Tạo sự hứng khởi đầu năm mới
Nằm cách trung tâm Hà Nội khoảng hơn 20km, làng Bùng (Phùng Xá, Thạch Thất) luôn thu hút được đông đảo du khách xung quanh cũng như thập phương mỗi khi Tết đến Xuân về với nhiều hoạt động đón chào năm mới, trong đó không thể không nhắc đến hội vật.
Diễn ra từ ngày mùng 6 – 10 tháng Giêng (âm lịch), tưởng nhớ công ơn thành hoàng làng Bùng, là tướng quân Phùng Thanh Hòa đời vua Lý Nam Đế. Theo ghi nhận của phóng viên báo Kinh tế & Đô thị trong những ngày diễn ra hội, mọi ngõ ngách trong làng đều trang hoàng cờ hoa, người dân háo hức đổ về sới vật để tận mắt chứng kiến những người con, người cháu trong gia đình, hàng xóm trực tiếp tranh tài.
Chia sẻ với phóng viên, ông Nguyễn Trung Chính - một người dân trong làng và phụ công tác Phó Ban tổ chức giải của hội vật cho biết, so với các hội vật ở các xã xung quanh, hội vật làng Bùng có lịch sử lâu đời nhất và vẫn giữ được nhiều nét, truyền thống.
Theo ông Nguyễn Văn Tuyền (sinh năm 1961, xóm Phiên Tư, thôn Bùng), đã là thông lệ hàng mấy chục năm, mỗi người dân đều hứng khởi khi Tết đến để được tham dự hội vật làng Bùng. Những năm trước không bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh, nhiều hoạt động đã được tổ chức như bóng đá, cầu lông, cờ tướng… nhưng vật tại làng Bùng đã là truyền thống không thể bỏ qua.
“Dù là hội làng nhưng sự kịch tính vẫn luôn có, có những năm các đô vật phá giải đến đêm, đó là nét đẹp truyền thống của hội làng Bùng và cái hay của môn vật” – ông Nguyễn Văn Tuyền chia sẻ.
Thực tế, trong hàng thập kỷ qua, phong trào rèn luyện sức khỏe bằng môn vật cổ truyền phát triển tương đối rầm rộ làng Bùng, niềm đam mê môn thể thao vật truyền thống này có xu hướng tập hợp thành nhóm, mở CLB tập luyện thường xuyên, dưới sự hướng dẫn, chỉ dạy từ các thế hệ đi trước. Tại hội làng, các đô vật tham gia hội không giới hạn độ tuổi, hạng cân, giới tính. Ngoài ra, hội vật chia ra làm ba nhóm giải lớn. Giải nhất, nhì sẽ được dành cho các đô vật đến từ địa phương khác, còn giải ba sẽ dành cho các đô vật trong địa phương tranh tài phá giải. Điều kiện để có thể phá giải là các đô vật phải thực hiện 3 trận thắng liên tiếp, nếu một đô vật đánh theo mà giành chiến thắng, những đô vật khác cứ thế tiếp tục theo đấu cho đến khi nào tìm ra người đánh thắng 3 trận.
“Các đô vật tranh tài theo thể thức vật cổ truyền, thi đấu đối kháng một lèo thường là 2 trận thắng liên tiếp, mỗi trận đấu có thể thi đấu nhiều hiệp, đô vật nào hạ đo ván đối thủ bất cứ lúc nào thì giành chiến thắng. Luật thắng theo hình thức “lấm lưng trắng bụng, hoặc nhấc bổng đối phương toàn thân dời khỏi mặt đất. Chính vì nét cổ truyền nên nhiều đô vật có tiếng, dù giành giải cao tại các đầu trường trong nước và quốc tế cũng nhiều lần, phải chịu thua trước những đô vật tài cao tại làng. Trong năm 2023, BTC đã đưa cả giải đua tài cho các đô vật kiện tướng trên toàn quốc về tranh tài” – Phó Chủ tịch UBND xã Phùng Xá Nguyễn Tuấn Hải - Trưởng BTC hội vật Xuân Quý Mão 2023 chia sẻ.
Nuôi dưỡng tinh thần thượng võ từ lớp trẻ
Theo như người dân làng Bùng kể lại, thời kỳ đầu hội vật chủ yếu phục vụ Nhân dân trong xã, về sau được mở rộng thu hút nhiều đô vật trong và ngoài huyện về tranh tài, thu hút hàng nghìn người dân đến cổ vũ mỗi năm. Nhiều năm nay, ngoài các đoàn đô vật đến từ các địa phương lân cận huyện Thạch Thất như Quốc Oai, Hoài Đức… hội vật thu hút sự góp mặt của các đô vật chuyên nghiệp từ nhiều đoàn, địa phương về phá giải từ Hà Nội, Bắc Ninh, Thái Nguyên… Bên cạnh đó, Ban Tổ chức phân theo lứa tuổi như: Thiếu nhi, Thiếu niên, Thanh niên và Trung niên, Ngay từ những ngày đầu khai hội, thiếu nhi tại lang Bùng đã nô nức đến sới vật từ sớm để đăng ký tham gia, tạo nên không khí rộn ràng của những ngày đầu Xuân.
Không chỉ là sân chơi cho người dân trong làng, Phùng Xá là nơi nuôi dưỡng nên những HLV, VĐV chuyên nghiệp tên tuổi đã và đang phục vụ cho đội vật TP Hà Nội và quốc gia như: Phùng Khắc Hùng, Cấn Tất Vinh, Cấn Tất Dự, Phùng Khắc Huy …
“Là người sinh ra và lớn lên tại làng Bùng, đến nay tôi đang theo và gắn bó con đường chuyên nghiệp của vật, đó là niềm tự hào và vinh dự đối với cá nhân cũng như người khác. Lớp trẻ chúng tôi luôn mong muốn giữ gìn, phát huy truyền thống võ vật của quê hương” – VĐV Cấn Tất Dự chia sẻ.
Tại SEA Games 31, những người con của làng Bùng như Cấn Tất Dự, Phùng Khắc Huy đã thi đấu xuất sắc dành HCV để đóng góp vào thành tích của đoàn thể thao Việt Nam cũng như bộ môn vật (17 tấm HCV, nhất toàn đoàn). Theo Phó Chủ tịch UBND xã Phùng Xá Nguyễn Tuấn Hải - Trưởng BTC chia sẻ, duy trì hội làng và hướng đến sự phát triển môn vật, Phùng Xá được Trung tâm VHTT&TT huyện thường tổ chức các lớp tập luyện thường xuyên để tạo nguồn cho các đội tuyển của TP và quốc gia.
“Lớp lớp thanh niên đang hào hứng với môn vật truyền thống của quê hương, tích cực tham gia thi đấu và luyện tập để giành thành tích cao. Thời gian tới, xã tiếp tục lên kế hoạch và tạo điều kiện phát triển cho môn vật cũng như tổ chức hội làng ngày càng quy mô để tạo thêm sân chơi cho người dân cũng như hướng tới tập trung giữ gìn nét đẹp văn hoá từ người trẻ” – ông Nguyễn Tuấn Hải chia sẻ.
“Vật là bộ môn có tác dụng tăng cường sức khỏe, rèn luyện ý chí, bản lĩnh, đạo đức, cũng là một trong những môn thể thao thành tích cao đem lại nhiều huy chương ở các kỳ Đại hội TDTT. Những giải vật của nhiều lễ hội trên địa bàn TP nói riêng và cả nước nói chung, góp phần giữ gìn và phát huy nét đẹp truyền thống của môn thể thao dân tộc, đặc biệt là nơi nuôi dưỡng, tìm kiếm các VĐV chuyên nghiệp” – Giám đốc Trung tâm HL&TĐ TDTT Hà Nội Đào Quốc Thắng.
