Nhiều hồ bị nứt, sụt lún
Hồ chứa nước Ông Tới (thôn Tú Sơn 1, xã Đức Lân, huyện Mộ Đức) có dung tích khoảng 1,5 triệu m3, được xây dựng từ năm 1983 và được sữa chữa, nâng cấp năm 1996.
Công trình có nhiệm vụ cung cấp nước tưới cho hơn 170 ha đất sản xuất (gồm 114,5 ha lúa hai vụ và 55,5 ha cây màu). Thời gian tới sẽ còn phục vụ nước cho Cụm công nghiệp An Sơn (xã Đức Lân).
Thế nhưng, sau thời gian dài vận hành khai thác, đến nay, nhiều hạng mục của hồ chứa nước Ông Tới gồm: đập đất, tràn xả lũ, cống lấy nước... đã xuống cấp, hư hỏng nghiêm trọng.
Đặc biệt, xuất hiện nhiều đoạn nứt trên thân đập, có nguy cơ ảnh hưởng đến khả năng giữ nước phục vụ cho sản xuất nông nghiệp cũng như đảm bảo cuộc sống cho Nhân dân vùng hạ lưu hồ chứa.
Qua tìm hiểu, từ năm 2019, thân đập đã có những vết nứt ngang, dọc. Để bảo đảm an toàn hồ chứa cũng như vùng hạ lưu hồ Ông Tới, UBND huyện Mộ Đức cùng các sở, ngành tỉnh Quảng Ngãi đã tiến hành khắc phục tạm thời. Tuy nhiên, các vết nứt ngày càng dài và xuất hiện nhiều hơn, nguy cơ lớn phá vỡ kết cấu thân đập.
“Cuối tháng 8/2024, chúng tôi phát hiện hàng chục vết nứt mới trên thân đập Ông Tới. Rất mong chính quyền, cơ quan chức năng sớm có giải pháp xử lý, khắc phục các vết nứt này, đảm bảo an toàn cho tính mạng, tài sản của người dân”- Phó Giám đốc HTX Nông nghiệp Đức Lân Nguyễn Mậu Biên bày tỏ.
Qua kiểm tra mới đây, các cơ quan chức năng ghi nhận hàng chục vết nứt lớn, nhỏ trên thân đập. Trong đó có những vết nứt dài từ 15-20m, sâu khoảng 1m. Các vết nứt xuất hiện nhiều tại khu vực giữa đập, gây nguy cơ cao mất an toàn hồ chứa trong mùa mưa lũ. Ngoài ra, cống lấy nước cũng xuống cấp, hư hỏng nghiêm trọng.
Theo Phó Chủ tịch UBND huyện Mộ Đức Ngô Văn Thanh, để bảo đảm an toàn hồ chứa nước, giảm thiểu nguy cơ vỡ đập, bảo vệ người và tài sản ở vùng hạ lưu hồ chứa, cung cấp nước tưới ổn định cho hơn 170 ha đất sản xuất nông nghiệp và cung cấp nước cho Cụm công nghiệp An Sơn với lưu lượng 1.500 m3/ngày đêm, việc đầu tư sửa chữa, nâng cấp hồ chứa nước Ông Tới là cấp bách và hết sức cần thiết.
Trong khi đó, tại huyện Bình Sơn, hồ chứa nước Phượng Hoàng (xã Bình Tân Phú) có diện tích hơn 9 ha, nhiệm vụ tưới cho 38 ha đất lúa và phục vụ dân sinh khoảng 150 hộ dân cũng đang bị sụt lún, hư hỏng nhiều vị trí sau hơn 30 năm vận hành, khai thác. Vữa chít mạch đã mục, đá lát bong tróc, sạt trượt xuống chân đập.
Hồ chứa nước này hiện không giữ được nước, làm ảnh hưởng đến cuộc sống của hơn 150 hộ dân phía hạ lưu và không có nguồn nước tưới cho vụ Hè Thu.
Hàng năm, đến mùa mưa lũ, chính quyền địa phương đều chỉ đạo di dời dân cư sống xung quanh, cảnh báo nguy hiểm để Nhân dân trong vùng phòng ngừa.
Phó Chủ tịch UBND xã Bình Tân Phú Nguyễn Văn Phúc cho hay: “Nguyên nhân của việc hồ chứa nước Phượng Hoàng không còn nước là do thời tiết năm nay nắng nóng, cùng với đó là thân đập bị hư hỏng theo thời gian mà không có kinh phí duy tu, sửa chữa”.
Cần được duy tu, sửa chữa
Quảng Ngãi hiện có 836 công trình thủy lợi, gồm 127 hồ chứa nước, 557 đập dâng, 8 đập ngăn mặn và 144 trạm bơm được đưa vào quản lý, khai thác để cấp nước cho sản xuất nông nghiệp và các ngành kinh tế khác.
Những năm qua, được sự quan tâm, hỗ trợ của các bộ, ngành Trung ương và bằng nhiều nguồn vốn khác nhau, tỉnh đã đầu tư sửa chữa, nâng cấp khoảng 70 hồ chứa nước. Mặc dù vậy, toàn tỉnh hiện vẫn còn 22 hồ chứa nước bị hư hỏng, xuống cấp nặng cần phải sửa chữa, nâng cấp để bảo đảm an toàn.
Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Ngãi Võ Quốc Hùng, để đảm an toàn công trình đập, hồ chứa nước trong mùa mưa bão, Sở đã tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo các địa phương, đơn vị quản lý, khai thác hồ đập khẩn trương rà soát, khắc phục, sửa chữa tạm thời các vị trí sụt lún, xói lở, sạt trượt, đứt gãy tại các đập, hồ chứa nước.
Bên cạnh đó, hoàn thiện phương án ứng phó thiên tai đảm bảo an toàn đập trong mùa mưa lũ; chuẩn bị đầy đủ nhân lực, vật lực, trang thiết bị, vật tư dự phòng; đảm bảo nhân lực trực 24/24 giờ tại hồ trong mọi tình huống.
"Trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026-2030, Sở cũng kiến nghị UBND tỉnh và Trung ương xem xét để bố trí kinh phí thực hiện có lộ trình để sửa chữa, nâng cấp 22 hồ chứa nước bị hư hỏng, xuống cấp"- ông Võ Quốc Hùng thông tin.
