Hải Phòng: di tích quốc gia Miếu Ngà xuống cấp nghiêm trọng

Miếu Ngà thuộc thôn Liễu Kinh, xã Việt Tiến, huyện Vĩnh Bảo cũ . Đây là một làng cổ, tên gọi là Kênh Trang. Đến thời Lê, được đổi thành Liễu Kinh, tên nôm là làng Ngà. Tên Ngà còn được gắn với các công trình văn hóa, tín ngưỡng ở địa phương như: chợ Ngà, chùa Ngà, miếu Ngà.

Dù được công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia từ năm 1994, nhưng hiện nay Miếu Ngà đang trong tình trạng xuống cấp trầm trọng: mái ngói thủng lỗ chỗ, mưa xuống là nước tràn vào. Tường nứt vỡ, nền dột, đồ thờ mục nát, phải dùng bạt, xô chậu tạm bợ để hứng nước. Cây đa cổ thụ bên ngoài đổ sập vào mái, làm hư hỏng thêm phần kiến trúc. Một số di vật quý hiếm như đèn thờ, nhang án, long ngai, bài vị... cũng đang đối mặt với nguy cơ hư hại nếu không được bảo vệ kịp thời.

Ông Nguyễn Văn Khải (76 tuổi), người trông coi miếu, xót xa chia sẻ: "Mỗi trận mưa là nước tạt ướt cả nơi thờ tự, nơi ngủ. Phải căng bạt tạm bợ để che mưa, ngủ qua đêm. Chỉ mong một ngày Miếu Ngà được trùng tu, để con cháu còn biết gốc rễ, nhớ về cội nguồn văn hóa của mình."

Theo thần phả địa phương, miếu Ngà là nơi thờ Nguyễn Chính, quê Kinh Bắc, người văn võ song toàn, từng thi đỗ và được vua Trần Thánh Tông bổ nhiệm chức “Từ Hàn” giúp triều đình. Khi làm quan ở vùng Hồng Châu, ông có nhiều gắn bó với vùng Trang Kênh (Liễu Kinh).

Ông từng tham gia chiến đấu tại trận Bạch Đằng (1288) cùng Trần Hưng Đạo và các tướng như Hoa Duy Thành, Vũ Đăng Dũng, Lương Toàn, lập nhiều chiến công. Sau khi kháng chiến thắng lợi, ông trở về xây dựng quê hương và được Nhân dân lập miếu thờ phụng đến ngày nay.

Miếu Ngà tọa lạc giữa khung cảnh sơn thủy hữu tình, mặt tiền quay hướng Bắc, nhìn ra dòng sông Giếc cổ - nay là hồ nước trong xanh, được xem là nơi “tụ thủy kết phúc” của làng theo thuyết phong thủy.

Trải qua thời gian, Miếu Ngà đã có một số hạng mục xuống cấp như: Tiền tế, Đại bái, Hậu cung, Nghi môn, Tường bao, Sân. Được sự quan tâm của các cấp ủy đảng chính quyền địa phương, sự đồng lòng của nhân dân và sự quan tâm của thành phố, trung ương, ngày 4/6/2025, Ủy ban nhân dân thành phố đã ban hành Quyết định số 1705/QĐ-UBND về việc phê duyệt Dự án tu bổ, tôn tạo di tích Miếu Ngà, xã Việt Tiến, huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng. Theo đó, công trình thuộc nhóm dự án C, loại công trình là công trình văn hóa và chủ đầu tư là UBND xã Việt Tiến, huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng. Đến ngày 19/6/2025, Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng ban hành Quyết định số 1915/QĐ-UBND về việc phân bổ kinh phí công trợ trùng tu, tôn tạo di tích năm 2025 theo Nghị quyết số 22/NQ-HĐND ngày 8/12/2017 và Nghị quyết số 82/NQ-HĐND ngày 9/12/2/22 của Hội đồng nhân dân thành phố trong đó có di tích Miếu Ngà.

Theo chủ trương sắp xếp chính quyền địa phương 2 cấp, từ ngày 1/7/2025 xã Vĩnh Thịnh hiện nay được hình thành từ 3 xã của huyện Vĩnh Bảo cũ là xã Việt Tiến, xã Trung Lập và xã Thắng Thủy. Chính vì vậy, di tích quốc gia Miếu Ngà trở thành một trong 3 di tích cấp Quốc gia của xã Vĩnh Thịnh. Ngay sau khi được thành lập, UBND xã Việt Tiến cũ đã bàn giao hồ sơ di tích Miếu Ngà cho UBND xã Vĩnh Thịnh mới và đang trong thời gian hoàn thiện làm thủ đổi tên chủ đầu tư theo các bước đúng quy định của Nhà nước.

Trong thời gian tới, sau khi hoàn thiện hồ sơ đổi tên chủ đầu tư, UBND xã Vĩnh Thịnh sẽ thực hiện đúng các bước để tiến hành tu bổ, tôn tạo di tích Miếu Ngà theo quy định của Nhà nước.