Hiện thực hóa giấc mơ đưa sản phẩm Khảm trai - Sơn mài Chuyên Mỹ hội nhập quốc tế

Làng nghề trường tồn theo thời gian

Đến với các làng nghề của xã Chuyên Mỹ ngày hôm nay, đi đến đâu cũng thấy hình ảnh những ngôi nhà cao tầng kiên cố nằm san sát nhau. Từ những tiếng lách cách cắt xén vải ở làng nghề may Vân Từ với máy móc, thiết bị hiện đại như máy may, máy thêu, máy cắt vải bằng laser, những tiếng tí tách của kéo cùng đường kim mũi chỉ cắt da khâu giày Phú Yên.

Liền kề với đó là không khí rộn ràng cùng tiếng tí tách đục chạm trong những khu xưởng mộc cao cấp cùng đồ gỗ mỹ nghệ ở Tân Dân. Nơi đây còn đang hình thành phố làng nghề ven đường 429. Điều đặc biệt phải nói đến là tiếng tí tách, đục chạm gỗ, cắt mài vỏ trai, vỏ ốc để chế tác tạo ra sản phẩm Khảm trai - Sơn mài Chuyên Mỹ nức tiếng gần xa.

Chủ tịch UBND xã Chuyên Mỹ Nguyễn Hữu Chi cho biết, xã Chuyên Mỹ nằm cách Thủ đô Hà Nội 40km, diện tích đất tự nhiên 36km, với 44.859 nhân khẩu của 35 làng. Toàn xã có 5.515 cơ sở kinh doanh và 178 doanh nghiệp đang hoạt động tại hàng chục làng nghề, trong đó có các làng nghề nổi tiếng, như: Giày da Phú Yên, May Vân Từ, Mộc Tân Dân, Khảm trai - Sơn mài Chuyên Mỹ.

Những năm qua, làng nghề của xã đã thu hút trên 7.000 lao động tại chỗ; con số này bao gồm hơn 2.000 gia đình và hàng chục công ty, doanh nghiệp chuyên sản xuất sản phẩm làng nghề, đồng thời còn thu hút hàng nghìn lao động ngoài xã. Đây chính là điều kiện giúp cho xã đến nay không còn hộ nghèo, số hộ khá, giàu tăng.

Cũng theo Chủ tịch UBND xã Chuyên Mỹ Nguyễn Hữu Chi, khoảng 5 năm gần đây, số lượng người làm nghề đã có sự biến động đáng kể, từ 50% lên đến 90% người trong xã chuyển sang làm nghề thủ công mỹ nghệ truyền thống. Điều này cho thấy sức hút và vai trò quan trọng của nghề thủ công trong đời sống kinh tế của Chuyên Mỹ đã có bước chuyển mình thực sự. Trong đó, nghề sản xuất đồ gỗ, chế biến nguyên liệu khảm, khảm trai - sơn mài truyền thống chiếm trên 90% cơ cấu ngành nghề của xã. Đặc biệt, nghề Khảm trai - Sơn mài đã được hình thành cách đây gần 1.000 năm, vào thời nhà Lý (thế kỷ XI - XIII). Làng nghề duy trì và phát triển từ trước Cách mạng tháng Tám năm 1945 cho đến nay.

Hàng năm, xã đón hàng trăm đoàn khách đến tham quan, mua sắm. Từ năm 2022 đến nay, mỗi năm đón hàng nghìn lượt khách. Riêng năm 2024, Trung tâm Thiết kế sáng tạo, giới thiệu, quảng bá và bán sản phẩm OCop của xã đã đón trên 100 đoàn khách đến tham quan, mua sắm, trải nghiệm, trong đó có nhiều khách nước ngoài.

Sản phẩm làng nghề của Chuyên Mỹ có mặt ở nhiều nơi và vang xa tới nhiều quốc gia trên thế giới. Do vậy, cuối năm 2023, sau khi được Sở Công thương Hà Nội công nhận, Chuyên Mỹ đã thành lập Trung tâm Thiết kế sáng tạo với 15 gian hàng giới thiệu, quảng bá và bán sản phẩm OCop, sản phẩm làng nghề gắn với du lịch của các thôn.

Không chỉ có sản phẩm Khảm trai - Sơn mài, sản phẩm Giày da Phú Yên, Comple Vân Từ của xã còn thường xuyên tham gia các sự kiện lớn trong nước như: Kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, Lễ hội Vinh danh làng nghề truyền thống huyện Phú Xuyên (cũ), các triển lãm tại Trung tâm triển lãm Giảng Võ, Hoàng Thành Thăng Long…

Phát triển làng nghề bền vững

Phó Chủ tịch UBND xã Chuyên Mỹ Nguyễn Thị Thùy Hương chia sẻ, để quảng bá sản phẩm làng nghề, xã đã tổ chức nhiều lớp tập huấn Livestream bán hàng trên sàn thương mại điện tử. Năm 2024, xã còn tu sửa khu nhà tiếp đón khách và mua sắm trang thiết bị phục vụ việc đón khách, tổ chức hội thảo và livestream bán hàng.

Nét độc đáo của sản phẩm Khảm trai - Sơn mài Chuyên Mỹ đặc biệt là của thôn Chuôn Ngọ, kỹ thuật xử lý nguyên liệu và cẩn khảm tinh xảo. Những mảnh trai, ốc được lựa chọn kỹ, khi cẩn lên sản phẩm không bị vỡ, luôn giữ được độ phẳng và khít với mặt gỗ đòi hỏi kinh nghiệm, con mắt thẩm mỹ của người thợ, nhất là ở nơi đây lại có đến 20 nghệ nhân.

Để cho sản phẩm làng nghề có cơ hội phát triển hơn nữa, những năm gần đây được sự quan tâm của UBND Thành phố Hà Nội, lãnh đạo xã đã tập trung quy hoạch và chỉ đạo các cơ quan phối hợp cùng doanh nghiệp xây dựng hạ tầng kỹ thuật các CCN làng nghề Phú Yên 10,5ha và CCN Vân Từ 6,59ha.

Cùng với đó, trong 10 tháng đầu năm 2025, Chuyên Mỹ đã khuyến khích tăng số lượng doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn với con số 178, số hộ kinh doanh thành lập mới chỉ trong tháng 10/2025 là 50 hộ, lũy kế 10 tháng 513 hộ. Đây là tín hiệu đáng mừng cho xã Chuyên Mỹ mới vừa đi vào vận hành hơn 4 tháng qua theo mô hình chính quyền 2 cấp.

Từ việc địa phương có nhiều làng nghề truyền thống đã giúp cho Chuyên Mỹ đến nay có đến 55 sản phẩm OCop, trong đó có 14 sản phẩm được công nhận 4 sao, 31 sản phẩm được công nhận 3 sao. Các chủ thể Ocop thường xuyên tham gia hoạt động trưng bày, quảng bá, xúc tiến thương mại tổ chức tại Hà Nội và các tỉnh khác.

Mặc dù xã Chuyên Mỹ đã đạt chuẩn NTM, nhưng không dừng lại ở đó, những ngày này cả hệ thống chính trị của Chuyên Mỹ đang nỗ lực tiếp tục hoàn thành tiêu chí xây dựng xã đạt chuẩn NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu gắn với chuyển đổi số, kinh tế số, nông nghiệp tuần hoàn để xây dựng vùng nông thôn thông minh.

“Mặc dù xã ở xa trung tâm Thành phố Hà Nội, cơ sở vật chất còn khó khăn. Nhưng nhờ có sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị đã giúp chỉ số phục vụ người dân và doanh nghiệp của xã nhiều tháng qua luôn đứng ở tốp đầu của thành phố. Đây là động lực để cho xã tiếp tục phấn đấu trong thời gian tới” - Phó Chủ tịch UBND xã Chuyên Mỹ Nguyễn Thị Thùy Hương khẳng định.

Còn theo Trưởng phòng Kinh tế xã Chuyên Mỹ Nguyễn Ngọc Anh: Từ ngày 14 - 18/11/2025, Chuyên Mỹ tổ chức Hội chợ sản phẩm làng nghề và nông sản thực phẩm an toàn năm 2025. Địa điểm tổ chức, thôn Chuôn Thượng, xã Chuyên Mỹ. Hội chợ thu hút 100 gian hàng tham gia với không gian thiết kế, phối cảnh đặc sắc như việc bố trí gian hàng, khu ẩm thực, con đường ngọc trai…

Cùng với đó, ngày 16 - 17/11, xã sẽ đón đoàn Hội đồng Thủ công Thế giới xem xét, công nhận làng nghề Khảm trai - Sơn mài xã Chuyên Mỹ là thành viên mạng lưới các Thành phố sáng tạo trên toàn Thế giới 2025. Đây là sự kiện đặc biệt đối với làng nghề Chuyên Mỹ nói chung, làng nghề Khảm trai - Sơn mài truyền thống nói riêng.

“Việc trở thành thành viên mạng lưới các thành phố sáng tạo trên toàn thế giới 2025 sẽ giúp các sản phẩm làng nghề nói chung, sản phẩm Khảm trai - Sơn mài Chuyên Mỹ nói riêng mở rộng thị trường, quảng bá sản phẩm, mở ra cơ hội hợp tác và xuất khẩu các sản phẩm ra thị trường quốc tế” - ông Anh nhấn mạnh.