Gỡ khó cho dự án nhà ở bị ách tắc

Qua đó giúp cho người thu nhập thấp có thêm cơ hội sở hữu nhà ở khi đang sinh sống trên địa bàn Thủ đô.

Thiếu nguồn cung nhà ở

Theo Chương trình phát triển nhà ở trên địa bàn Thủ đô giai đoạn 2021 – 2025, TP đặt mục tiêu đến năm 2025 sẽ xây dựng mới thêm 33,2 triệu mét vuông sàn nhà ở, diện tích bình quân 29,5m2/người. Như vậy, với mục tiêu nêu trên, trong giai đoạn này nhu cầu của người dân sẽ cần xấp xỉ 100.000 căn hộ, nhưng vấn đề đáng nói ở đây chính là việc thị trường nhà ở tại địa bàn Thủ đô đang thiếu trầm trọng nguồn cung.

Cụ thể, theo số liệu từ Hội Môi giới bất động sản Việt Nam, tính riêng quý III/2023 đối với phân khúc nhà ở thương mại, Hà Nội chỉ có thêm 1.800 sản phẩm mới được đưa ra thị trường nhưng 47% trong số đó thuộc nhóm cao cấp, chủ yếu đến từ những dự án đại đô thị nằm ngoài khu vực trung tâm. Đặc biệt, trong quý này không có thêm bất cứ dự án nhà ở nào được cấp phép mới. Đây rõ ràng là vấn đề đáng quan ngại trong bối cảnh Hà Nội là một trong hai đô thị đông dân nhất và nhu cầu về nhà ở luôn đứng đầu cả nước.

Đáng nói, phân khúc nhà ở dành cho người thu nhập thấp (trong đó có NƠXH, nhà ở cho công nhân khu công nghiệp) lại càng khó khăn hơn. Số liệu báo cáo tổng hợp từ Bộ Xây dựng cho thấy, trong quý III/2023 trên địa bàn Hà Nội không có bất cứ dự án NƠXH nào được hoàn thành và đầu tư xây dựng mới.

Trong khi đó, mục tiêu của Chương trình phát triển nhà ở TP Hà Nội giai đoạn 2021 – 2025, sẽ xây dựng mới khoảng 1,25 triệu mét vuông sàn NƠXH phục vụ người thu nhập thấp và công nhân các khu công nghiệp. Tuy nhiên, đến thời điểm này, khi đã đi qua được một nửa thời gian triển khai, toàn TP mới chỉ có 5 dự án NƠXH được hoàn thành (trong đó 1 dự án chưa hoàn thành toàn bộ) với khoảng 345.000m2 sàn, đạt 27,6% so với mục tiêu đề ra. Như vậy, trong vòng 2 năm nữa phải xây dựng thêm gần 900.000m2 sàn NƠXH là thách thức vô cùng lớn và cũng không loại trừ khả năng khó hoàn thành mục tiêu mà chương trình đặt ra.

Cần cơ chế đặc thù

Thực trạng phát triển nhà ở trên địa bàn Thủ đô thời điểm hiện tại chịu sự ảnh hưởng tiêu cực của toàn thị trường, trước bối cảnh dịch bệnh, khủng hoảng kinh tế và lạm phát toàn cầu... Nhưng trong nội tại, công tác quy hoạch, quản lý quy hoạch, sử dụng quỹ đất phục vụ phát triển kinh tế - xã hội (trong đó có phát triển nhà ở) vẫn còn nhiều bất cập, triển khai chậm, chưa phù hợp với điều kiện thực tế...

Có thể kể đến là hàng nghìn hecta đất sạch được giao cho DN để xây dựng các dự án nhà ở nhưng bị bỏ hoang hàng chục năm, Ở những vùng ven trung tâm, tình trạng phân lô bất hợp pháp diễn ra với tần suất lớn, tạo điều kiện cho nhóm người đầu cơ không có nhu cầu sử dụng mua đi – bán lại kiếm lời, làm cho giá nhà đất nhiều thời điểm “sốt nóng”. Đối với những người có nhu cầu thực để ở, do hạn chế về nguồn lực tài chính càng trở nên khó khăn hơn trong việc tạo lập chỗ ở.

Bên cạnh đó, công tác định hướng, dự báo nhu cầu phát triển nhà ở hạn chế, dẫn đến việc phát triển không đồng đều, phân khúc nhà ở thương mại vượt xa mục tiêu đề ra nhưng NƠXH, nhà ở cho công nhân, nhà tái định cư lại có tỷ lệ rất thấp, đang thiếu khoảng trên 5,3 triệu mét vuông sàn trong thực tế.

Nhìn nhận một cách khách quan, công tác phát triển nhà ở trên địa bàn Thủ đông đang chịu sự chi phối, kiểm soát của một hệ thống các văn bản pháp lý chằng chịt, chồng chéo, nhiều nội dung đã trở nên lỗi thời không còn phù hợp với thực tế phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế sâu rộng như hiện nay.

Mặc dù vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc nhưng thời gian qua, công tác phát triển nhà ở trên địa bàn Thủ đô đã đạt nhiều kết quả tích cực. Trong Chương trình phát triển nhà ở giai đoạn 2016 – 2020, diện tích sàn nhà ở trên địa bàn Thủ đô đạt gần 225 triệu mét vuông, bình quân 27,25m2/người (vượt mục tiêu chương trình đề ra là 26,3m2/người). Quý III/2023, toàn miền Bắc có 366 dự án nhà ở thương mại được đưa vào triển khai, thì riêng Hà Nội có tới 48 dự án; đối với NƠXH có 40 dự án đang triển khai (dự kiến giai đoạn 2021 - 2025 sẽ hoàn thành toàn bộ 18 dự án với khoảng 869.000m2; 22 dự án hoàn thành sau năm 2025 sẽ cung cấp thêm 1.689.000m2 sàn nhà ở).

Chưa dừng lại ở đó, mới đây UBND TP Hà Nội đã ban hành Quyết định 6017/2023/QĐ-UBND về việc cập nhật danh mục các dự án đầu tư xây dựng nhà ở giai đoạn 2021 – 2025, bổ sung thêm 12 dự án nhà ở thương mại và 3 dự án NƠXH vào danh mục triển khai xây dựng trong giai đoạn này. Như vậy, với việc bổ sung thêm 15 dự án nhà ở vào dành mục, nếu hoàn thành đúng theo kế hoạch thì cơ bản sẽ đạt được mục tiêu đặt ra và người dân trong đó có nhóm người thu nhập thấp sẽ thêm cơ hội được sở hữu nhà ở.

“Việc TP bổ sung thêm dự án nhà ở vào danh mục đầu tư, sẽ là cơ sở pháp lý cho các sở, ngành liên quan và UBND quận, huyện bắt tay vào thực hiện. Trong tương lai gần, thị trường sẽ được cung cấp thêm nguồn cung, nhiều người thu nhập thấp có cơ hội được mua nhà. Nhưng thực tế nhu cầu về nhà ở, đặc biệt là nhà ở cho người thu nhập thấp tại Hà Nội vẫn rất lớn. Vì thế, cần phải có kế hoạch chi tiết về lộ trình triển khai, cùng những chế tài đi kèm, tránh để xảy ra việc quyết định ký xong lại “đóng gói” để đấy” – Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam Nguyễn Văn Đính nói.

Theo các chuyên gia, Hà Nội cần phải tập tháo gỡ khó khăn cho những dự án đang bị ách tắc; bố trí lại quỹ đất để phát triển nhà ở, ưu tiên dự án nhà ở giá rẻ, NƠXH. Đồng thời đẩy mạnh triển khai công tác cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ. “Kế hoạch, mục tiêu trong Chương trình phát triển nhà ở của TP Hà Nội là cơ hội và động lực để Thủ đô tiếp tục phát triển trong giai đoạn 10 – 20 năm.

Nhưng trước mắt, cần phải làm tốt hơn nữa công tác quy hoạch, quản lý quy hoạch, trật tự xây dựng, hạn chế cấp phép cho dự án nhà ở thương mại để dành quỹ đất cho NƠXH, thúc đẩy cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ... nếu những vấn đề vượt thẩm quyền thì xin cơ chế đặc thù. Đề nghị Quốc hội, Chính phủ cần nghiên cứu, cho phép Hà Nội những cơ chế đặc thù trong phát triển nhà ở, nếu không thì sẽ rất khó thực hiện” – Phó Chủ tịch Câu lạc bộ Bất động sản Hà Nội Nguyễn Thế Điệp đề xuất.