Vướng mắc trong áp dụng quy định mới
Với mục tiêu đưa Luật Đất đai năm 2024 vào thực thi sớm hơn thời gian 5 tháng so với kế hoạch ban đầu, Thủ tướng Chính phủ đã quyết liệt chỉ đạo các bộ, ngành liên quan và địa phương xây dựng và kịp thời ban hành những văn bản hướng dẫn và điều kiện cần thiết để thi hành Luật Đất đai năm 2024. Trong đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) cơ quan được giao nhiệm vụ chủ trì soạn thảo Luật Đất đai năm 2024, đã tổ chức nhiều buổi tập huấn để hướng dẫn và tuyên truyền các quy định mới.
Theo Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Minh Ngân, qua hơn 1 tháng tổ chức thực hiện, bước đầu cho thấy Luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn thi hành đã cơ bản đáp ứng được yêu cầu đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao theo tinh thần của Nghị quyết số 18-NQ/TW.
“Tuy nhiên, chúng tôi cho rằng, vẫn có một số địa phương còn chậm trong việc xây dựng, ban hành các văn bản theo thẩm quyền và chuẩn bị các điều kiện để tổ chức thực hiện. Trong đó, có vướng mắc liên quan đến việc điều chỉnh Bảng giá đất theo quy định tại khoản 1 Điều 257 Luật Đất đai 2024” – Thứ trưởng Lê Minh Ngân cho hay.
Lý giải về vấn đề này, Thứ trưởng Lê Minh Ngân cho rằng, tại khoản 1 Điều 257 Luật Đất đai 2024 về việc chuyển tiếp sử dụng Bảng giá đất quy định: Bảng giá đất do UBND cấp tỉnh ban hành theo quy định của Luật Đất đai số 45/2013/QH13 được tiếp tục áp dụng đến hết ngày 31/12/2025; trường hợp cần thiết, UBND cấp tỉnh quyết định điều chỉnh bảng giá đất theo quy định của luật này cho phù hợp với tình hình thực tế về giá đất tại địa phương.
Tuy nhiên, trên thực tế một số địa phương không có sự điều chỉnh kịp thời thì giá đất trong Bảng giá đất có sự chênh lệch lớn so với mặt bằng thực tế tại địa phương, dẫn đến khi triển khai thi hành Luật Đất đai năm 2024 xuất hiện một số vướng mắc như: Bảng giá đất điều chỉnh tăng cao đột biến, chênh lệch rất lớn so với Bảng giá đất hiện hành, sẽ dẫn đến sự phản ứng của các đối tượng chịu tác động như người dân, doanh nghiệp sử dụng đất, nhất là khi thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với trường hợp áp dụng Bảng giá đất quy định tại Luật Đất đai 2024.
Bên cạnh đó, một số địa phương không điều chỉnh mà sử dụng giá đất trong Bảng giá đất hiện hành (theo quy định của Luật Đất đai năm 2013) làm giá khởi điểm để đấu giá quyền sử dụng đất khi Nhà nước giao đất, dẫn đến giá đất trong kết quả đấu giá chênh lệnh rất lớn so với giá khởi điểm tạo nên sự đột biến, bất thường. Mặt khác, do Bảng giá đất quá thấp so với giá đất thực tế ở địa phương có thể gây thất thu cho ngân sách Nhà nước.
“Như vậy, đối với cả trường hợp không kịp thời điều chỉnh hay điều chỉnh Bảng giá đất tăng ở mức cao đột biến đều dẫn đến các phản ứng trái chiều, thiếu đồng thuận trong dư luận xã hội, tiềm ẩn nguy cơ lợi dụng để trục lợi, gây nhiễu loạn thị trường, tác động đến phát triển kinh tế, an ninh, xã hội, ảnh hưởng đến môi trường đầu tư, kinh doanh...” – Thứ trưởng Lê Minh Ngân nhìn nhận.
Cần tập trung vào công tác tổ chức thực hiện
Cũng theo Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Minh Ngân, việc triển khai thi hành Luật Đất đai năm 2024 và các văn bản hướng dẫn thi hành với sự phân cấp mạnh mẽ, triệt để và nhiều điểm mới nên thời gian đầu không tránh khỏi một số khó khăn, vướng mắc, lúng túng tại các địa phương. Về vấn đề này, Bộ TN&MT vẫn đang tập trung bán sát các văn bản hướng dẫn thi hành đã bám sát quan điểm chỉ đạo của Đảng tại Nghị quyết số 18-NQ/TW để có những tiếp thu và hướng dẫn triển khai dựa vào thực tế.
Đồng thời, trên cơ sở đánh giá, tổng kết việc thực hiện Luật Đất đai năm 2013 và các văn bản hướng dẫn thi hành đã khắc phục được những tồn tại, hạn chế được chỉ ra và bổ sung hoàn thiện để đảm bảo sự thống nhất, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn theo hướng cải cách thủ tục hành chính, hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người dân và doanh nghiệp...
Ngoài ra, theo quan điểm của đại diện lãnh đạo Bộ TN&MT, các địa phương ngoài việc phối hợp tốt với Bộ TN&MT trong quá trình triển khai thực hiện quy định mới; cũng cần phải tập trung chỉ đạo để hoàn thiện những văn bản thuộc thẩm quyền đồng thời đẩy mạnh công tác tập huấn, tuyên truyền, phổ biến rộng rãi, thường xuyên, liên tục đến tất cả các cấp, ngành, người dân, doanh nghiệp nhằm tạo sự đồng thuận, thống nhất trong nhận thức và tổ chức thực hiện theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
“Vấn đề quan trọng nhất hiện này là cần tập trung vào khâu tổ chức thực hiện. Cần kiên trì, nhất quán, thống nhất trong quan điểm chỉ đạo và thi hành. Việc điều chỉnh, bổ sung ngay sau khi chính sách vừa được ban hành phải cân nhắc thận trọng, kỹ lưỡng, tránh tác động không mong muốn ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội, đời sống của Nhân dân và dư luận trong, ngoài nước, môi trường đầu tư kinh doanh... Trong trường hợp thực sự cần thiết, Bộ TN&MT sẽ tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành, địa phương để kịp thời tham mưu cho cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung nhưng quy định chưa hợp lý để đáp ứng yêu cầu và đòi hỏi của thực tiễn” - Thứ trưởng Lê Minh Ngân nhấn mạnh.
