Hà Nội: Phân cấp quản lý, ủy quyền triệt để với nhiều lĩnh vực KT-XH

Tại Kỳ họp, Giám đốc Sở KH-ĐT Đỗ Anh Tuấn trình bày Tờ trình về Đề án phân cấp quản lý nhà nước, ủy quyền trên địa bàn TP Hà Nội và Nghị quyết về phân cấp quản lý nhà nước một số lĩnh vực kinh tế - xã hội trên địa bàn TP.

Đề xuất phân cấp, ủy quyền đối với 634 thủ tục hành chính

Theo Tờ trình của UBND TP Hà Nội, TP Hà Nội thực hiện phân cấp quản lý nhà nước về kinh tế - xã hội giữa cấp TP và cấp huyện (gọi tắt là phân cấp) bắt từ năm 2006. Trong 16 năm qua, HĐND TP đã ban hành 02 Nghị quyết và UBND TP ban hành 08 Quyết định về phân cấp quản lý nhà nước về kinh tế - xã hội. Hiện nay, TP đang thực hiện phân cấp đối với 15 ngành, lĩnh vực theo Nghị quyết số 08/2016/NQ-HĐND ngày 03/8/2016 của HĐND TP và Quyết định số 14/2021/QĐ-UBND ngày 06/9/2021 của UBND TP. Ngoài ra, TP còn thực hiện phân cấp theo các văn bản quy phạm pháp luật chuyên ngành do TP Hà Nội ban hành; thực hiện phân cấp cho cấp huyện, cấp xã trong các ngành, lĩnh vực theo các quy định tại Luật, Nghị định, Thông tư.

Giám đốc Sở KH-ĐT cho biết, việc xây dựng Đề án phân cấp quản lý nhà nước, ủy quyền trên địa bàn TP được chuẩn bị kỹ lưỡng từ đầu năm 2022. Thành ủy, HĐND TP , UBND TP chỉ đạo sát sao, quyết liệt trong quá trình xây dựng Đề án. Thành ủy có 02 Nghị quyết chuyên đề; Ban Chấp hành Đảng bộ TP tổ chức 2 Hội nghị chuyên đề và có 2 Kết luận về nội dung này.

Từ đầu năm 2022, UBND TP đã có nhiều văn bản, tổ chức nhiều Hội nghị chỉ đạo các sở, ban, ngành, UBND các quận, huyện, thị xã đã rà soát tổng thể nhiều vòng việc phân cấp quản lý nhà nước các lĩnh vực kinh tế - xã hội. Trong đó, UBND TP đã Kế hoạch số 201/KH-UBND ngày 22/7/2022 để hoàn thiện Đề án với tinh thần triển khai quyết liệt, đồng bộ, bài bản từ việc rà soát quy định phân cấp quản lý nhà nước của từng lĩnh vực chuyên ngành đến việc rà soát nguồn lực, tổ chức bộ máy, biên chế, thủ tục hành chính. Thành ủy thành lập Ban Chỉ đạo triển khai xây dựng Đề án đẩy mạnh phân cấp quản lý nhà nước, ủy quyền trên địa bàn TP Hà Nội.

Nội dung trọng tâm của Đề án là xây dựng mục tiêu, nguyên tắc về phân cấp, ủy quyền. Các mục tiêu, nguyên tắc đã được xây dựng rất kỹ lưỡng để đảm bảo đúng luật, khoa học, phù hợp với đặc thù của Hà Nội.

TP cũng xác định các nội dung trọng tâm về phân cấp, ủy quyền và nhiệm vụ, giải pháp trong thời gian tới. Theo đó, tăng tính chủ động cho các quận, huyện, thị xã có nguồn lực tốt, có năng lực tổ chức triển khai. Tăng cường ủy quyền triệt để cho cấp huyện để phát huy tính tự chủ trong triển khai nhiệm vụ.

Rà soát, bóc tách các nhiệm vụ quản lý nhà nước, thủ tục hành chính để đề xuất phân cấp, ủy quyền một cách triệt để.

Hiện nay, tổng số thủ tục hành chính của toàn TP là 1.884 thủ tục hành chính, trong đó cấp TP là 1.534 thủ tục (gồm UBND và Chủ tịch UBND TP 384 thủ tục, sở, ngành có 1.150 thủ tục), cấp huyện là 244 thủ tục, cấp xã là 106 thủ tục.

Qua rà soát, tổng hợp, đề xuất dự kiến sẽ phân cấp, ủy quyền đối với 634 thủ tục hành chính, đạt 35,5% TTHC cấp TP và cấp huyện; 41,65% TTHC cấp TP. Hiện nay, TP đang chỉ đạo Văn phòng UBND TP, các sở, ngành tiếp tục rà soát để đảm bảo việc phân cấp, ủy quyền theo đúng quy định, khả thi.

Đối với nhiệm vụ quản lý nhà nước, rà soát các các nhiệm vụ quản lý nhà nước tại các Luật, Nghị định, Thông tư đối với các ngành, lĩnh vực, cấp TP có 1.220 nhiệm vụ; cấp huyện: 358 nhiệm vụ; cấp xã: 173 nhiệm vụ. HĐND TP, UBND TP đã phân cấp cho cấp huyện: 73 nhiệm vụ. UBND TP, Chủ tịch UBND TP đã ủy quyền: 67 nhiệm vụ.

"Riêng việc phân cấp đầu tư, quản lý sau đầu tư 15 lĩnh vực tại Quyết định 14/2021/QĐ-UBND là phân cấp lõi, sẽ tác động đến việc phân cấp trong ít nhất là 14 lĩnh vực/nhiệm vụ khác như: Giao nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư; thẩm định, phê duyệt chủ trương đầu tư; thẩm định, phê duyệt dự án; thẩm định, phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu; thẩm định, phê duyệt quyết toán; giám sát đầu tư, các nhiệm vụ liên quan xây dựng kế hoạch đầu tư công trung hạn, hàng năm, phân bổ ngân sách; như vậy ít nhất khoảng 210 nhiệm vụ chính được phân cấp theo"- Giám đốc Sở KH-ĐT cho biết.

Bổ sung phân cấp đối với 9 nhiệm vụ

UBND TP cũng trình HĐND TP ban hành Nghị quyết thay thế Nghị quyết ngày 03/8/2016 với việc bổ sung phân cấp đối với 9 nhiệm vụ so với quy định phân cấp hiện hành liên quan đến: Quản lý tượng đài, tranh hoành tráng; cấp điện chiếu sáng ngõ, ngách cho các quận; lĩnh vực di tích; chợ; nước sạch ở vùng sâu vùng xa; xử lý nước thải tại các khu dân cư không kết nối được với hệ thống thu gom, xử lý nước thải tập trung của TP; bến xe, bãi đỗ xe; đèn tín hiệu giao thông; trường THPT.

TP tiếp tục xây dựng quy chuẩn, tiêu chuẩn, định mức, quy trình tổ chức triển khai thực hiện. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra đối với việc thực hiện phân cấp theo ngành, lĩnh vực tại các sở, ban, ngành, UBND các quận, huyện, thị xã để kịp thời nắm bắt các vướng mắc, khó khăn và xử lý các vi phạm trong quá trình tổ chức thực hiện.

Tiếp tục rà soát về tổ chức, bộ máy, biên chế; rà soát về phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi, định mức phân bổ ngân sách và tỷ lệ phần trăm phân chia các khoản thu giữa các cấp ngân sách của TP; rà soát về thủ tục hành chính để đảm bảo nguồn lực thực hiện phân cấp, giảm thời gian thực hiện các thủ tục hành chính.

Theo báo cáo thẩm tra chung của HĐND TP do Trưởng Ban KT-NS Hồ Vân Nga trình bày, các Ban thuộc HĐND TP thống nhất với mục tiêu phân cấp quản lý nhà nước và phân cấp, ủy quyền giải quyết TTHC, ủy quyền nhiệm vụ quản lý nhà nước như UBND TP trình. Đồng thời, nhấn mạnh mục tiêu phân cấp nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với ngành, lĩnh vực trên cơ sở thực hiện phân cấp hợp lý, rõ ràng, phù hợp với điều kiện phát triển thực tế của các địa phương.

Các ban nhấn mạnh thêm nguyên tắc trách nhiệm, quyền hạn của cấp chính quyền nào, cấp đó phải làm; cấp nào làm tốt hơn, kịp thời phục vụ Nhân dân thì giao cấp đó thực hiện; phân cấp nhiệm vụ quản lý nhà nước phải gắn với trách nhiệm người đứng đầu, đảm bảo điều kiện thực hiện của các cấp chính quyền, đảm bảo công khai, minh bạch gắn với trách nhiệm giải trình của các cấp chính quyền địa phương; tăng cường kiểm tra, giám sát sau phân cấp; kịp thời hướng dẫn, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thực hiện phân cấp của chính quyền cấp dưới.

Các Ban HĐND TP cũng cơ bản nhất trí với mục tiêu, nguyên tắc về các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm của Đề án. Đồng thời đề nghị làm rõ việc UBND dự kiến đặt mục tiêu phân cấp, ủy quyền trong giải quyết ít nhất 20% tổng số TTHC thuộc phạm vi quản lý của UBND TP, các sở, ngành TP, UBND cấp huyện trong khi đã báo cáo kết quả rà soát, tổng hợp dự kiến sẽ phân cấp, ủy quyền đối với 35,5% thủ tục hành chính cấp TP và cấp huyện, 41,65% thủ tục hành chính cấp TP.

Tăng phân cấp quản lý nhà nước về hạ tầng kinh tế - xã hội cho địa phương

Đối với Nghị quyết về phân cấp quản lý nhà nước một số lĩnh vực kinh tế xã hội trên địa bàn TP, theo Tờ trình của UBND TP, mục tiêu và nguyên tắc phân cấp quản lý nhà nước được triển khai như trong Đề án phân cấp quản lý nhà nước, ủy quyền trên địa bàn TP. Phạm vi điều chỉnh là các nội dung phân cấp quản lý nhà nước đối với một số lĩnh vực kinh tế - xã hội trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền của chính quyền TP, HĐND TP theo quy định của pháp luật.

UBND TP đề xuất thời điểm có hiệu lực của Nghị quyết là ngày 01/01/2023.

Quy định phân cấp trọng tâm tại Nghị quyết, gồm: Bổ sung quy định phân cấp về quản lý tượng đài, tranh hoành tráng: TP quản lý các tượng đài gồm: tượng dài vua Lý Thái Tổ, tượng đài và tranh hoành tráng trong khuôn viên di tích do TP quản lý; cấp huyện quản lý các tượng đài thuộc TP Hà Nội còn lại trên địa bàn.

Phân cấp về cấp điện chiếu sáng ngõ, ngách cho các quận. Điều chỉnh về phân cấp quản lý sau đầu tư đối với lĩnh vực di tích đề phù hợp với thực trạng quản lý hiện nay. TP chỉ quản lý sau đầu tư 10 di tích quan trọng. Phân cấp cho cấp huyện đầu tư các chợ (đối với các chợ sử dụng vốn ngân sách nhà nước) hạng 1, 2, 3.

Phân cấp cho cấp huyện đầu tư, quản lý sau đầu tư đối với công trình xử lý nước thai cục bộ (quy mô dưới 5.000m/ngày đêm) và hệ thống thu gom nước thải trên địa bàn, nhằm xử lý nước thải tại các khu dân cư không kết nối được với hệ thống thu gom, xử lý nước thải tập trung của TP.

Phân cấp cho cấp huyện đầu tư, quản lý sau đầu tư hệ thống nước sạch tại vùng sâu vùng xa khu vực nông thôn không thể kết nối với hệ thống cấp nước tập trung; những khu vực chưa có hệ thống cấp nước và không có nhà đầu tư thực hiện xã hội hóa.

Phân cấp lĩnh vực bến bãi đỗ xe: TP quản lý, đầu tư bến xe khách liên tỉnh, bến xe tải theo quy hoạch; quản lý vận tải hành khách công cộng. Cấp huyện quản lý, đầu tư các bãi đỗ xe trên địa bàn theo quy hoạch.

Phân cấp đèn tín hiệu giao thông: TP thống nhất khai thác, vận hành hệ thống đèn tín hiệu giao thông trên địa bàn TP. Thành phố quản lý, đầu tư, bảo trì hệ thống đèn tín hiệu giao thông trên các tuyến đường do Thành phố quản lý; (Sở Giao thông vận tải quản lý tài sản, đầu tư, bảo trì; Công an TP khai thác, vận hành). Cấp huyện đầu tư, quản lý, bảo trì hệ thống đèn tín hiệu giao thông trên các tuyến đường cấp huyện quản lý (Cấp huyện quản lý tài sản, đầu tư, bảo trì; Công an TP khai thác, vận hành).

Phân cấp trong lĩnh vực giáo dục: Phân cấp cho cấp huyện đầu tư, cải tạo sửa chữa, duy tu, bảo trì cơ sở vật chất các trường trung học phổ thông (hiện do cấp TP đầu tư, quản lý sau đầu tư). Cấp TP vẫn thực hiện các nhiệm vụ quản lý nhà nước của lĩnh vực giáo dục theo quy định của Luật Giáo dục, các Nghị định, Thông tư hướng dẫn trừ việc đầu tư, cải tạo sửa chữa, duy tu, bảo trì cơ sở vật chất các trường.

Trong đó, đề xuất xử lý điều khoản chuyển tiếp: Các dự án đầu tư, cải tạo các trường phổ thông trung học (trừ các trường liên cấp công lập có cấp học phổ thông trung học) đã được HĐND TP phê duyệt danh mục và kế hoạch vốn tại nghị quyết số 02/NQ-HĐND ngày 08/4/2022 về kế hoạch đầu tư 03 lĩnh vực: giáo dục, y tế, di tích được tiếp tục thực hiện các quyết định của HĐND và UBND các cấp về nguồn vốn đối với từng dự án cụ thể. HĐND và UBND cấp huyện tiếp tục thực hiện thẩm quyền liên quan đến từng dự án theo phân cấp quản lý mới đảm bảo tuân thủ quy định của Luật Đầu tư công 2019.

Đối với nội dung này, theo báo cáo thẩm tra chung của HĐND TP do Trưởng Ban KT - NS Hồ Vân Nga trình bày, các Ban cơ bản thống nhất quy định phân cấp quản lý nhà nước trong thời gian tới như UBND TP trình. Về cơ bản, nhiều nội dung phân cấp được kế thừa quy định phân cấp theo Nghị quyết 08 của HĐND TP và Quyết định số 14 của HĐND TP; đồng thời có sự điều chỉnh theo một số lĩnh vực, phù hợp với thực tiễn, tạo sự chủ động cho địa phương.

Các Ban đề nghị làm rõ các nội dung phân cấp trong lĩnh vực đô thị có tính liên kết hệ thống cao, cần được gắn kết chặt chẽ, đồng bộ và ban hành kịp thời các quy chuẩn đơn giá, quy trình để tổ chức thực hiện thống nhất trên toàn địa bàn. Đối với lĩnh vực văn hóa xã hội như quy định phân cấp quản lý tượng đài, tranh hoành tráng, điều chỉnh phân cấp quản lý sau đầu tư đối với di tích, phân cấp trong lĩnh vực, cần làm rõ một số nội dung để khẳng định sự phù hợp với thực tế và quy định của pháp luật.

Rút kinh nghiệm trong thực hiện phân cấp giai đoạn 2016-2021, các Ban đề nghị UBND TP khẩn trương rà soát, xác định danh mục các công trình tương ứng với các cấp quản lý, đầu tư trên cơ sở có tiêu chí rõ ràng, thống nhất. Đồng thời, đề nghị có quy định đầy đủ để hướng dẫn xử lý các trường hợp chuyển tiếp liên quan đến chuyển giao thực hiện nhiệm vụ quản lý đầu từ và quản lý sau đầu tư đảm bảo không làm đình trệ các hoạt động của đời sống kinh tế - xã hội, đáp ứng đầy đủ và lợi ích hợp pháp của các đối tượng có liên quan.

Sau khi nghe Tờ trình và báo cáo thẩm tra, các đại biểu HĐND TP đã tiến hành thảo luận tại tổ về các nội dung này.