Hà Nội: Quản lý chặt, khai thác hiệu quả nhà, đất công

Đề án này được thông qua sẽ góp phần nghiên cứu, đề xuất các giải pháp khắc phục nhằm quản lý chặt chẽ, sử dụng tiết kiệm, khai thác có hiệu quả tài sản công, phòng chống thất thoát, lãng phí. Đồng thời rà soát phát huy các nguồn lực từ tài sản công thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô.

Rõ trách nhiệm của các chủ thể, cá nhân

Một quan điểm được TP Hà Nội khẳng định, quản lý, sử dụng và khai thác hiệu quả tài sản công của TP là trách nhiệm của các cấp, các ngành thuộc TP, các chủ thể và cá nhân được giao quản lý, sử dụng tài sản công nhằm thực hiện tốt hơn các quan điểm, chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước.

Tài sản công của TP phải được Nhà nước giao quyền quản lý, quyền sử dụng và các hình thức trao quyền khác cho cơ quan, tổ chức, đơn vị và đối tượng khác theo quy định.

Công tác quản lý, sử dụng tài sản công phải được thực hiện công khai, minh bạch. Việc khai thác nguồn lực tài chính từ tài sản công phải tuân theo cơ chế thị trường. Công tác quản lý, sử dụng tài sản công được giám sát, thanh tra, kiểm tra, kiểm toán; mọi vi phạm phải được xử lý kịp thời, nghiêm minh theo quy định của pháp luật.

Phạm vi của Đề án gồm 4 nhóm tài sản công, gồm: Nhà, đất đai, tài sản kết cấu hạ tầng và tài sản khác. Trong đó, tập trung đi sâu, phân tích, đánh giá, kiến nghị giải pháp đối với 2 nhóm chủ yếu là quỹ nhà thuộc sở hữu nhà nước của TP và đất đai.

Trên cơ sở quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng và khai thác tài sản công, Đề án của TP đã phân tích thực trạng quản lý, sử dụng và khai thác đối với 9 quỹ nhà thuộc sở hữu nhà nước của TP giao các đơn vị, tổ Quỹ nhà tái định cư (bao gồm diện tích tầng 1 kinh doanh dịch vụ), Quỹ nhà ở cũ thuộc sở hữu nhà nước, Quỹ nhà ở sinh viên, Quỹ nhà công nhân tại xã Kim Chung, huyện Đông Anh, Nhà ở công vụ, Khu nhà ở xã hội CT19A Việt Hưng và Cung Trí thức TP.

Đồng thời, Đề án cũng phân tích, phân loại đối với số nợ đọng liên quan đến hoạt động bản, cho thuê quỹ nhà thuộc sở hữu nhà nước của TP. Ngoài ra, còn có trụ sở làm việc, công trình sự nghiệp của cơ quan, tổ chức, đơn vị và trụ sở làm việc, cơ sở sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp nhà nước thuộc phạm vi quản lý của TP.

Về đất đai, Đề án đã thống kê tổng diện tích đất tự nhiên toàn TP là 335,984ha. Trong đó, phân theo nhóm đất: Đất nông nghiệp có 197.793ha và chiếm 58,87% diện tích tự nhiên; đất phi nông nghiệp có 135.674ha và chiếm 40,38% diện tích tự nhiên và đất chưa sử dụng có 2.517ha và chiếm 0,75% diện tích tự nhiên.

Trên cơ sở rà soát quỹ đất tự nhiên của TP, Đề án tập trung rà soát thực trạng một số nhóm quỹ đất là tài sản công do TP quản lý hoặc có điều kiện trở thành tài sản công trong tương lai.

Cụ thể là 5 quỹ đất dự kiến khai thác để tạo nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2022-2025 và định hướng giai đoạn 2026-2030 gồm: Quỹ đất 20%, 25% tại các dự án phát triển nhà ở, khu đô thị trên địa bàn TP; Quỹ đất dự kiến đối ứng cho các Dự án BT nay không đủ điều kiện triển khai theo quy định của Luật Đầu tư; Quỹ đất di dời cơ sở không phù hợp quy hoạch; Quỹ đất do Trung tâm phát triển quỹ đất Hà Nội đang quản lý; Quỹ đất đấu giá quyền sử dụng đất.

Chấm dứt tình trạng sử dụng tài sản công để cho thuê không đúng quy định

TP Hà Nội xác định trong giai đoạn 2022-2025, tài sản công của TP đã có cơ sở dữ liệu tập trung được cập nhật đầy đủ và chính xác theo quy định. 100% tài sản chuyên dùng của TP được cấp có thẩm quyền phê duyệt tiêu chuẩn, định mức.

Đẩy nhanh tiến độ rà soát, phê duyệt phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước của TP, đảm bảo đạt tỷ lệ tối thiểu 90% đối với các cơ sở nhà, đất chưa được phê duyệt mới.

Xử lý, khắc phục dứt điểm các vi phạm, tồn tại trong quản lý, sử dụng quỹ nhà thuộc sở hữu nhà nước của TP giao cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp quản lý, khai thác trên cơ sở quy định của Trung ương và TP.

Chấm dứt tình trạng sử dụng tài sản công để cho thuê, cho mượn, liên doanh, liên kết không đúng quy định. 100% tài sản công tại đơn vị sự nghiệp công lập sử dụng vào mục đích kinh doanh, cho thuê, liên doanh, liên kết được cấp có thẩm quyền phê duyệt Đề án.

Căn cứ quy định của Chính phủ, các cơ quan được giao quản lý tài sản kết cấu hạ tầng của TP hoàn thành việc rà soát, phân loại 100% tài sản kết cấu hạ tầng hiện có để thực hiện việc quản lý, sử dụng theo quy định. Nghiên cứu phương án khai thác quỹ đất hai bên tuyến đường Vành đai 4 Thủ đô để tạo vốn phát triển hạ tầng giao thông.

Tiếp nhận để quản lý và từng bước sử dụng, khai thác hiệu quả đối với 05 nhóm quỹ đất khai thác giai đoạn 2022-2025, định hướng giai đoạn 2026-2030.

Về định hướng giai đoạn 2026-2030, TP Hà Nội sẽ xây dựng đầy đủ Cơ sở dữ liệu tài sản công tập trung cho từng nhóm tài sản cộng tiến tới 100% tài sản công của TP được thống kê, theo dõi vàcập nhật đầy đủ, tập trung.

100% cơ sở nhà, đất do các cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp Nhà nước của TP quản lý, sử dụng được phê duyệt phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước. 100% quỹ đất thuộc 5 nhóm dự kiến khai thác giai đoạn 2022-2025, định hướng giai đoạn 2026-2030 được tiếp nhận, quản lý và có phương án sử dụng và khai thác hiệu quả.

100% quỹ đất cũ của các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp sau khi di dời do không phù hợp với quy hoạch, gây ô nhiễm môi trường theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Nghị quyết của HĐND TP được tiếp nhận và có phương án quản lý, sử dụng hiệu quả.

Từng bước áp dụng các hình thức "đấu giá cho thuê" nhà thuộc sở hữu nhà nước

Đối với giải pháp về Nhà, quỹ nhà thuộc sở hữu nhà nước của TP giao các tổ chức, đơn vị kinh doanh nhà quản lý, khai thác: Rà soát, thống kê toàn bộ quỹ nhà thuộc sở hữu nhà nước của TP đang giao đơn vị, doanh nghiệp kinh doanh nhà quản lý, khai thác, tổ chức phân loại làm cơ sở đề xuất kế hoạch, lộ trình xử lý, biện pháp khắc phục tồn tại, hạn chế trong công tác quản lý quỹ nhà thuộc sở hữu nhà nước.

Kiên quyết thu hồi đối với phần diện tích nhà, đất phải bàn giao về TP quản lý (quỹ diện tích tầng 1 nhà chung cư thương mại, quỹ nhà tạm cư...), diện tích nhà, đất vi phạm, sử dụng chưa đúng mục đích để lập phương án giao quản lý, khai thác và xử lý theo quy định. Trường hợp vi phạm phức tạp, kéo dài nghiên cứu áp dụng biện pháp chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra để xử lý.

Trên cơ sở kết quả phân loại nợ nghĩa vụ tài chính đối với quỹ nhà thuộc sở hữu nhà nước của TP, tập trung triển khai giải pháp xử lý dứt điểm từng nhóm nợ đọng.

Xây dựng Đề án khắc phục tồn tại, hạn chế và nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng quỹ nhà thuộc sở hữu nhà nước của TP giao các đơn vị, doanh nghiệp kinh doanh nhà quản lý, khai thác giai đoạn 2023-2025, định hướng giai đoạn 2026-2030.

Từng bước áp dụng các hình thức "đấu giá cho thuê" thay cho hình thức "cho thuê chỉ định" nhằm đảm bảo tính khách quan, công khai, minh bạch theo hướng thị trường.

Trên cơ sở quy định của Trung ương về cơ chế quản lý, khai thác quỹ nhà thuộc sở hữu nhà nước và Luật Thủ đô, nghiên cứu hoàn thiện mô hình hoạt động của tổ chức, đơn vị quản lý, sử dụng quỹ nhà thuộc sở hữu nhà nước của TP theo hướng tập trung một đầu mối theo từng nhóm quỹ nhà nhằm nâng cao trách nhiệm, hiệu quả hoạt động của đơn vị được giao quản lý theo đúng quy định và cơ chế thị trường.

Về trụ sở làm việc, công trình sự nghiệp giao cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp Nhà nước trực tiếp quản lý, sử dụng: Xây dựng Đề án tổng thể khai thác tài sản công là nhà, đất tại đơn vị sự nghiệp công lập thuộc phạm vi quản lý của TP. Đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện hồ sơ pháp lý về nhà, đất, khẩn trương hoàn thành rà soát, lập và phê duyệt phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất. Rà soát, ban hành đầy đủ hệ thống tiêu chuẩn, định mức sử dụng diện tích chuyên dùng. Nghiên cứu đẩy nhanh tiến độ rà soát, xây dựng Đề án sử dụng tài sản công là nhà, đất tại đơn vị sự nghiệp công lập vào mục đích kinh doanh, cho thuê, liên doanh, liên kết.

Đẩy mạnh thu hồi đất theo quy định, tạo quỹ đất sạch để đấu giá sử dụng đất

Về đất đai, xây dựng Đề án tổng thể khai thác nguồn lực đất đai để tạo vốn phát triển kinh tế - xã hội thành phố Hà Nội giai đoạn 2023-2025 và những năm tiếp theo. Xây dựng Đề án khai thác các quỹ đất phụ cận các dự án giao thông trọng điểm, quỹ đất dự kiến đối ứng cho các Dự án BT nay không đủ điều kiện triển khai theo quy định của Luật Đầu tư để tạo nguồn vốn tái đầu tư hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông.

Tập trung hoàn thành các quy hoạch tổng thể và chi tiết của TP, vùng, phân khu giai đoạn 2022-2030, tầm nhìn đến năm 2050, phương án phân bổ và khoanh vùng đất đai theo khu chức năng và loại đất đến từng đơn vị hành chính cấp huyện trong quy hoạch TP, Kế hoạch sử dụng đất theo giai đoạn của TP.

Tập trung thực hiện Danh mục dự án thu hồi đất, dự án chuyển mục đích đất trồng lúa, đất phòng hộ, Kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện đảm bảo chất lượng.

Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính về đất đai, tập trung tháo gỡ vướng mắc trong khâu tổ chức thực hiện từ quy hoạch, đầu tư, bồi thường, giải phóng mặt bằng, xác định nghĩa vụ tài chính.

Ưu tiên bố trí nguồn vốn thực hiện công tác giải phóng mặt bằng; đẩy mạnh thu hồi đất theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất tạo quỹ đất “sạch” để đấu giá quyền sử dụng đất.

Thường xuyên rà soát, đôn đốc để tiếp nhận quỹ nhà 30% - 50%, quỹ đất 20% - 25% tại các dự án phát triển nhà ở trên địa bàn phải bàn giao lại cho TP theo các Quyết định của UBND TP.

Khẩn trương đôn đốc công tác di dời đối với những cơ sở nhà, đất gây ô nhiễm môi trường hoặc không phù hợp với quy hoạch. Quỹ đất sau khi di dời được ưu tiên để xây dựng, phát triển các công trình công cộng, công trình hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật, không được sử dụng để xây dựng chung cư cao tầng sai quy hoạch theo quy định của Luật Thủ đô.

Đối với quỹ đất đã thực hiện xong giải phóng mặt bằng hoặc cơ sở nhà, đất tiếp nhận sau khi di dời, thu hồi, khẩn trương lập phương án và tổ chức thực hiện khai thác hiệu quả theo quy định.

Kiên quyết xử lý dứt điểm đối với các dự án có sử dụng đất nhưng chậm thực hiện đầu tư, chậm đưa đất vào sử dụng còn tồn đọng, có nguyên nhân chủ quan; trường hợp cố ý chây ỳ, tiếp tục vi phạm thì kiên quyết thu hồi theo quy định pháp luật. Công khai, minh bạch thông tin đối với dự án chậm tiến độ, chậm triển khai, vi phạm pháp luật bị cưỡng chế, thu hồi, chấm dứt hoạt động để tạo sự đồng thuận, giám sát của người dân và doanh nghiệp trong việc thực hiện.

Theo một số đại biểu HĐND TP Hà Nội đánh giá, Đề án quản lý, khai thác tài sản công của TP là hết sức cần thiết nhằm đánh giá toàn diện thực trạng công tác quản lý, sử dụng và khai thác tài sản công của TP. Đề án được thông qua đã đưa ra cách tiếp cận mang tính chất cơ chế thị trường để làm sao khai thác tối đa tài sản công, chống thất thoát lãng phí, huy động tài sản công đóng góp vào ngân sách của Nhà nước.