Nguồn thải chủ yếu từ chăn nuôi lợn
Khảo sát của Sở NN&PTNT Hà Nội mới đây cho thấy, đối với trâu, bò, hiện nay mô hình chăn nuôi chủ yếu là bán công nghiệp, tận dụng thức ăn tự nhiên nên mức độ phát sinh ô nhiễm từ nước thải không quá lớn. Đệm lót sinh học cũng đang được sử dụng phổ biến trong chăn nuôi gia cầm nên cơ bản không gây ô nhiễm nguồn nước thải.
Ô nhiễm nước thải trong nông nghiệp được nhận định là phát sinh chủ yếu từ chăn nuôi lợn. Tính toán cho thấy, trung bình mỗi năm, lĩnh vực chăn nuôi lợn tại Hà Nội phát sinh ra môi trường khoảng 422 triệu lít nước thải.
Phần lớn các trang trại chăn nuôi lợn trên địa bàn Hà Nội hiện đang áp dụng những quy trình chăn nuôi sử dụng nhiều nước để làm mát, vệ sinh chuồng trại. Chất thải lỏng trong chăn nuôi lợn được xả thẳng ra môi trường, hoặc thông qua hệ thống hầm khí sinh học biogas.
Một số ít cơ sở chăn nuôi đã xây dựng hệ thống hồ lắng, bể chứa sinh học để lọc sạch nước thải chăn nuôi trước khi xả ra môi trường. Mặc dù vậy, số cơ sở áp dụng các quy trình sản xuất sạch trong chăn nuôi trên địa bàn Hà Nội hiện còn rất hạn chế. Điều này ảnh hưởng lớn đến môi trường sống và an toàn sức khỏe của người dân.
Giám đốc Trung tâm Bảo vệ môi trường trong sản xuất nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới Hà Nội Đỗ Quý Hùng cho rằng, chăn nuôi nhỏ lẻ còn phổ biến là nguyên nhân khiến việc thu gom, xử lý nước thải hầu như bị thả nổi. Quỹ đất nhỏ hẹp cũng khiến việc đầu tư các công trình xử lý môi trường khó thực hiện. Bên cạnh đó, ý thức của một bộ phận lớn hộ chăn nuôi còn chưa cao….
Cần thêm giải pháp công nghệ mới
Công nghệ biogas được xem là một trong những giải pháp đang được các cơ sở chăn nuôi áp dụng rộng rãi trong xử lý nước thải. Mặc dù vậy, hệ thống này chỉ phát huy tác dụng tốt đối với các cơ sở chăn nuôi có quy mô tổng đàn dưới 100 con.
Đối với chăn nuôi từ 100 con trở lên, đặc biệt là các cơ sở chăn nuôi lớn, tập trung từ hàng nghìn con thì hệ thống xử lý biogas thường rơi vào tình trạng quá tải. Chất lượng nước thải ra môi trường không đảm bảo, tiềm ẩn mối lo ô nhiễm.
Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội Nguyễn Huy Đăng cho biết, công nghệ biogas vẫn là giải pháp phù hợp. Dù vậy, thời gian tới cần nghiên cứu, áp dụng thêm những tiến bộ kỹ thuật mới để thu gom chất thải rắn trước khi đưa vào hệ thống hầm biogas. Sau đó, tiếp tục dẫn nước thải qua một hệ thống hồ lắng, hồ sinh học để lọc sạch trước khi xả thải ra môi trường.
Để giải quyết triệt để vấn đề ô nhiễm nước thải chăn nuôi, các địa phương cũng cần tập trung vận động, khuyến khích người dân dần loại bỏ hình thức chăn nuôi nhỏ lẻ để chuyển sang chăn nuôi tập trung. Đầu tư hệ thống xử lý nước thải bài bản, áp dụng khoa học kỹ thuật để xử lý trước khi phát tán ra môi trường.
Cùng với đẩy mạnh xã hội hóa trong lĩnh vực xử lý môi trường, Sở NN&PTNT Hà Nội kiến nghị UBND TP tiếp tục nâng cao chất lượng công tác quy hoạch chăn nuôi tập trung xa khu dân cư; quan tâm đầu tư và quản lý theo quy hoạch. Cùng với đó, nâng cao trách nhiệm cộng đồng trong công tác bảo vệ môi trường thông qua nguyên lý “người gây ô nhiễm phải trả tiền cho việc xử lý ô nhiễm”.
