Hà Nội phản biện xã hội về sử dụng đất ở bãi nổi, bãi sông: Khơi dậy tiềm năng các dòng sông

Hôm nay, 12/6, Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội tổ chức hội nghị phản biện xã hội đối với 2 dự thảo Nghị quyết của HĐND TP quy định về hình thức sử dụng, khai thác quỹ đất nông nghiệp tại bãi sông, bãi nổi thuộc tuyến sông có đê trên địa bàn TP và kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2021-2025) TP Hà Nội. Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Nguyễn Lan Hương chủ trì.

Phát huy đa mục đích sử dụng đất

Trình bày dự thảo Nghị quyết của HĐND TP quy định hình thức sử dụng, khai thác quỹ đất nông nghiệp tại bãi sông, bãi nổi ở tuyến sông có đê trên địa bàn TP, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Văn Quyến khẳng định, việc sử dụng, khai thác đất nông nghiệp tại các bãi sông, bãi nổi phải phù hợp đặc điểm địa hình, thổ nhưỡng, khí tượng thủy văn và điều kiện môi trường của từng khu vực. Đồng thời, các phương án sử dụng phải bảo đảm an toàn trong mùa mưa lũ, hạn chế tối đa thiệt hại do thiên tai gây ra và được các cơ quan có thẩm quyền phê duyệt theo quy định tại khoản 4 Điều 32 Luật Thủ đô.

Dự thảo cho phép chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi để phát huy đa mục đích sử dụng đất, gắn kết sản xuất nông nghiệp với du lịch sinh thái, giáo dục trải nghiệm. Đối với các công trình phục vụ trực tiếp sản xuất, yêu cầu sử dụng vật liệu thân thiện môi trường, dễ tháo dỡ, di dời, không được xây dựng công trình kiên cố, không dùng làm nơi ở, không tôn nền hoặc làm thay đổi dòng chảy thoát lũ. Mọi hành vi vi phạm trong sử dụng, khai thác đất nông nghiệp tại bãi sông, bãi nổi trên tuyến đê đều sẽ bị xử lý nghiêm minh theo quy định pháp luật.

Nêu ý kiến phản biện tại hội nghị, hầu hết đại biểu đều khẳng định tính cần thiết phải ban hành 2 văn bản này để tạo điều kiện phát triển KT-XH trên địa bàn Hà Nội, song cũng chỉ ra một số quy định có thể ảnh hưởng đến hiệu quả thực tiễn của việc khai thác đất bãi cần xem xét, cân nhắc thêm.

Đáng chú ý, Phó Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn về dân chủ pháp luật (Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội) Lê Văn Hoạt cho rằng, việc quy định “không xây dựng tường bao, tường rào; không lợp mái công trình; không san lấp, tôn cao bãi sông” sẽ gây khó khăn cho các nhà đầu tư trong sản xuất, nhất là trong khâu bảo quản, sơ chế, lưu kho nông sản.

“Chúng ta đang muốn mở ra cơ chế khuyến khích khai thác, sử dụng đất bãi sông, bãi nổi nhưng lại vô tình tạo rào cản với nhà đầu tư khi không cho phép xây dựng cơ sở vật chất cần thiết phục vụ sản xuất. Như vậy, sẽ rất khó triển khai các mô hình nông nghiệp gắn với du lịch sinh thái hoặc giáo dục trải nghiệm” - ông Lê Văn Hoạt nói.

Luật sư Lê Gia Ánh, Đoàn Luật sư TP Hà Nội nêu thống kê của UBND TP, hiện có 26/30 quận, huyện và 209/579 xã, phường, thị trấn có tuyến đê đi qua. Tuy nhiên, số liệu chưa cập nhật tình hình sau khi sắp xếp lại đơn vị hành chính cũng như chưa xác định cụ thể bao nhiêu xã có địa giới hành chính nằm hoàn toàn ngoài bãi sông. Ngoài ra, Tờ trình mới thống kê hiện trạng sử dụng đất ngoài bãi mà chưa đưa ra được tổng diện tích có thể khai thác và chưa đánh giá được nguồn thu hằng năm từ hoạt động sử dụng đất. Vì vậy, cần rà soát, bổ sung thông tin nhằm hoàn thiện căn cứ thực tiễn cho việc ban hành Nghị quyết.

Trong khi, TS. KTS Đào Ngọc Nghiêm - Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam nhấn mạnh, vấn đề này đã được bàn rất nhiều năm, qua nhiều thời kỳ, việc ban hành Nghị quyết này là để cụ thể hóa các chủ trương, định hướng trước đó. Song, cần tư duy rằng, các quy định về sử dụng đất nông nghiệp ở bãi nổi, bãi sông là việc khơi dậy tiềm năng về các dòng sông chứ không phải chỉ là để thực hiện điểm a, khoản 3, Điều 32 Luật Thủ đô về sử dụng quỹ đất.

Nhiều chuyên gia, nhà khoa học cũng đề cập đến các quy định về hồ sơ, trình tự, thủ tục cấp phép xây dựng công trình trên đất nông nghiệp tại bãi sông, bãi nổi và đều đề xuất việc cấp phép cần đơn giản, tạo điều kiện cho người dân triển khai dự án. Các quy định về cấp phép xây dựng, công trình xây dựng không nên quy định quá cụ thể, chi tiết trong nghị quyết, mà nên để sở chuyên ngành quy định.

Đề cập dự thảo nghị quyết về Kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2021-2025), nhiều ý kiến cũng đề nghị có đánh giá đầy đủ hơn tính hiệu quả trong kế hoạch sử dụng đất thời gian qua; căn cứ, tính pháp lý để tăng, giảm các loại đất...

Kết luận hội nghị, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội Nguyễn Lan Hương đánh giá cao những ý kiến tâm huyết, trách nhiệm của các đại biểu, chuyên gia, nhà khoa học và nhấn mạnh: cả hai dự thảo đều khẳng định được tính cấp thiết, phù hợp với Luật Thủ đô, các luật liên quan (Luật Đê điều…), thể hiện tư duy kế thừa và có tính định hướng trong việc khai thác, quản lý quỹ đất bãi sông, bãi nổi.

“Nếu được thông qua, Nghị quyết sẽ kế thừa nhiều nội dung đã được nghiên cứu, cập nhật trước đó, đồng thời phản ánh đúng thực trạng và những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai. Điều quan trọng là hướng tới mục tiêu phát huy nguồn lực đất đai, xây dựng Thủ đô Hà Nội ngày càng xanh, văn minh, hiện đại”- bà Nguyễn Lan Hương bày tỏ.

Bên cạnh đó, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP đề nghị các cơ quan chuyên môn tiếp tục làm rõ thêm một số khái niệm, bảo đảm tính khả thi, thống nhất trong quản lý và triển khai, nổi bật là Nghị quyết cụ thể hơn về hành lang thoát lũ, phương thức đầu tư để bảo đảm phát triển bền vững và an toàn. Đồng thời, đề nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường cùng các đơn vị liên quan chắt lọc các ý kiến góp ý để hoàn thiện dự thảo, tạo hành lang pháp lý vững chắc cho việc khai thác hiệu quả quỹ đất quý giá này.