Hà Nội có nhiều lợi thế cho doanh nghiệp tư nhân phát triển

Chiều 15/8, tại Hà Nội, Báo Kinh tế & Đô thị phối hợp với Đảng uỷ - HĐND - UBND phường Tây Hồ, Trung tâm Truyền thông - Dữ liệu và Công nghệ số TP Hà Nội tổ chức tọa đàm “Nghị quyết 68-NQ/TW: Động lực phát triển kinh tế tư nhân Việt Nam”.

Kinh tế tư nhân Hà Nội phát triển mạnh từ trước

Chia sẻ về kinh tế tư nhân 80 năm qua nói chung và Hà Nội nói riêng, GS.TS Hoàng Văn Cường, Phó Chủ tịch Hội đồng Giáo sư Nhà nước, Đại biểu Quốc hội Khoá XV, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng cho biết, từ khi rời đô ra Hà Nội thì sau đấy có từ "Thăng Long kẻ chợ" – thể hiện là nơi quy tụ của các hoạt động thương nhân buôn bán. Trong lịch sử, thời kỳ phong kiến buôn bán với phương tây thì Thăng Long được đánh giá là nơi buôn bán sầm uất nhất của khu đàng ngoài.

Đến thời Pháp thuộc, điều này càng thể hiện rõ hơn, tất cả kinh tế tư nhân đều tập trung tại khu 36 phố phường. Đây là khu sầm uất nhất ở miền Bắc, quy tụ các doanh nhân, các nghề hầu như hiện diện tại Hà Nội.

Chúng ta biết rằng, thời kỳ lập nước năm 1945 và năm 1946 Bác Hồ có kêu gọi đóng góp tuần lễ vàng, cả nước đóng góp được 370 cân vàng. Riêng Hà Nội đóng góp được khoảng 1/3 lượng vàng. Trong đó, có nhân vật tiêu biểu thời đó, đóng góp 5000 cây vàng (cả quá trình ủng hộ Nhà nước) đó là doanh nhân Trịnh Văn Bô. Hoặc Hà Nội cũng có doanh nhân rất nổi tiếng là doanh nhân Bạch Thái Bưởi. Đây là doanh nhân có tính dân tộc cao, dám cạnh tranh, đương đầu với các hãng vận tải của Pháp, đưa ra Chương trình người Việt Nam dùng hàng Việt Nam. Như vậy, tinh thần doanh nhân của Hà Nội từ thời xa xưa đã rất mạnh mẽ.

Sau khi lập nước, giai đoạn đầu chúng ta vẫn khuyến khích kinh tế tư nhân phát triển nhưng sau đó, miền Bắc chuyển lên con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội, trong đó, mô hình kinh tế của chủ nghĩa xã hội dựa trên chế độ công hữu gồm: kinh tế tập thể, kinh tế nhà nước, còn kinh tế tư nhân không còn khuyến khích, hạn chế.

"Sau năm 1975 (giai đoạn 1975-1982), chúng ta quay lưng lại với kinh tế tư nhân. Tôi đã tham gia đoàn đến các hội kinh tế tư nhân để khảo sát, kiểm tra nếu thấy được có thuê người lao động, nếu có biểu hiện của tư nhân, tư bản bóc lột thì phải cải tạo. Thời điểm đó, không thừa nhận kinh tế tư nhân và những doanh nhân ở Hà Nội thời điểm đó tài sản hàng trăm cây vàng, sau khi cải tạo, mở cửa thì những doanh nhân này giàu nhất Hà Nội, tài sản hàng nghìn cây vàng", GS. TS Hoàng Văn Cường chia sẻ.

Kinh tế tư nhân ở Hà Nội phát triển rất nhanh, mạnh

GS.TS Hoàng Văn Cường đánh giá, một thời kỳ chúng ta không nhận thức đúng về kinh tế tư nhân và từ năm 1986, sau khi mở cửa đến nay chúng ta đã có một số thay đổi rất rõ, kinh tế tư nhân ở Hà Nội có nhiều biến chuyển.

Nếu năm 1990, Hà Nội có khoảng 600 doanh nghiệp tư nhân, số vốn 700 tỷ, số lao động khoảng 200 nghìn người, kinh tế tư nhân đóng góp khoảng 10%, đóng góp thu ngân sách khoảng 7%. Trong khi đó, đến năm 2024, Hà Nội có 360 nghìn doanh nghiệp tư nhân, số vốn là 4,5 triệu tỷ, số lao động khoảng 2,8 triệu người, kinh tế tư nhân đóng góp 45-50% của Hà Nội, đóng góp thu ngân sách khoảng 48-50%. Từ số liệu trên cho thấy, kinh tế tư nhân ở Hà Nội phát triển rất nhanh, mạnh.

Nếu so sánh toàn quốc, cả nước có 45-50 tập đoàn kinh tế tư nhân mạnh thì trên địa bàn Hà Nội chiếm khoảng 20 tập đoàn, chiếm 45-50% tập đoàn có trụ sở ở Hà Nội. Các tổ chức tài chính trong nước, số lượng nằm trên địa bàn Hà Nội chiếm 60%. Hà Nội được coi là trung tâm tài chính trong nước, quy tụ rất nhiều tập đoàn tài chính trong nước. Điều này thể hiện Hà Nội là mảnh đất màu mỡ để không phải có nhiều doanh nghiệp mà là chỗ đỗ cho nhiều tập đoàn lớn, doanh nghiệp lớn.

Có được thành tích trên có nhiều nguyên nhân, Hà Nội có nhiều cơ chế chính sách cởi mở cho phát triển kinh tế tư nhân. Hà Nội cũng có nhiều lợi thế cho doanh nghiệp tư nhân phát triển như lợi thế về địa chính trị, ngoại giao. Hà Nội còn là trung tâm phát triển của cả vùng phía Bắc. Bên cạnh đó, thị trường Hà Nội đứng thứ 2 cả nước, với dân số trên 10 triệu dân, trong đó, phần lớn là tầng lớp thu nhập cao, đây là lợi thế rất lớn cho Hà Nội phát triển.

Hà Nội cũng là nơi có nhiều nguồn nhân lực tốt nhất. Nguồn lực về khoa học công nghệ không đâu dễ bằng Hà Nội, muốn ứng dụng, tìm hiểu, muốn cần có thông tin thì Hà Nội cũng là nơi thuận lợi nhất. Đây là những tiền đề, tiềm năng rất lớn để thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân ở Hà Nội.

Với tiềm năng đó cùng với Nghị quyết 68 trong thời gian tới Hà Nội cần lưu tâm 3 vấn đề sau:

Thứ nhất, kinh tế tư nhân Hà Nội không chỉ đơn thuần chạy theo số lượng mà phải coi trọng đến thu hút, phát triển chất lượng. Các doanh nghiệp tư nhân phải đi đầu trong lĩnh vực ứng dụng khoa học và công nghệ, chuyển giao công nghệ. Hà Nội phải đi đầu về vấn đề này vì tiềm năng của Hà Nội rất lớn về khoa học và công nghệ, không đâu có nguồn cung lớn như thế.

Ứng dụng khoa học công nghệ phải đòi hỏi rủi ro và chấp nhận rủi ro và doanh nghiệp tư nhân là người chấp nhận rủi ro tốt nhất. Doanh nghiệp tư nhân sẵn sàng đầu tư và nếu không thành công thì sẵn sàng chấp nhận rủi ro còn nếu thành công thì mang lại hiệu quả cao. Còn Nhà nước thì chấp nhận rủi ro là rất thấp mặc dù chúng ta có đặt ra Quỹ về rủi ro nhưng chắc chắn doanh nghiệp tư nhân là nơi chấp nhận rủi ro tốt nhất. Chính sách của Hà Nội phải hỗ trợ cho các doanh nghiệp tư nhân ứng dụng về chuyển giao khoa học công nghệ.

Thứ hai, Nghị quyết 68 cũng mở ra sân chơi mới, mở ra các tiềm năng để kinh tế tư nhân không chỉ phát triển độc lập mà được tham gia vào các dự án quan trọng của Nhà nước. Trên địa bàn Hà Nội có nhiều dự án quan trọng và rất tiềm năng để các doanh nghiệp khai thác. Ví dụ, nếu đường sắt đô thị thông thường thì là đầu tư công không có hiệu quả nhưng đối với Hà Nội, đường sắt đô thị gắn liền với đó là đô thị TOD thì sẽ tạo ra hiệu quả, tạo sức hấp dẫn và như vậy, rất nhiều dự án đầu tư công sẽ thu hút được nhiều nguồn lực từ nhà đầu tư tư nhân. Hà Nội đứng ra thiết kế, xây dựng cơ chế thì sẽ thu hút được rất nhiều để thực hiện đầu tư công cho phát triển Hà Nội.

Thứ 3, Hà Nội là trung tâm thu hút các tập đoàn lớn và mong muốn giữ vai trò trung tâm tài chính quốc gia và như vậy chúng ta phải có không gian cho phát triển. Trong quy hoạch chúng ta đang mở rộng không gian phát triển sang phía Bắc sông Hồng, định hướng là nơi quy tụ các "đại bàng" trong nước về đấy. Mong muốn Hà Nội có không gian phát triển mới để thu hút nhà đầu tư.