Góc nhìn khách quan về mưa ngập bất thường tại Hà Nội

Cả hệ thống chính trị vào cuộc ứng phó mưa bão

Biến đổi khí hậu đang khiến thời tiết trở nên thất thường, khắc nghiệt hơn bao giờ hết. Trận mưa ngày 30/9 tại Hà Nội là trận mưa cực đoan, hình thành dưới sự tác động đan xen hiếm thấy của nhiều yếu tố, như các chuyên gia phân tích gồm: hoàn lưu bão Ragasa (bão số 9), bão Bualoi (bão số 10), áp cao cận nhiệt đới và sự hội tụ mạnh của đới gió Tây Nam và gió Đông.

Lượng mưa đo được ở nhiều khu vực tại Hà Nội đã vượt quá năng lực của hệ thống thoát nước. Đơn cử như tại phường Ô Chợ Dừa, lượng mưa trong khoảng từ 7 giờ đến 13 giờ ngày 30/9 đã lên tới 310mm; trong khi năng lực của hệ thống tiêu thoát nước của Hà Nội chỉ đáp ứng được lượng mưa 310mm trong 2 ngày. Đó là thực tế khách quan khiến Hà Nội không tránh được ngập lụt.

Đối với Hà Nội, trước tác động dồn dập của các cơn bão số 9 (Ragasa), bão số 10 (Bualoi), thành phố đã chủ động, quyết liệt chỉ đạo từ sớm, từ xa với hàng loạt công điện khẩn từ ngày 23/9, ngay khi dự báo khí tượng cho thấy diễn biến thời tiết phức tạp. UBND thành phố đã chỉ đạo ngành chức năng chuẩn bị phương án chống ngập, huy động lực lượng công an, quân đội, công ty thoát nước, y tế... ứng trực 24/24 giờ kịp thời xử lý tình huống phát sinh, bảo vệ, hỗ trợ người dân.

Công văn số 1813-CV/TU ngày 28/9/2025 của Thường trực Thành ủy do Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong ký ban hành nêu rõ: “Tập trung các giải pháp ứng phó, khắc phục hậu quả bão số 10 và mưa lũ sau bão theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 175/CĐ-TTg ngày 28/9/2025”.

Trong những ngày qua, ngành Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn các xã phường chủ động ứng phó thiên tai, kích hoạt các kịch bản thiên tai đã được phê duyệt; chủ động bơm tiêu nước đệm, xả nước tại các hồ chứa để chủ động đón mưa lũ. Cùng với đó, khuyến cáo bà con Nhân dân thu hoạch lúa sớm với phương châm "xanh nhà hơn già đồng" nhằm hạn chế thấp nhất thiệt hại do thiên tai gây ra.

Ngày 30/9, cơn mưa trút xuống đúng giờ cao điểm buổi sáng (khoảng 7 giờ) đã khiến hệ thống giao thông bị rối loạn. Ngay trong cơn mưa, hàng trăm cán bộ, chiến sĩ Bộ Tư lệnh Thủ đô, Công an thành phố đã xuống đường vừa điều tiết, hướng dẫn phân luồng giao thông, vừa hỗ trợ người dân đi qua khu vực ngập nặng. Lãnh đạo UBND thành phố, các sở, ngành cùng các phường, xã đã có mặt ngay ở địa bàn để kiểm tra, chỉ đạo xử lý tiêu thoát nước và hỗ trợ người dân.

Công ty Thoát nước Hà Nội huy động 100% quân số trực, hàng trăm cán bộ, công nhân viên có mặt tại các điểm úng ngập để tiêu thoát nước; hầu hết còn làm xuyên đêm để khắc phục gần 100 điểm úng ngập trên toàn thành phố. Đến sáng 1/10, toàn thành phố chỉ còn khoảng 20 điểm úng ngập. Ở các phường, xã, cấp ủy, chính quyền vẫn tiếp tục bám sát địa bàn, chỉ đạo khắc phục úng ngập và hỗ trợ người dân.

Tại các trường học, giáo viên, nhân viên được huy động tối đa để giúp đỡ, hỗ trợ phụ huynh đón, đưa học sinh về nhà. Những học sinh không được đón kịp giờ được các trường bố trí nơi nghỉ ngơi, cung cấp đồ ăn nhẹ và chuẩn bị sẵn sàng hỗ trợ bữa ăn tốt miễn phí và chỗ ngủ qua đêm khi cần thiết. Người dân trên các tuyến đường bị ngập lụt cũng tích cực giúp đỡ lẫn nhau để lại những hình ảnh đẹp về sự sẻ chia, của tình người.

Có thể nói, đằng sau những hình ảnh đường ngập nước, giao thông ùn tắc do thiên tai bất ngờ là cả một hệ thống chính trị vào cuộc trách nhiệm với đội ngũ cán bộ, chiến sĩ không ngại khó, ngại khổ để phục vụ Nhân dân. Đó còn là hình ảnh của một cộng đồng đoàn kết, nhân văn, luôn biết chung sức, đồng lòng, chia sẻ, đùm bọc lẫn nhau trong lúc khó khăn.

Luôn cầu thị, lắng nghe những tiếng nói xây dựng

Khó khăn do những trận mưa lớn bất thường gây ra như ngày 30/9 không phải là vấn đề riêng của Hà Nội. Ngay cả nhiều thành phố lớn, phát triển trên thế giới - nơi mà hệ thống hạ tầng được đánh giá hiện đại bậc nhất như: New York (Mỹ), London (Anh), Tokyo (Nhật Bản), Thượng Hải (Trung Quốc) cũng không tránh khỏi ngập lụt.

Thủ đô Tokyo (Nhật Bản) nổi tiếng có hệ thống siêu hầm ngầm chống lụt, nhưng mới đây nhất, ngày 11/9 vừa qua, cơn mưa bất thường với lượng mưa 100-120mm/1 giờ đã gây ngập lụt nghiêm trọng ở nội đô, khiến 2 quận phải ban bố cảnh báo nguy hiểm cấp cao nhất.

Trước đó, ngày 14/7, thành phố New York (Mỹ) cũng hứng chịu trận mưa lớn bất thường. Lượng mưa đo được ở Khu vực Công viên Trung tâm thành phố là 52mm/1 giờ. Cơn mưa chỉ bằng khoảng một nửa ở Tokyo nhưng đã khiến nhiều khu vực thành phố này ngập lụt nghiêm trọng, có nơi nước tràn cả vào tàu điện ngầm.

Nói như vậy để thấy rằng, trước tác động của biến đổi khí hậu, không có thành phố hay địa phương nào, một hệ thống ứng phó nào dù hiện đại đến đâu có thể chắc chắn kiểm soát được 100% tình hình.

Điều đó khẳng định, những tiếng nói chỉ trích vội vàng đối với các cơ quan chức năng thành phố Hà Nội khi xảy ra mưa ngập ngày 30/9 là chưa thỏa đáng. Đánh giá một vấn đề, để bảo đảm chính xác, công bằng cần phải dựa trên lý trí, thay vì những cảm xúc nhất thời.

Quan điểm chung của cấp ủy, chính quyền thành phố Hà Nội là luôn luôn cầu thị, lắng nghe, nhất là những ý kiến đóng góp xây dựng. Thành phố cũng xác định, để ứng phó hiệu quả với những việc mới, việc khó, nhất là thiên tai, dịch bệnh, bài học kinh nghiệm sâu sắc hàng đầu là phải huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và Nhân dân. Đó cũng là kim chỉ nam để Hà Nội luôn là một trong những địa phương gương mẫu, đi đầu trong phòng, chống thiên tai, dịch bệnh.

Chủ động giải quyết khó khăn của mình, Hà Nội đồng thời còn thể hiện tinh thần trách nhiệm của Thủ đô, kịp thời hỗ trợ các tỉnh, thành phố khác. Ngay sau khi cơn bão số 10 (Bualoi) gây thiệt hại cho các tỉnh, Hà Nội đã gửi thư thăm hỏi và hỗ trợ 5 tỉnh với tổng số tiền 55 tỷ đồng.

Hà Nội là đô thị lớn với dân số thường trú hơn 8,5 triệu người, cùng hàng triệu người tạm trú, đến làm việc hàng ngày. Quy mô dân số đông, trong khi hệ thống hạ tầng không theo kịp tốc độ phát triển chung. Giao thông, cấp nước, thoát nước, phòng cháy, chữa cháy... đều có bất cập, đang từng bước được khắc phục.

Điều quan trọng là trong lúc khó khăn, bên cạnh tinh thần đoàn kết, Hà Nội cần những góc nhìn khách quan, thấu đáo, những lời đóng góp xây dựng, những chia sẻ, động viên để cùng nhau chung tay vượt qua những lúc khó khăn, cùng nhau xây dựng một Thủ đô ngày càng văn minh, hiện đại, hạnh phúc.