Mặc dù Nghị định 06 đã có hiệu lực hơn 4 năm nhưng các trường đua ngựa Sóc Sơn (Hà Nội), Đại Nam (Bình Dương), Madagui (Lâm Đồng) vẫn gặp rất nhiều trở ngại để hoạt động.
Tuân thủ luật chơi quốc tế
Trước hết, do gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) vào năm 2007, trong Biểu cam kết dịch vụ, Việt Nam đã đưa ra cam kết mở cửa (cho phép nhà đầu tư nước ngoài tiếp cận thị trường Việt Nam tối thiểu ở mức như đã cam kết), đối với 11 ngành dịch vụ (bao gồm khoảng 110 phân ngành) có dịch vụ văn hóa, giải trí, thể thao.
Như vậy, kinh doanh đặt cược thể thao đã trở thành phân ngành dịch vụ mà Việt Nam không thể đóng cửa, khi đặt bút ký cam kết với WTO cách đây 15 năm. Nhưng thực tế sau 4 năm triển khai, Bộ Tài chính vẫn chưa cấp mới Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh (ĐĐKKD) theo tinh thần Nghị định số 06/2017/NĐ-CP.
Trong bối cảnh cần phải nhanh chóng phục hồi và phát triển kinh tế sau đại dịch Covid-19, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tài chính rà soát, sửa đổi và bổ sung Nghị định thay thế Nghị định số 06/2017/NĐ-CP về kinh doanh đặt cược đua ngựa, đua chó và bóng đá quốc tế.
Mới đây, Bộ Tài chính đã báo cáo Thủ tướng hàng loạt vướng mắc trong quá trình thực hiện Nghị định 06 (vướng với Luật Đầu tư, Luật Đấu thầu khi cấp ĐĐKKD) cho nhà đầu tư sau khi được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư.
Ngoài ra, trong nhiều quy định của Nghị định đang có những quan điểm trái chiều giữa nhà đầu tư với cơ quan soạn thảo, giữa các bộ, ngành với nhau cần được cân nhắc, bàn bạc để đi đến thống nhất.
Bắt đầu từ quan điểm kinh doanh
Theo quan điểm của các nhà quản lý văn hóa thì ban soạn thảo cần đưa thêm tiêu chí thứ 5 vào tinh thần soạn thảo Nghị định “hạn chế đến mức thấp nhất tình trạng cá độ trái phép”, tránh tình trạng chảy nguồn ngoại tệ lớn ra nước ngoài khi tham gia cá độ bóng đá, đua ngựa, đua chó như hiện nay.
Kinh nghiệm Trung Quốc và một số nước khu vực, nếu không bổ sung mục tiêu này thì khi báo chí, phương tiện thông tin đại chúng thông tin, quảng cáo và khuyến mãi kinh doanh đặt cược thì “cá độ trái phép” sẽ phát triển rầm rộ, trong khi những nhà đầu tư tuân thủ pháp luật lại vắng người chơi.
Trước hết, bản thân việc xây dựng đặt cược đua ngựa, đua chó và bóng đá quốc tế vào chung 1 nghị định đã khiến cho các nhà soạn thảo phải khiên cưỡng khi xây dựng các điều khoản. Về kinh doanh lĩnh vực cá cược bóng đá quốc tế vốn được các tập đoàn giải trí hàng đầu thế giới xếp vào môn chơi nặng “đỏ đen”, tất cả người chơi có thể mất trắng, nếu như không đặt đúng cửa.
Trong khi đó, đặt cược đua ngựa, đua chó là trò dự thưởng, nhà cái phải giành 68% tổng số tiền để trả thưởng cho người chơi đoán trúng con chó, ngựa về đích đầu tiên. Việc đặt cược đua ngựa, đua chó còn liên quan đến xây dựng trường đua, liên quan đến quy hoạch vùng phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương, trong đó cá độ bóng đá quốc tế thì không.
Bản thân trong 3 lĩnh vực đặt cược (đua ngựa, đua chó và bóng đá quốc tế) thì cá độ bóng đá quốc tế, đua ngựa các cầu thủ, nài ngựa bị chi phối nhiều hơn đua chó. Các ông trùm cá độ đã và đang tìm cách làm thay đổi kết quả trận đấu theo hướng có lợi cho mình. Vì vậy, nên chăng chúng ta cần tách đặt cược đua ngựa, đua chó và bóng đá quốc tế thành 3 nghị định với các ràng buộc pháp lý khác nhau, ít nhất là tách cá độ bóng đá thành nghị định riêng.
Thực ra việc Nghị định 06 quy định điều kiện để tổ chức cá độ bóng đá trên cơ sở các trận đấu FIFA tổ chức, nhưng thực tế cho thấy FIFA chỉ công bố giải đấu mà không hề phê chuẩn danh mục trận đấu. Những người làm luật không hiểu sâu về bóng đá và cá cược bóng đá, nên ngay trong dự thảo lần này những quy định về lĩnh vực này cũng còn sơ sài.
Tính khả thi thấp
Ngoài thủ tục để có được giấy phép (giấy chứng nhận đăng ký đầu tư và Giấy chứng nhận ĐĐKKD) khá phức tạp thì số tiền đặt cược, độ tuổi được tham gia, tỷ lệ các loại thuế, thời hạn thí điểm, phương thức đặt cược và địa bàn đặt cược được cho không hấp dẫn nhà đầu tư.
Ông Nguyễn Ngọc Mỹ - Chủ tịch Tập đoàn VABIS - một trong những chuyên gia hàng đầu thế giới về lĩnh vực đặt cược đua ngựa, đua chó và bóng đá quốc tế - chia sẻ: “Hiện các nhà cái bóng đá trên thế giới, cụ thể tại Anh chỉ phải nộp 2% trên doanh thu bán vé đặt cược, trong khi đó quy định của Việt Nam thuế VAT, thuế tiêu thụ đặt biệt lên đến 10,524% doanh thu. Điều này khiến các nhà đầu tư nước ngoài như chúng tôi không quá mặn mà. Chưa kể, tỷ lệ trả thưởng của chúng ta chỉ 65% doanh thu bán vé, thấp hơn nhiều so với các nhà cái nước ngoài cũng khiến người chơi trong nước “hướng ngoại” nhiều hơn, bất chấp rủi ro vì vi phạm pháp luật”.
Về phương thức đặt cược, Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, Công ty TNHH, Công ty Cổ phần Tập đoàn Năng lượng đều có công văn gửi Thủ tướng Chính phủ đề xuất cho phép đặt cược qua internet. Rất bất cập khi thời đại công nghệ 4.0 nhưng lại đặt cược bằng máy đục lỗ, tin nhắn tại các trường đua như hồi đầu thế kỷ XX.
Thực ra, phương án đặt cược thiết bị đầu cuối trong trường đua sẽ không khả thi, vì trên thế giới không còn nhiều hãng bán các loại thiết bị lạc hậu 50 - 60 năm này nữa. Khi đã cho phép đặt cược qua internet thì điều kiện khắt khe khống chế người chơi tại 20 tỉnh thành tại Việt Nam liệu có thực hiện được không?
Ưu tiên đua ngựa?
Trong khi cá độ bóng đá quốc tế là lĩnh vực nhạy cảm, cần phải cẩn trọng thì đua ngựa, đua chó và tổ chức cá cược đã xuất hiện tại Việt Nam khá lâu. Trường đua Phú Thọ (TP Hồ Chí Minh) đã tồn tại cho đến khi đóng cửa để quy hoạch khu dân cư (năm 2011).
Ông Hồng Tô Phú Sơn, sinh ra trong một gia đình truyền thống với nghề đua ngựa và là người gắn bó với đua ngựa được 40 năm. Hiện ông Sơn là Phó Giám đốc Công ty CP Đua ngựa Thiên Mã - Madagui cho biết: “Chúng tôi đã tổ chức khánh thành giai đoạn 1 Trường đua ngựa Thiên Mã Madagui - CLB Polo và ngựa biểu diễn tại Mađagui, Lâm Đồng. Chúng tôi đã nhập về 103 ngựa đua từ năm 2016, tất cả đã sẵn sàng chỉ chờ được cấp giấy phép. Điều quan trọng không kém là phải tính đến quyền lợi nhà đầu tư để duy trì và phát triển bộ môn này”.
Tại Hà Nội, Trường đua ngựa Sóc Sơn của Tập đoàn Charmvit (Hàn Quốc), tổng diện tích 125ha, có tổng vốn đầu tư khoảng 9.557 tỷ đồng, tương đương 420 triệu USD. Riêng hạng mục trường đua ngựa có vốn đầu tư khoảng 348 triệu USD.
Trong lần gặp gỡ Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh mới đây, ông Lee Dae Bong - Chủ tịch Tập đoàn Charmvit đã trình bày các vướng mắc trong quá trình triển khai dự án và bày tỏ sự mong muốn địa phương ủng hộ để dự án sớm đi vào hoạt động.
Trường đua Sóc Sơn có sân vận động phục vụ đua ngựa sức chứa 30.000 khán giả rộng 99,5ha, hồ điều hòa 22,5ha, khách sạn 5 sao 1,5ha, trung tâm hội nghị hội thảo 0,5ha. Theo tính toán khi dự án đi vào vận hành hàng năm địa phương sẽ thu về khoảng 250 - 300 triệu USD (khoảng 6.000 tỷ đồng) tiền thuế, giải quyết hàng nghìn lao động và hàng chục công ty vệ tinh phục vụ.
Tập đoàn Charmvit đã sẵn sàng, nhưng bao giờ trường đua có thể đi vào hoạt động là một câu hỏi không dễ trả lời ngày một, ngày hai.
So với Nghị định số 06/2017/NĐ-CP về kinh doanh đặt cược đua ngựa, đua chó và bóng đá quốc tế thì dự thảo lần này đã có sự “cởi trói” sát hơn với xu hướng thị trường quốc tế khá nhiều.
Nhưng nếu đọc kỹ các chương, 64 điều và 7 phụ lục của dự thảo thì người ta vẫn thấy dường như cơ quan soạn thảo vẫn “vừa đạp chân ga, vừa đạp chân phanh”.
Điều này đã khiến cho các bộ, địa phương được mời tham gia đóng góp ý kiến chưa có được sự đồng thuận với cơ quan soạn thảo. Nếu không có những đóng góp, phản biện chính xác, rất dễ xảy ra tình trạng như Nghị định 06 đang vướng phải sau 4 năm ban hành.
Du lịch và vận tải đã bị ảnh hưởng nặng của đại dịch Covid-19, Hà Nội đang tổ chức rất nhiều hoạt động phục hồi du lịch như tổ chức Tuần lễ du lịch golf quốc tế (báo Kinh tế và Đô thị là đơn vị bảo trợ truyền thông), đua thuyền quốc tế Hồ Tây.
Kinh doanh đặt cược đua ngựa, đua chó và bóng đá quốc tế có tổ chức trong khuôn khổ quy định của pháp luật là một hướng đi mà Hà Nội và nhiều địa phương mong chờ.
Nhưng trước hết, chúng ta phải xây dựng được bộ khung pháp lý mang tính khả thi, tôn trọng quyền lợi của các bên tham gia, phù hợp với các bộ luật khác.
