Hà Nội xây trường, lớp: Để không thừa, không thiếu

Vơi nỗi lo thiếu trường, lớp

Vài năm trước, mỗi mùa thi hoặc mùa tựu trường đến, nỗi lo thiếu trường lớp, nhất là thiếu trường công lập lại tăng cao và từng gây nên những câu chuyện “dở khóc, dở cười”.

Tháng 8/2024, sự việc hàng trăm phụ huynh kéo đến “quây” Trường Tiểu học Tây Mỗ 3 để xin học cho con gây xôn xao dư luận. Vào các mùa tuyển sinh trước đó, cảnh tượng phụ huynh xếp hàng xuyên đêm để nộp hồ sơ nhập học cho con cũng xảy ra liên tiếp ở khu vực nội đô, như tại Trường Tiểu học Vạn Bảo, Hệ thống Marie Curie, THPT Hoàng Cầu… Ngoài hình ảnh xếp lốt xuyên đêm nộp hồ sơ đầy ám ảnh kể trên, Hà Nội còn xảy ra tình huống “có một không hai” trong tuyển sinh, đó là bốc thăm để giành suất học tại Trường Mầm non Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai (cũ), xảy ra hồi tháng 8/2022. Đây là những câu chuyện khá điển hình, phản ánh thực trạng thiếu trường công lập trên địa bàn Thủ đô, nhất là tại các khu vực có tốc độ phát triển nóng, địa bàn nhiều chung cư. Không chỉ thiếu trường, Hà Nội còn triền miên xảy ra tình trạng sĩ số học sinh/lớp học vượt quá quy định.

Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Nội Trần Thế Cương từng chia sẻ: “Phát triển mạng lưới trường học theo quy hoạch tại Hà Nội chưa đáp ứng được tốc độ gia tăng dân số, tiến độ triển khai một số dự án xây dựng trường học trong quy hoạch còn chậm; tại một số khu vực có tốc độ đô thị hóa nhanh, sĩ số học sinh cao. Đây là vấn đề bất cập, cần cả hệ thống chính trị TP và cơ sở chung tay giải quyết”. Các tính toán và dự báo trước đó chỉ ra rằng: với tốc độ tăng khoảng 50.000 - 60.000 học sinh, mỗi năm Hà Nội phải xây từ 30 - 40 trường học mới đáp ứng đủ nhu cầu về chỗ học cho con em Nhân dân sinh sống ở Thủ đô.

Mong ước đó đã trở thành hiện thực khi năm học 2025 – 2026, Hà Nội có 43 trường học mới, cùng lúc được đi vào hoạt động, đưa quy mô trường lớp tại Thủ đô lên con số ấn tượng: 2.954 trường học với hơn 2,3 triệu học sinh, gần 13.000 giáo viên. Trong 43 trường học mới vận hành có 6 trường tư thục, 27 trường công lập (17 trường mầm non, 13 trường tiểu học, 10 trường THCS và 3 trường THPT); xét theo khu vực (quận cũ) thì quận Hoàng Mai (cũ) có thêm nhiều trường nhất với 10 trường; Bắc Từ Liêm thêm 7 trường, Hà Đông thêm 5 trường, Cầu Giấy thêm 4 trường, Nam Từ Liêm thêm 2 trường...

Việc 43 trường đi vào hoạt động đã góp phần đáng kể trong giảm áp lực trường lớp. Điều đáng mừng, tỷ lệ học sinh vào lớp 10 THPT công lập năm nay lên đến trên 64%, tăng 4% so với năm trước. Đây là sự nỗ lực rất lớn của các cấp chính quyền từ TP đến cơ sở trong việc chăm lo, phát triển sự nghiệp GD&ĐT Thủ đô.

Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Nội Trần Thế Cương phấn khởi thông tin: cùng 43 trường học mới, vừa qua, rất nhiều trường học tại Hà Nội (gồm cả 4 trường THPT chuyên) đã được cải tạo, sửa chữa, nâng cấp; bảo đảm môi trường giáo dục khang trang, hiện đại cho học sinh, đáp ứng yêu cầu của Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Không dừng lại ở đó, sau khi thực hiện sắp xếp tổ chức, bộ máy và địa giới hành chính, đối với các trụ sở, cơ sở hoạt động sự nghiệp dôi dư sẽ tiếp tục được UBND TP xem xét, tính toán, ưu tiên chuyển đổi công năng cho giáo dục. Dự kiến, năm học tới, Hà Nội sẽ có thêm nhiều ngôi trường mới được vận hành, trong đó có 7 – 8 trường THPT công lập.

Cần rà soát, đánh giá bài bản

Có thể khẳng định, việc chú trọng đầu tư, phát triển trường lớp thời gian qua là chủ trương đúng đắn của TP, góp phần giải quyết bài toán thiếu trường lớp, đồng thời nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của Thủ đô nói chung.

Tại Hà Nội, tốc độ gia tăng dân số và tình trạng nhập cư mỗi năm vẫn rất đông, tiếp tục tạo ra nhiều thách thức cho hạ tầng kỹ thuật, xã hội, môi trường và chất lượng sống của người dân. Riêng với công tác giáo dục, dự báo thiếu trường lớp vẫn được đặt ra với yêu cầu, Hà Nội phải xây mới từ 30 - 35 trường học/năm mới đủ chỗ học cho học sinh. Tuy vậy, các chuyên gia cho rằng, công tác lập quy hoạch Thủ đô Hà Nội trong thời gian tới vẫn cần phải nghiên cứu cẩn trọng và xem xét đồng bộ các yếu tố tác động đến dân số để đưa ra dự báo hợp lý hơn.

Phát biểu tại Lễ tổng kết năm học 2024 – 2025 với ngành giáo dục Thủ đô, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong đề nghị UBND TP sớm rà soát lại quy hoạch mạng lưới trường, lớp để phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp và việc này cần phải làm ngay. Song song với đó, UBND xã, phường cũng rà soát quy hoạch xã, phường mới để vừa bảo đảm tính thực tiễn, vừa dự báo xu hướng phát triển kinh tế xã hội, dân cư, điều kiện của từng địa phương.

“Tôi rất băn khoăn khi có phường thiếu trường nhiều năm và thời gian tới định xây 2 trường tiểu học ở cạnh nhau, mục đích để phấn đấu đạt chuẩn. Theo tôi, đây là vấn đề cần cân nhắc, tính toán thêm. Chúng ta không nên đánh đổi quyền lợi của học sinh để lấy thành tích một cách thiếu thực chất” - Phó Bí Thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong nhấn mạnh.

Nhìn vào xu hướng của các đô thị trên thế giới, nhất là đô thị các nước châu Á như: Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, có thể thấy: sau khoảng 20 năm đô thị hoá sẽ xảy ra tình trạng biến động dân cư và ở các khu vực xa trung tâm, lượng dân số giảm dần, kéo theo việc thừa trường học. Số liệu công bố ngày 6/1/2025 của Tổng cục Thống kê cũng chỉ ra rằng, trong giai đoạn 2019 – 2024, dù quy mô dân số duy trì ổn định nhưng do mức sinh giảm nên tốc độ dân số Việt Nam đang giảm.

Phó Bí Thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong cho rằng, Hà Nội hoàn toàn có điều kiện nhận định, đánh giá, dự báo được tốc độ tăng dân số cũng như số lượng học sinh; đồng thời đặt câu hỏi: “Sau vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, Thủ đô có nhất thiết duy trì tiêu chí xã, phường mới nào cũng phải có 2 - 3 trường tiểu học, 2 -3 trường THCS không?”. Theo Phó Bí thư Thường trực Thành uỷ Hà Nội, cần tính toán, rà soát, đánh giá kỹ nội dung này và phát triển theo hướng xây các trường liên cấp, trường có nhiều cấp học thì hợp lý hơn.

Được biết, Hà Nội đã và đang tiếp tục rà soát sắp xếp quy hoạch mạng lưới và chuẩn hóa cơ sở vật chất trường lớp học, bảo đảm đủ số trường lớp theo quy định. Hiện công tác đầu tư xây dựng 7 trường liên cấp tiên tiến, hiện đại có diện tích 5 ha trở lên đang tích cực được tập trung thực hiện và hoàn thiện, đảm bảo kế hoạch đề ra.