẽ khơi nguồn cho những sáng kiến mới, là cầu nối của những hợp tác ý nghĩa, và hơn hết, là tạo ra một lộ trình phát triển bền vững và mạnh mẽ hơn cho các đô thị chúng ta đang sống. Một lộ trình mà ở đó, chất lượng cuộc sống được nâng cao đồng thời với việc bảo vệ môi trường và các giá trị văn hóa riêng biệt của từng địa phương.
“Chúng tôi nhận ra sự cần thiết của việc phát triển bền vững không chỉ từ góc độ kinh tế, mà còn từ trách nhiệm xã hội và đạo đức nghề nghiệp. Phát triển đô thị xanh theo hướng bền vững không chỉ nhằm tạo ra môi trường sống lành mạnh nhất cho cư dân, mà còn để đóng góp vào cuộc chiến toàn cầu vì một tương lai trái đất xanh và sạch hơn” - PGS.TS Nguyễn Thành Lợi – Tổng Biên tập Báo Kinh tế & Đô thị chia sẻ.
Đối với Hà Nội, theo PGS.TS Nguyễn Thành Lợi, Thủ đô ngàn năm văn hiến của Việt Nam đang đứng trước nhiều cơ hội và thách thức trong quá trình đô thị hóa nhanh chóng. Với dân số liên tục gia tăng và áp lực ngày càng lớn từ sự phát triển kinh tế, vấn đề môi trường trở thành một mối quan tâm hàng đầu đối với thành phố. Hà Nội đang hướng tới việc phát triển đô thị xanh một cách toàn diện và bền vững. Đô thị xanh không chỉ dừng lại ở việc tăng cường diện tích cây xanh, mà còn bao gồm nhiều khía cạnh khác như kiến trúc bền vững, giao thông thân thiện với môi trường và quản lý năng lượng hiệu quả.
Trong bối cảnh thế giới đối diện với nhiều thách thức về biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và sự cạn kiệt tài nguyên, phát triển bền vững đã và đang trở thành định hướng không thể thiếu. Lãnh đạo TP Hà Nội đã nhận rõ điều đó và xây dựng những chiến lược dài hạn nhằm nâng cao chất lượng sống cho người dân mà không làm suy giảm nguồn tài nguyên cho thế hệ mai sau. Một trong những hạt nhân của sự phát triển đô thị xanh là việc ưu tiên quy hoạch không gian công cộng và hệ thống cây xanh, trong thời gian tới vấn đề cấp bách là làm thế nào để làm sạch Sông Tô Lịch – dòng sông có ý nghĩa lịch sử, văn hóa với Thủ đô Hà Nội.
Những năm qua, trên địa bàn Thủ đô có nhiều công viên, vườn hoa và hồ điều hòa được tạo lập, cải tạo để tăng cường mật độ cây xanh, giúp điều hòa khí hậu, cải thiện chất lượng không khí. Hệ thống giao thông công cộng cũng được nâng cấp với việc ưu tiên phát triển xe buýt nhanh (BRT), đường sắt trên cao và khuyến khích sử dụng các phương tiện giao thông thân thiện với môi trường. Cùng với đó, Hà Nội đang đẩy mạnh thực hiện các dự án xây dựng các khu đô thị sinh thái, ứng dụng công nghệ thông minh. Các tòa nhà xanh, sử dụng năng lượng tái tạo và công nghệ tiết kiệm năng lượng đang dần trở thành xu hướng phổ biến trong kiến thiết đô thị mới.
“Để phát triển đô thị xanh bền vững, sự tham gia của cộng đồng là không thể thiếu. Chính quyền và các tổ chức xã hội đã và đang đẩy mạnh việc tuyên truyền, nâng cao nhận thức và kêu gọi sự chung tay của người dân. Việc hưởng ứng của cộng đồng không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn làm đẹp TP, duy trì bản sắc văn hóa, lịch sử của Hà Nội. Trong tương lai, với sự nỗ lực, kiên trì và hợp tác của toàn TP, chúng ta tin tưởng rằng Hà Nội sẽ tiếp tục tiến xa hơn trong hành trình phát triển đô thị xanh, trở thành hình mẫu tiêu biểu cho các đô thị cả nước” - PGS.TS Nguyễn Thành Lợi – Tổng Biên tập Báo Kinh tế & Đô thị cho biết thêm.
Chiến lược lâu dài nhằm hài hòa cán cân tăng trưởng
Phát biểu tại diễn đàn, đồng chí Hà Minh Hải – Thành ủy viên, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội cho biết, phát triển xanh, phát triển đô thị xanh đã và đang trở thành xu hướng tất yếu. Đô thị xanh không chỉ đảm bảo môi trường sống trong lành, cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân, mà còn thúc đẩy sự cân bằng, hài hòa giữa phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường và bảo tồn phát huy các giá trị văn hoá lịch sử, nâng cao chất lượng sống.
Đó là nền tảng để xây dựng những cộng đồng thịnh vượng, bền vững, nơi mà tăng trưởng không còn phụ thuộc vào sự khai thác cạn kiệt tài nguyên, thiên nhiên mà dựa chủ yếu vào khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, quản trị hiệu quả của chính quyền và sự đoàn kết chung tay của cả xã hội, quyết định đến sự thành công. Đây chính là con đường giúp các đô thị hiện thực hóa khát vọng trở thành nơi đáng sống, hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, giữa phát triển nhanh và bền vững.
“Hôm nay, Báo Kinh tế và Đô thị tổ chức Diễn đàn Phát triển Đô thị Xanh theo hướng bền vững, một vấn đề đang được nhân dân Thủ đô rất quan tâm, một sự kiện ý nghĩa nhằm góp phần thúc đẩy tăng trưởng xanh, bền vững, và cũng là cơ hội để cùng nhận thức đầy đủ, sâu sắc hơn về vai trò quan trọng của phát triển bền vững đối với tương lai của các đô thị và chất lượng sống của người dân” - Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Hà Minh Hải nói.
Theo Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Hà Minh Hải, Thủ đô Hà Nội - trái tim của cả nước, là trung tâm chính trị - hành chính quốc gia, một đô thị đặc biệt với vai trò là đầu tàu về văn hóa, giáo dục, khoa học và công nghệ, kinh tế và hội nhập quốc tế của cả nước. Hà Nội là một trong 20 Thủ đô có diện tích tự nhiên lớn nhất thế giới, đồng thời là một trong những điểm đến hấp dẫn cho nhà đầu tư và khách du lịch quốc tế. Hà Nội cũng tự hào có một lực lượng lao động trẻ, năng động, sáng tạo, sẵn sàng đón nhận những cơ hội và thách thức trong thời kỳ toàn cầu hóa. Tuy nhiên, với sự phát triển nhanh chóng, TP cũng phải đối mặt với những thách thức lớn như: mật độ dân cư đông đúc, quá tải hệ thống y tế và giáo dục, cùng những vấn đề ô nhiễm không khí, nguồn nước, ùn tắc giao thông...
Theo Nghị quyết 15-NQ/TW của Bộ Chính trị định hướng “xây dựng Thủ đô Hà Nội trở thành đô thị thông minh, hiện đại, xanh, sạch, đẹp, an ninh, an toàn; phát triển nhanh, bền vững, có sức lan toả để thúc đẩy vùng đồng bằng Sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước cùng phát triển... Tạo chuyển biến rõ nét trong công tác bảo vệ môi trường,… thực hiện đồng bộ, hiệu quả các giải pháp nhằm cải thiện chất lượng không khí; xử lý cơ bản ô nhiễm môi trường nước các hệ thống sông, hồ; hoàn thành cải tạo môi trường Sông Nhuệ - Sông Đáy, sông Tô Lịch; các chương trình chống úng, ngập; hạ tầng xử lý rác thải, nước thải, cây xanh đô thị... theo quy hoạch”.
Cùng với Chiến lược Quốc gia về Tăng trưởng Xanh giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn 2050, Kế hoạch Hành động Quốc gia về Tăng trưởng Xanh... TP đã cụ thể hóa các định hướng, tầm nhìn chiến lược vào hai quy hoạch và Luật Thủ đô sửa đổi; trong đó các từ khóa “xanh”, “số”, “thông minh”, “bền vững”, đã được cấy gen vào các quy hoạch. TP cũng đang xây dựng quy chuẩn, tiêu chuẩn, định mức kinh tế - kỹ thuật phù hợp với định hướng thủ đô “Văn hiến - văn minh - hiện đại”, xanh, thông minh, thành phố kết nối toàn cầu.
Với mục tiêu hướng tới là đưa Hà Nội trở thành một trong những hình mẫu của đô thị xanh, thông minh, có bản sắc của một Thủ đô ngàn năm văn hiến, nơi hội tụ tinh hoa văn hóa của Dân tộc Việt Nam, trong đó:
Thứ nhất, quy hoạch và phát triển không gian xanh, không gian công cộng, không gian ngầm, không gian trên cao, không gian số. Mọi dự án phát triển phải lấy tiêu chí xanh làm nền tảng. Các không gian xanh không chỉ tăng cường môi trường sống trong lành mà còn giúp gắn kết cộng đồng.
Thứ hai, cụ thể hóa Luật Thủ đô với phương châm “Thể chế thông thoáng - quản trị thông minh - nhận thức, tư tưởng thông suốt”. Với 3 “Quy” đồng bộ để tổ chức thực hiện hiệu quả “Quy hoạch chi tiết - Quy chế, quy trình - Quy chuẩn, tiêu chuẩn”.
Thứ ba, đẩy mạnh ba chuyển đổi là chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, kinh tế tuần hoàn, chia sẻ; ứng dụng công nghệ số. “Chuyển đổi số là chìa khóa để phát triển nhanh bền vững”. Công nghệ được xác định là đòn bẩy quan trọng, giúp quản lý đô thị hiệu quả và tiết kiệm tài nguyên. Tập trung đầu tư xây dựng các hệ thống giám sát môi trường, quản lý chất thải và tiết kiệm năng lượng, đồng thời thúc đẩy các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực công nghệ xanh, nhằm tạo động lực mạnh mẽ cho phát triển đô thị bền vững.
Việc xây dựng và phát triển đô thị thông minh không chỉ nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân, mà còn tối ưu hóa công tác quản lý và vận hành đô thị thông qua ứng dụng các công nghệ tiên tiến như Internet vạn vật (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) và blockchain. Các công nghệ này được tích hợp vào nhiều lĩnh vực quan trọng như giao thông, năng lượng, môi trường và dịch vụ công, giúp giảm ùn tắc, tiết kiệm tài nguyên, thúc đẩy năng lượng tái tạo và phát triển kinh tế số. Không dừng lại ở đó, đô thị thông minh còn tạo môi trường thuận lợi để người dân tham gia sâu hơn vào quá trình quản lý, minh bạch hóa hoạt động hành chính và khuyến khích sự đổi mới sáng tạo.
Thứ tư, phát triển giao thông xanh, thông minh, tăng cường đầu tư cho các hệ thống giao thông công cộng như mạng lưới metro, xe buýt nhanh, và khuyến khích sử dụng các phương tiện giao thông xanh. Đồng thời, nghiên cứu để xây dựng tiêu chí xây dựng và ban hành các quy định về tiêu chí, điều kiện, trình tự, thủ tục xây dựng “vùng phát thải thấp”.
Thứ năm, tăng cường ý thức cộng đồng. Ý thức cộng đồng đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ môi trường và thúc đẩy lối sống xanh bền vững. Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nhằm nâng cao nhận thức của từng cá nhân về vai trò và trách nhiệm trong việc bảo vệ môi trường sống. Những thông điệp ý nghĩa, những câu chuyện thành công về lối sống xanh sẽ được lan tỏa rộng rãi để khuyến khích cộng đồng cùng hành động. Tinh thần chung tay của cả cộng đồng chính là nền tảng vững chắc để hướng tới một đô thị xanh, đáng sống và phát triển bền vững.
Thứ sáu, “Tầm sư học đạo”, đẩy mạnh hợp tác quốc tế. Hợp tác quốc tế là chìa khóa quan trọng để chúng ta tiếp cận các kinh nghiệm quý báu và công nghệ tiên tiến từ những đô thị xanh hàng đầu thế giới, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững. Thông qua các mối quan hệ hợp tác đa phương và song phương, chúng ta có thể tiếp nhận những giải pháp sáng tạo, các mô hình phát triển hiệu quả đã được kiểm chứng, từ đó áp dụng một cách phù hợp vào thực tiễn.
Đồng thời, hợp tác quốc tế cũng mở ra cơ hội thu hút nguồn vốn đầu tư, đặc biệt là từ các quỹ hỗ trợ tăng trưởng xanh và phát triển bền vững, đồng thời đẩy mạnh việc chuyển giao công nghệ hiện đại.
“Diễn đàn Phát triển Đô thị Xanh theo hướng bền vững hôm nay là một sự kiện mang ý nghĩa quan trọng, nơi hội tụ trí tuệ, tâm huyết và tầm nhìn của các chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp và nhà quản lý. TP mong muốn và tin tưởng rằng, thông qua diễn đàn, những ý tưởng đột phá, các giải pháp sáng tạo và kinh nghiệm thực tiễn quý báu sẽ được chia sẻ, không chỉ góp phần định hình hướng đi cho đô thị xanh, phát triển bền vững, với sự tham gia hợp tác của 3 Nhà…Đây cũng là dịp để khơi nguồn cảm hứng, thúc đẩy sự đoàn kết trong nỗ lực chung tay xây dựng Thủ đô Hà Nội văn hiến, văn minh, hiện đại, một đô thị xanh và thông minhvới hệ giá trị cốt lõi “Chính quyền phục vụ, Doanh nghiệp cống hiến, Xã hội niềm tin, Người dân hạnh phúc” – là nơi đáng đến và lưu lại, đáng sống và cống hiến” – Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Hà Minh Hải nhấn mạnh.
