Khoảng 12 giờ trưa, khi phát hiện thấy ống kính PV, chủ một tàu khai thác bèn tắt máy và cho tàu quay ngược trở lại chân cầu Khuể. Tuy nhiên đây chỉ là động thái né tránh tạm thời, sau đó chủ tàu lại tiếp tục dùng các công cụ, phương tiện gồm 2 ống hút được cắm xuống lòng sông Văn Úc để hút cát. Khi được hút đầy cát, tàu sẽ đưa về bãi tập kết gần đó. Thủ đoạn của các đối tượng này rất tinh vi và thất thường, các chủ tàu không ra mặt, chỉ thuê nhân công để thực hiện hành vi khai thác. Cơ quan chức năng nếu có ập đến thì đối tượng sẽ tìm cách né tránh, không thừa nhận hành vi, thậm chí sẵn sàng bỏ tàu cho trôi tự do để nhảy xuống sông, tẩu thoát.
Điều đáng nói nếu các tàu trên cứ khai thác như thế này, sẽ tiềm ẩn nhiều mối nguy hiểm về độ an toàn, độ sâu cũng như về lâu dài sẽ ảnh hưởng tới luồng lạch của dòng sông. Hơn nữa, do đặc thù sông Văn Úc là nơi có nhiều trữ lượng cát, thuận lợi cho việc khai thác nên ban đêm, các đối tượng này cũng thường đốt đèn sáng để hoạt động.
Trao đổi với PV về vấn đề này, Phó Chủ tịch UBND huyện Tiên Lãng Trần Văn Khanh cho biết: Mới đây trong báo cáo huyện gửi TP Hải Phòng về việc hoạt động khai thác, chế biến, vận chuyển kinh doanh khoáng sản trên địa bàn trong đó có ghi rõ, đối với khoáng sản cát, hiện Tiên Lãng có vị trí khu vực Cồn Nam và cửa sông Văn Úc cách dự án quai đê lấn biển 700m; khu vực ngã ba sông Thái Bình tiếp giáp với sông Mới là phần giáp ranh với huyện Vĩnh Bảo, hiện nay UBND TP Hải Phòng chưa cấp phép khai thác, chế biến, vận chuyển kinh doanh khoáng sản tại các vị trí trên.
Đặc biệt, đối với 17 doanh nghiệp được UBND TP Hải Phòng cấp 21 giấy phép khai thác khoáng sản cát làm vật liệu san lấp cũng không có tên của bất kỳ DN tại huyện Tiên Lãng, huyện An Lão được quyền khai thác tại khu vực chân cầu Khuể.
Như vậy, địa bàn nơi đang có hàng chục chiếc tàu khai thác không được UBND TP cấp phép, cũng không có bất kỳ đơn vị nào được cấp giấy phép khai thác. Hành vi của các tàu này là vi phạm pháp luật, thu lợi bất chính mà không phải nộp bất kỳ khoản thuế hay phí nào? Họ coi thường pháp luật, bỏ qua cơ quan chức năng, chính quyền địa phương để độc chiếm tạo thành một khu hoạt động không có vùng cấm.
Làm gì để ngăn chặn?
Việc hoạt động khai thác cát trái phép làm ảnh hưởng tới an ninh trật tự địa phương, gây thất thu lớn cho ngân sách Hải Phòng. Mới đây UBND TP Hải Phòng đã ra Chỉ thị số 14/CT – UBND ngày 8/7/2019 về việc tăng cường quản lý khai thác và kinh doanh khoáng sản trên địa bàn nhưng hiện tượng khai thác trái phép khoáng sản vẫn chưa có dấu hiệu giảm nhiệt và chưa đem lại kết quả khả quan.
Trưởng phòng Tài nguyên & Môi trường huyện An Lão Vũ Văn Tuyến cho rằng sau khi TP Hải Phòng có văn bản yêu cầu xử lý nghiêm các đối tượng không được phép khai thác khoáng sản trên sông Văn Úc, phía huyện đã có văn bản gửi Công an huyện An Lão đề nghị theo dõi và phối hợp với CGST đường thủy để có biện pháp ngăn chặn kịp thời các đối tượng khai thác. Công an huyện An Lão sẽ trực tiếp có biên bản xác định hành vi lỗi vi phạm của các đối tượng để xử lý theo quy định của pháp luật.
Đội trưởng Đội Cảnh sát điều tra tội phạm ma túy-môi trường huyện An Lão Lương Tiến Dũng cho biết, các đối tượng khai thác trái phép thường nghiên cứu rất kỹ địa bàn hoạt động, chúng thường tìm địa bàn giáp ranh hai huyện hoặc hai tỉnh để khai thác. Thực tế là không thể giữ phương tiện. Trong khi đó, công an huyện thiếu phương tiện nên chủ yếu là công tác phòng ngừa, phối hợp với đội CSGT đường thủy khi bắt quả tang sẽ tiến hành lập biên bản, xác định lỗi và yêu cầu nộp phạt.
UBND TP Hải Phòng cũng vừa có Chỉ thị yêu cầu các Sở ban ngành cần nghiêm túc thực hiện chỉ đạo của TP về việc phân định ranh giới hoạt động của các DN được cấp giấy phép hoạt động khai thác. Theo đó, các DN được cấp giấy phép chỉ được hoạt động sau khi đã hoàn thiện hồ sơ. Thi công, khai thác khoáng sản cát đúng ranh giới được cấp phép, đúng cơ sở thiết kế mỏ được duyệt. Tuân thủ đúng, đủ cam kết bảo vệ môi trường được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Đặc biệt khuyến khích người dân phát hiện và báo về lực lượng chức năng để xử lý theo quy định.
Đối với các bến bãi tập kết kinh doanh vật liệu vi phạm hành lang đê, hành lang thoát lũ cần xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm nếu vượt thẩm quyền cần báo cáo đề xuất TP.
Riêng địa bàn huyện An Lão và Tiên Lãng cần có kế hoạch cụ thể để kịp thời ngăn chặn, tránh hiện tượng đánh trống bỏ dùi, tái diễn lặp lại cảnh khai thác cát trái phép từ nhiều năm qua vẫn chưa giải quyết được.
