Hà Nội tái cấu trúc 293 thủ tục hành chính: Giảm mạnh chi phí xã hội, nâng cao trải nghiệm số

Thực hiện chỉ đạo của Ban Chỉ đạo phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số Thành ủy (Ban Chỉ đạo 57 Thành ủy) tại Thông báo kết luận số 12-TB/BCĐ ngày 15/11/2025, UBND TP Hà Nội đã triển khai quyết liệt nhiệm vụ tái cấu trúc thủ tục hành chính (TTHC) theo hướng cải cách thực chất. Thành phố xác định rõ mục tiêu lấy hiệu quả phục vụ người dân, doanh nghiệp làm thước đo trung tâm; lấy tiết kiệm chi phí xã hội và nâng cao trải nghiệm thực tế làm tiêu chí đánh giá kết quả.

Trên cơ sở đó, Hà Nội đã hoàn thành xây dựng và phê duyệt phương án tái cấu trúc đối với 293 TTHC để cung cấp dịch vụ công trực tuyến, dịch vụ công trực tuyến toàn trình theo hướng liền mạch, hiệu quả, tối ưu chi phí. Đây là các thủ tục phổ biến nhất, phát sinh trung bình khoảng 2,39 triệu hồ sơ mỗi năm, tập trung ở các lĩnh vực tác động trực tiếp đến đời sống dân sinh và hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Nhìn thẳng vào những “điểm nghẽn” trong giải quyết TTHC

Việc tập trung cao độ nguồn lực cho tái cấu trúc TTHC xuất phát từ yêu cầu nhìn nhận thẳng thắn thực tiễn triển khai dịch vụ công trực tuyến thời gian qua. Mặc dù 100% thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền giải quyết của Thành phố đã được cung cấp dưới hình thức dịch vụ công trực tuyến; tỷ lệ hồ sơ tiếp nhận trực tuyến hiện đạt xấp xỉ 100%, góp phần ước tính tăng năng suất tiếp nhận và giảm khoảng 40% thời gian chờ đợi tại bộ phận một cửa, song tỷ lệ hồ sơ được xử lý trực tuyến toàn trình mới đạt 68,7%.

Thực tế này cho thấy mức độ thuận tiện mà người dân, doanh nghiệp cảm nhận được chưa tương xứng với tiềm năng và kỳ vọng của chuyển đổi số trong giải quyết TTHC. Nguyên nhân chủ yếu là do nhiều thủ tục vẫn đặt nặng yêu cầu chứng thực hoặc nộp bản chính, thiên về tiền kiểm, làm chi phí tuân thủ còn cao, người dân vẫn phải đi lại nhiều lần.

Bên cạnh đó, dù các biểu mẫu điện tử tương tác đã được cấu hình, song nhiều trường thông tin chưa được tự động đồng bộ dữ liệu do hạn chế về liên thông, kết nối. Người dân vẫn mất nhiều thời gian kê khai lặp lại thông tin. Một số dịch vụ công trực tuyến chưa đủ điều kiện pháp lý và kỹ thuật để thực hiện toàn trình, song vẫn cần được tái cấu trúc ngay nhằm tối ưu quy trình, tạo nền tảng đưa 100% thủ tục lên trực tuyến toàn trình trong thời gian tới.

Thông qua rà soát, đánh giá toàn diện và tái cấu trúc quy trình giải quyết TTHC, các tồn tại nêu trên đã từng bước được giải quyết căn bản, mang lại những kết quả rõ nét.

Trước hết, chi phí tuân thủ thủ tục hành chính đã giảm mạnh, từ khoảng 2.306 tỷ đồng mỗi năm xuống còn khoảng 654 tỷ đồng mỗi năm, tương đương tiết kiệm 1.652 tỷ đồng, đạt mức giảm 71,64%.

Cùng với đó, 72 loại thành phần hồ sơ đã được cắt giảm hoặc thay thế hoàn toàn bằng dữ liệu điện tử, hạn chế tối đa việc người dân, doanh nghiệp phải chuẩn bị, sao chụp, công chứng, chứng thực giấy tờ.

Đáng chú ý, 95 thủ tục hành chính đã được chuyển từ yêu cầu nộp bản sao chứng thực sang bản sao điện tử thông thường, trên cơ sở đánh giá rủi ro pháp lý ở mức thấp. Cách làm này vừa giảm áp lực cho hoạt động chứng thực, vừa tiết kiệm đáng kể thời gian, chi phí đi lại cho người dân, doanh nghiệp.

Việc chuyển đổi thực chất sang trực tuyến toàn trình đã giúp cắt giảm hơn 15,1 triệu giờ đi lại mỗi năm của người dân và doanh nghiệp. Đến nay, 293/293 TTHC đã được xác định đủ điều kiện và sẽ được áp dụng đồng bộ theo phương án tái cấu trúc kể từ ngày 1/1/2026.

Những kết quả này cho thấy tái cấu trúc TTHC không đơn thuần là điều chỉnh kỹ thuật quy trình, mà là quá trình tái thiết toàn diện cách thức tương tác giữa Nhà nước với người dân, doanh nghiệp trên nền tảng số.

Lợi ích trực tiếp cho người dân và doanh nghiệp, củng cố niềm tin xã hội

Người dân, doanh nghiệp là đối tượng thụ hưởng trực tiếp những lợi ích thiết thực từ quá trình tái cấu trúc TTHC. Theo Nghị quyết số 77/2025/NQ-HĐND ngày 27/11/2025 của HĐND TP Hà Nội, người dân, doanh nghiệp không phải nộp phí, lệ phí khi thực hiện thủ tục hành chính, trừ phí thẩm định hồ sơ theo quy định.

Thành phố hỗ trợ 100% chi phí chuyển trả kết quả giải quyết TTHC; 100% kết quả điện tử được trả về tài khoản của cá nhân, tổ chức trên Cổng Dịch vụ công quốc gia và ứng dụng iHanoi. Nhờ đó, người dân có thể thực hiện thủ tục ngay tại nhà, không còn tình trạng nộp hồ sơ trực tuyến nhưng vẫn phải đến cơ quan nhà nước để đối chiếu, bổ sung giấy tờ.

Đối với các thành phần hồ sơ đã chuyển sang bản sao điện tử thông thường, cá nhân, tổ chức không bắt buộc phải thực hiện chứng thực và tự chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác của tài liệu cung cấp. Các chi phí ngoài phí, lệ phí như chi phí đi lại, in ấn, chứng thực, chi phí dịch vụ khác, chi phí thời gian chờ đợi và chi phí cơ hội bị mất được cắt giảm mạnh.

Hiệu quả cải cách thể hiện rõ ở những lĩnh vực phát sinh nhiều hồ sơ như đất đai, xây dựng, y tế, tư pháp, lao động - việc làm, đầu tư. Tiêu biểu, đối với 25 thủ tục lĩnh vực đất đai có phát sinh nghĩa vụ tài chính, trước đây người dân phải đi lại ít nhất 6 lần, nay toàn bộ quy trình được thực hiện từ xa. Thông báo nghĩa vụ tài chính được gửi điện tử qua iHanoi và tài khoản dịch vụ công; chứng từ thanh toán trực tuyến được tự động đồng bộ, người dân không phải nộp lại bất kỳ giấy tờ nào.

Thủ tục xác nhận điều kiện nhà ở để mua nhà ở xã hội được rút gọn từ 2 biểu mẫu, 4 lượt đi lại xuống còn 1 biểu mẫu điện tử duy nhất, thực hiện toàn trình. Thủ tục thực hiện, điều chỉnh, thôi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội sau tái cấu trúc cũng giảm đáng kể thời gian, công sức đi lại của người cao tuổi, mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc khi người cao tuổi không còn phải đến trực tiếp, giảm 8 giờ di chuyển và chờ đợi.

Đối với công tác quản lý nhà nước, tái cấu trúc TTHC thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi từ tư duy quản lý dựa trên hồ sơ giấy, tiền kiểm sang quản lý dựa trên dữ liệu, hậu kiểm và trách nhiệm pháp lý. Áp lực tiếp nhận hồ sơ trực tiếp tại bộ phận một cửa được giảm đáng kể, tạo điều kiện để đội ngũ cán bộ, công chức tập trung vào thẩm định nội dung, nâng cao chất lượng giải quyết thủ tục hành chính.

Thành phố đã xác định rõ 23 cơ sở dữ liệu quốc gia, chuyên ngành và của các cơ quan cần kết nối, tạo nền tảng triển khai nguyên tắc “một lần khai báo, nhiều lần sử dụng”, phục vụ hiệu quả việc xây dựng chính quyền số, đô thị thông minh trong giai đoạn tới.

Ở góc độ xã hội, tái cấu trúc TTHC góp phần nâng cao rõ rệt trải nghiệm thực tế của người dân, doanh nghiệp khi sử dụng dịch vụ công, qua đó củng cố niềm tin đối với nỗ lực cải cách hành chính của chính quyền Thành phố, tạo sự đồng thuận và sẵn sàng tham gia dịch vụ công trực tuyến, thúc đẩy chuyển đổi số bền vững.

Kết quả tái cấu trúc 293 thủ tục hành chính là bước chuyển quan trọng từ cải cách “trên giấy” sang cải cách “đo được - dùng được - tiết kiệm thật”, mở ra giai đoạn cải cách sâu rộng hơn, hướng tới nền hành chính hiện đại, minh bạch, hiệu quả, phục vụ ngày càng tốt hơn người dân và doanh nghiệp Thủ đô.