Đi không được, ở không xong
Nhận được lá đơn phản ánh của người dân thuộc tổ dân phố 15, Tân Mỹ, phường Mỹ Đình 1, quận Nam Từ Liêm về những bức xúc xung quanh dự án treo Khu liên hợp thể thao Quốc gia, phóng viên báo Kinh tế & Đô thị đã đến tìm hiểu thực tế. Theo quan sát ban đầu, đây là một khu dân cư phát triển khá sầm uất, nhà cao tầng mọc lên san sát. Hiện tại các công trình hạ tầng của tổ dân phố số 15, Tân Mỹ đã làm xong và đã kết nối hoàn chỉnh với các công trình hạ tầng của Quận Nam Từ liêm và Thành phố. Với hệ thống đường giao thông vào các ngõ ngách khang trang, quy hoạch 3m, đường điện, đường nước sinh hoạt đầu tư đồng bộ do Nhân dân cùng nhau đóng góp xây dựng.
Tuy nhiên, khi đi sâu vào trong các ngõ ngách, bên cạnh những nhà cao tầng, lại vẫn tồn tại nhiều ngôi nhà cấp 4, nhà tạm quây bằng tôn tạm bợ, lụp xụp và những khu đất bỏ hoang cỏ mọc um tùm. Nhiều ngôi nhà cao tầng đã xuống cấp, xập xệ, mất an toàn nhưng người dân không được sửa chữa.
Theo tìm hiểu được biết, tổ dân phố Tân Mỹ (trước đây là thôn Tân Mỹ) hiện có gần 1.000 hộ dân, với trên 3.000 nhân khẩu. Quy mô tổ dân phố rộng 12,5ha, được hình thành từ năm 1986 khi UBND Thành phố Hà Nội quyết định cấp đất giãn dân cho các hộ dân có nhu cầu dử dụng để đảm bảo cuộc sống.
Hiện khu vực này đang nằm trong quy hoạch. Theo Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, vị trí tổ dân phố Tân Mỹ nằm trong khu vực chức năng sử dụng đất là hồ điều hòa thuộc khu Liên hiệp thể thao Quốc gia (LHTTQG). Quyết định này đồng nghĩa với việc các hộ dân nơi đây không được phép xây dựng nhà ở kiên cố trên đất quy hoạch.
Ngày 22/10/1999, Quyết định số 981/QĐ-TTg về việc thu hồi và tạm giao đất cho Ban Quản lý dự án Khu Liên hợp thể thao Quốc gia để tổ chức việc đền bù, giải phóng mặt bằng chuẩn bị đầu tư dự án Khu Liên hợp thể thao Quốc gia tại huyện Từ Liêm với tổng diện tích thu hồi lên đến 247ha thuộc các xã Mỹ Đình, Mễ Trì, thị trấn Cầu Diễn (huyện Từ Liêm).
Điều khiến người dân bức xúc hơn cả là đã sau 24 năm nhưng dự án chưa được triển khai. Điều này đã vi phạm Khoản 8 điều 49 Luật đất đai 2013, sửa đổi, bổ sung 2019 quy định thời hạn quy hoạch là sau khoảng thời hạn 3 năm kể từ khi có công bố Quy hoạch sử dụng đất hàng năm, mà không thực hiện kế hoạch sử dụng đất. Vì thế, gần 1.000 hộ dân tại đây sống trong cảnh tạm bợ, đi không được, ở không xong, vì không được cấp phép xây dựng, sửa chữa, mặc dù đây là nhu cầu thiết yếu.
Là một trong số những hộ dân đầu tiên của thôn Tân Mỹ (nay là tổ dân phố 15, Tân Mỹ, phường Mỹ Đình 1) bà Lưu Thị Thảnh cho biết, khi gia đình bà nhận quyết định giao đất của Thành phố, nơi đây vẫn là khu đồng không mông quạnh. Sau 36 năm lập nghiệp ở vùng đất mới, gia đình bà Thảnh đã đầu tư cải tạo, gây dựng được cơ ngơi khang trang và đã có 3 đời gắn bó với Tân Mỹ. Mặc dù đã sống ở đây hơn 30 năm, nhưng đến nay gia đình bà Thảnh vẫn chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên chính mảnh đất mình đang ở.
“Tôi ở cái tuổi gần đất xa trời, nhưng ngôi nhà mình gắn bó gần cả cuộc đời lại chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Vì vậy, chưa có cách nào trao lại quyền thừa kế cho con cháu. Đây là một vấn đề nhức nhối và day dứt nhất đối với tuổi già của chúng tôi” – bà Thảnh đau đáu.
Cũng vì nằm trong quy hoạch, nên mọi hoạt động thiết yếu của người dân ở đây như cải tạo, sửa chữa, xây mới nhà ở đều bị “tuýt còi”. Nhiều gia đình 3-4 thế hệ phải sống trong căn nhà tạm, quây lợp bằng tôn, mùa Đông thì lạnh, mùa Hè thì nóng bức. Cũng có những gia đình có đất không được ở, phải đi thuê nhà nơi khác. Vì vậy, nguyện vọng thiết tha của người dân nơi đây là được chính quyền địa phương cho cấp phép xây dựng, sửa chữa nhà ở, đáp ứng nhu cầu của cuộc sống. Tiếp đến là được Thành phố xem xét cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, để người dân được yên tâm an cư trên chính mảnh đất của mình.
Trong lá đơn gửi lãnh đạo Thành phố Hà Nội, Chi hội Người cao tuổi Tân Mỹ, phường Mỹ Đình 1 trình bày: Hàng năm, hội viên người cao tuổi Tân Mỹ chỉ có quyền được đóng thuế nhà ở và đất ở, làm đầy đủ các nghĩa vụ với Nhà nước và địa phương. Nhưng những quyền cơ bản thiết yếu hàng ngày của người dân như xây dựng, cải tạo, sửa chữa nhà đều không được làm. Nhân dân không được cấp giấy phép xây dựng nhà, không được đầu tư cơ sở hạ tầng, không có giấy tờ để vay vốn ngân hàng phát triển nền kinh tế hộ gia đình, không được cho tặng thừa kế tài sản… “Đã 23 năm, quy hoạch treo làm cho hơn 30ha đất ruộng của Nhân dân Tân Mỹ bị bỏ hoang vì không có công trình thủy lợi, gây lãng phí tài nguyên đất” – nội dung trong đơn ghi rõ.
Bao giờ xử lý dứt điểm?
Trước những bất cập trên, Nhân dân Tân Mỹ đã gửi nhiều lá đơn kiến nghị đến các cấp ngành, địa phương. Nguyện vọng của Nhân dân Tân Mỹ được nghe ý kiến hồi âm của lãnh đạo các cấp chính quyền và các ngành chức năng của UBND Thành phố Hà Nội.
Liên quan đến việc này, ngày 21/3/2023, Sở Quy hoạch – Kiến trúc Hà Nội đã có Công văn số 1148/QHKT-NSH về việc giải quyết các vụ việc khiếu nại phức tạp trên địa bàn quận Nam Từ Liêm theo Nghị quyết số 15-NQ/TU ngày 7/4/2017 của Ban Thường vụ Thành ủy liên quan đến quy hoạch khu dân cư Tân Mỹ thuộc quy hoạch Khu Liên hợp thể thao quốc gia Mỹ Đình.
Theo kết quả rà soát của Sở Quy hoạch – Kiến trúc, hiện nay UBND TP Hà Nội và Bộ Quốc phòng đã thống nhất chủ trương báo cáo Thủ tướng Chính phủ để dịch chuyển vị trí khu đát dự kiến xây dựng Trung tâm thể thao Quân đội trùng vào một phần khu vực đất chức năng đất công viên cây xanh, hồ điều hòa nêu trên.
Qua kết quả rà soát và tổng hợp ý kiến của UBND quận Nam Từ Liêm, Sở Quy hoạch Kiến trúc báo cáo UBND thành phố xem xét chỉ đạo yêu cầu Sở Tài nguyên & Môi trường có báo cáo về nội dung thực hiện theo chỉ đạo của UBND TP tại Thông báo số 1537/TB-UBND ngày 27/12/2019. Khẩn trương phối hợp với UBND quận Nam Từ Liêm rà soát, thống nhất về phạm vi ranh giới, hiện trạng, nguồn gốc sử dụng đất khu vực Tân Mỹ, đối chiếu với các quy hoạch có liên quan, kiểm tra, làm rõ hồ sơ sử dụng đất đảm bảo thủ tục điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất khu dân cư Tân Mỹ theo đúng quy định pháp luật, báo cáo UBND TP.
Trên cơ sở ý kiến của Sở Tài nguyên và Môi trường, quận Nam Từ Liêm, Sở Quy hoạch – Kiến trúc tổng hợp, hoàn thiện dự thảo văn bản của UBND thành phố báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét nội dung, giải pháp về quy hoạch kiến trúc và xử lý các dự án đầu tư có liên quan tại khu vực làm cơ sở giải quyết dứt điểm các vướng mắc, tồn tại liên quan đến khu vực dân cư Tân Mỹ.
Nhận được Văn bản số 1148/QHKT-NTH ngày 21/3/2023 của Sở Quy hoạch – Kiến trúc, ngày 5/4/2023, Phó Chủ tịch UBND Thành phố Dương Đức Tuấn đã có Văn bản chỉ đạo thống nhất theo đề nghị của Sở Quy hoạch – Kiến trúc tại văn bản số 1148/QHKT-NSH ngày 21/3/2023. Đồng thời giao Sở Tài nguyên & Môi trường chủ trì, phối hợp với UBND quận Nam Từ Liêm kiểm tra, rà soát kỹ về phạm vi, ranh giới, nguồn gốc, quá trình quản lý, sử dụng đất của các tổ chức, cá nhân trong khu vực quy hoạch, các hồ sơ, tài liệu có liên quan về quản lý đất đai, quản lý quy hoạch, sự phù hợp các quy định pháp luật đất đai, quy hoạch trong từng thời kỳ; thống nhất báo cáo, đề xuất UBND TP gửi Sở Quy hoạch – Kiến trúc để xem xét, tổng hợp.
Trên cơ sở nội dung báo cáo, đề xuất của Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Quy hoạch - Kiến trúc chủ trì phối hợp với các sở, ngành của Thành phố, UBND quận Nam Từ Liêm và các đơn vị liên quan của Trung ương và TP rà soát, kiểm tra, đối chiếu với các quy hoạch đã được phê duyệt và định hướng điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng Thủ đô, tham mưu đề xuất, báo cáo cấp có thẩm quyền, xem xét giải quyết theo đúng quy định pháp luật.
