Mâm cơm chiều cuối năm
Như thông lệ nhiều năm qua, chiều ngày cuối năm, những cán bộ Ban quản lý di tích Thành cổ Quảng Trị vừa chỉnh trang lại khuôn viên vừa chuẩn bị mâm cơm Tất niên cho các Anh hùng liệt sĩ đã ngã xuống nơi mảnh đất Thành cổ.
Trong khuôn viên Bảo tàng Thành cổ - nơi gìn giữ hàng trăm hiện vật của các liệt sĩ, mâm cơm đơn sơ như bao gia đình Việt được chuẩn bị sẵn. “Bữa cơm có bánh chưng xanh, có những món ăn dân giã của bao bà mẹ Việt Nam nấu cho những đứa con. Thắp nén hương thơm, chúng tôi kính cẩn mời các anh, các chú về cùng dùng bữa cơm cuối năm với anh, chị em của ban”, chị Cáp Thị Thiên Trang, Trưởng Ban quản lý di tích Thành cổ Quảng Trị nói.
Sau bữa cơm chiều, các cán bộ, nhân viên nơi đây lại tất bật chuẩn bị cho những dòng người ở thị xã Quảng Trị xuất hành sau thời khắc Giao thừa đến Thành cổ dâng hương đến các Anh hùng liệt sĩ. Đêm Giao thừa, Thành cổ Quảng Trị vẫn mở cửa và ấm cúng khi ánh sáng chan hòa khắp các lối đi.
Hàng năm, dù thời tiết thế nào, chị Trang cũng có mặt tại Thành cổ để chuẩn bị mâm cúng. Bởi lẽ, chị nói rằng mọi người làm việc ở Thành cổ đều ý thức rằng phải làm bằng cái tâm, tấm lòng thành kính nên ai cũng gắng thật chu đáo.
“Tôi tin rằng các anh, các chú vẫn còn mãi ở đây, ranh giới âm dương không cách biệt. Ngoài ngày giỗ lớn cho anh linh các Anh hùng liệt sĩ vào ngày 27/7 hàng năm thì cuối năm và thời khắc giao thừa, chúng tôi cũng lo cho các anh, các chú được đoàn tụ, sum vầy bên mâm cơm ấm cúng”, chị Cáp Thị Thiên Trang bày tỏ.
Trong giờ phút thiêng liêng chuyển mình của trời đất, những bước chân thật khẽ và nhẹ, bên Đài tưởng niệm – ngôi mộ chung cho hàng nghìn chiến sĩ đã ngã xuống vì độc lập, tự do của dân tộc, mâm cúng Giao thừa được chuẩn bị chăm chút rất tỉ mỉ.
Khi tiếng chuông thiêng nơi Đài tưởng niệm vang lên, tỏa ra 4 phương mang lời thỉnh nguyện các anh về sum vầy cùng đồng đội. Trong khói hương thơm, những cán bộ, nhân viên kính cẩn nghiêng mình tưởng nhớ đến công ơn các Anh hùng liệt sĩ.
Và chẳng biết từ bao giờ, sau thời khắc Giao thừa, người dân thị xã Quảng Trị thường xuất hành đến với Thành cổ thiêng liêng để bắt đầu năm mới. Mọi người đến bên Đài tưởng niệm, cùng nhau với những lời chúc tốt đẹp. Từng dòng người bước khẽ giữa đất thiêng Thành cổ và kính cẩn dâng lên những nén hương thơm tỏ lòng thành kính trước anh linh các anh hùng liệt sĩ đã ngã xuống cho hòa bình, độc lập, tự do của dân tộc.
Trong khói hương trầm mặc, thời khắc năm mới nơi Thành cổ đầy thiêng liêng, xúc động. Bởi người dân nơi đây tin rằng, các anh còn mãi, các anh đã hóa mình vào từng nhành cây, ngọn cỏ, từng nắm đất thiêng của Tổ quốc. Và thời khắc năm mới nơi đây luôn tràn ngập màu xanh của hòa bình và âm vang bài hát “Cỏ non Thành cổ, một màu xanh non tơ. Bình minh Thành cổ, cỏ mềm theo gió đung đưa…”
Mong các Anh ấm lòng…
Mảnh đất thị xã Quảng Trị nhỏ bé ít ai biết rằng đã phải gánh chịu hơn 300.000 tấn bom đạn các loại. Đã có hàng nghìn chiến sĩ chiến đấu, anh dũng ngã xuống khi tuổi đời thanh xuân, anh linh các anh đã hòa vào đất thiêng Thành cổ, của dòng sông Thạch Hãn xanh trong.
Chiều cuối năm, như bao người dân Việt Nam khắp mọi miền Tổ quốc sửa sang bàn thờ gia tiên, người dân thị xã Quảng Trị cũng lau chùi, chỉnh trang lại những bàn thờ vọng các Anh hùng liệt sĩ. Hầu như, mỗi ngôi nhà ở thị xã Quảng Trị cũng đều có ít nhất một am thờ vọng như cách tri ân đầy nghĩa tình của người dân nơi đây với các liệt sĩ đã ngã xuống trên mảnh đất này.
Dù tất bật buôn bán ngày cuối năm, nhưng chị Đỗ Thị Vinh (54 tuổi, khu phố 1, phường 2, thị xã Quảng Trị) vẫn không quên sửa lại bát nhang, chuẩn bị hoa quả cho 4 am thờ các liệt sĩ nơi khuôn viên của gia đình.
Bộ bàn ghế đá gia đình chị bày biện trước bàn thờ vọng nhằm để nơi các anh về quây quần bên nhau, trên đó luôn có ấm trà và bao thuốc lá thơm. Căn nhà của gia đình chị gần sông Thạch Hãn trong một lần làm nhà phát hiện hài cốt liệt sĩ. Và mở rộng những lần tìm kiếm khác, trong 10 năm, trong khuôn viên căn nhà, gia đình chị 5 lần phát hiện 23 hài cốt liệt sĩ cùng nhiều di vật như bi đông, dép cao su… May mắn, trong đó có 2 liệt sĩ xác định được tên tuổi.
Chị tâm sự, gia đình chị có đến 7 người là liệt sĩ và có 3 Bà mẹ Việt Nam anh hùng, may mắn đều quy tập về trong nghĩa trang gia đình. Thế nhưng, 21 hài cốt liệt sĩ khác mà gia đình chị tìm thấy không xác định được tên tuổi, quê quán. Cùng với chính quyền địa phương, gia đình chị lo đám tang cho các anh rồi đưa về an táng tại nghĩa trang liệt sĩ thị xã.
“Nhiều lúc tìm thấy các anh cũng phần là tâm linh, phần nữa là gia đình cố gắng tìm kiếm để đưa các anh về với đồng đội. Gia đình lập am thờ vọng cho các anh như gửi gắm lòng thành kính, mong các anh luôn được ấm lòng nơi chín suối”, chị Đỗ Thị Vinh chia sẻ.
Những chiếc am thờ được lập nên trong khuôn viên nhà chị với hương khói hàng ngày như người thân trong gia đình. Nơi đây, trở thành nơi ấm áp để các anh ghé về và ngày 27/7 hàng năm, gia đình chị tổ chức đám giỗ chung cho các anh với lòng biết ơn, thành kính.
Nơi mỗi góc phố hay con hẻm nhỏ của thị xã Quảng Trị luôn có những am thờ vọng trong nhà hoặc ngoài góc phố. Bởi, dù đã hơn nửa thế kỷ qua, mỗi lần thi công các công trình, người dân thị xã vẫn gặp hài cốt hay di vật của các liệt sĩ. Vì vậy, mỗi lần thi công, người dân nơi đây cẩn thận kiểm tra tầng thớ đất để tìm kiếm, hi vọng đưa các anh về với đồng đội ở nghĩa trang liệt sĩ.
Chiều cuối năm, những am thờ vọng được lau dọn, chỉnh trang, bày biện hoa quả, cắm bình hoa mới. Và người dân thị xã không ai bảo ai đều có mặt bày lễ vật, thắp hương tại am thờ với sự kính cẩn mời các anh về ăn Tết cùng gia đình, cùng đồng đội thân thương.
