Hiệu thuốc bán thuốc giả bị xử phạt thế nào?

Các tỉnh vào cuộc xử lý thuốc giả

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và UBND thành phố Hà Nội về tăng cường phối hợp, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân liên quan đến sản xuất, buôn bán thuốc chữa bệnh giả, sữa giả và thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả, Sở Y tế Hà Nội tiến hành kiểm tra đột xuất, không báo trước đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh dược, nhà thuốc, quầy thuốc, công ty, cơ sở khám chữa bệnh,... nếu phát hiện thuốc giả sẽ chuyển cơ quan chức năng điều tra xử lý. Đợt kiểm tra này kéo dài đến ngày 8/6 và nằm trong Tháng cao điểm phòng, chống thuốc giả, thuốc kém chất lượng.

Anh Lê Anh Đức (Hoàng Mai, Hà Nội) chia sẻ, khi mua thuốc ở hiệu thuốc, đặc biệt là các hiệu thuốc có tên tuổi, anh cảm thấy yên tâm. Thời gian qua, thỉnh thoảng anh có mua thuốc PMC hoạt huyết và PMC gingko biloba do Công ty Herbitech sản xuất từ nhà thuốc Pharmacity. Ngày 28/4, Viện Khoa học hình sự Bộ Công an xác định 2 sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe medi kid calcium K2 và ăn ngon baby shark do Công ty Herbitech sản xuất là hàng giả, 2 sản phẩm anh mua chưa có kết luận gì nhưng anh cũng hoang mang không dám mua thuốc từ Công ty Herbitech nữa. Ngày 13/5, nhà thuốc Pharmacity đã có thông báo chủ động thu hồi một số sản phẩm chức năng do Công ty Herbitech sản xuất. Pharmacity sẽ chịu trách nhiệm thu hồi và hoàn tiền 100% cho tất cả khách hàng đã mua sản phẩm liên quan đến Công ty Herbitech. Dù thế anh Đức cho rằng không phải cứ thu hồi thuốc là xong chuyện, bởi những người đã uống thuốc rồi thì không thể trả lại, chưa kể nỗi lo sức khỏe nếu chẳng may sử dụng phải thuốc giả. Theo anh Đức cần phải xử phạt nghiêm khắc những hiệu thuốc bán thuốc giả (dù vô tình hay cố ý) để tăng tính trách nhiệm của họ trong việc kiểm soát thuốc bán cho khách hàng.

Tại TP.HCM, ngày 7/5, Sở Y tế thành phố đã có báo cáo Bộ Y tế về việc giám sát, quản lý chất lượng thuốc và an toàn thực phẩm trên địa bàn thành phố. Theo đó, TP.HCM có 42 nhà máy sản xuất thuốc; 1.531 cơ sở kinh doanh thuốc, nguyên liệu làm thuốc; 8.454 cơ sở bán lẻ thuốc; 647 cơ sở chuyên bán lẻ dược liệu, thuốc cổ truyền, thuốc dược liệu. Năm 2024, Sở Y tế kiểm tra 174 cơ sở kinh doanh thuốc và 344 cơ sở bán lẻ thuốc, 40 cơ sở bán buôn, cơ sở bán lẻ dược liệu. Sở đã ban hành 151 quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế, xử lý 147 cơ sở với tổng số tiền xử phạt hơn 7 tỉ đồng.

Theo Sở Y tế Thanh Hóa từ năm 2023 đến nay, thực hiện quy chế phối hợp giữa Sở Y tế và Công an tỉnh, Sở Y tế thường xuyên chia sẻ thông tin về thuốc, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, mỹ phẩm nghi ngờ là giả, không đảm bảo chỉ tiêu chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ đến công an tỉnh, Cục Quản lý thị trường để phối hợp truy tìm nguồn gốc, xử lý triệt để vi phạm. Từ sự phối hợp chặt chẽ nêu trên, giữa tháng 4 vừa qua, Công an tỉnh Thanh Hóa đã triệt phá đường dây sản xuất, buôn bán thuốc chữa bệnh giả quy mô lớn, khởi tố 14 bị can về tội "sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc phòng bệnh, thuốc chữa bệnh".

Nhà thuốc bán thuốc giả có thể bị phạt tới 140.000.000 đồng

Theo luật sư Nguyễn Ngọc Hùng, Trưởng Văn phòng Luật Kết Nối, hàng giả nói chung và thuốc giả nói riêng gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khoẻ con người. Vì thế, pháp luật quy định về hành vi buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự, tuỳ theo mức độ nghiêm trọng.

Tại khoản 1, Điều 9, Nghị định 98/2020/NĐ-CP quy định hành vi buôn bán hàng giả về giá trị sử dụng, công dụng quy định tại điểm a, b, c và d khoản 7 Điều 3 của Nghị định này, mức phạt tiền từ 1.000.000 - 70.000.000 đồng tùy vào số lượng, giá trị hàng hóa vi phạm. Theo khoản 4 Điều 4 Nghị định này được sửa đổi bởi Khoản 2 Điều 1 Nghị định 24/2025/NĐ-CP, mức phạt tiền trên là mức phạt tiền áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính do cá nhân thực hiện. Trường hợp hành vi vi phạm hành chính do tổ chức thực hiện thì phạt tiền gấp hai lần mức phạt tiền quy định đối với cá nhân.

Như vậy, nhà thuốc có hành vi buôn bán thuốc giả sẽ bị phạt hành chính với số tiền từ 2.000.000 - 140.000.000 đồng. Ngoài ra, nhà thuốc còn có thể bị xử phạt dưới hình thức phạt bổ sung với các hình thức như tịch thu tang vật, trừ trường hợp áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại điểm a hoặc điểm b khoản 4 Điều 9 Nghị định 98/2020/NĐ-CP; tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề từ 3-6 tháng đối với trường hợp hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật có trị giá từ 30.000.000 đồng trở lên hoặc thu lợi bất hợp pháp từ 50.000.000 đồng trở lên mà không bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Dược sĩ cho thuê bằng là trái pháp luật

Trên thực tế không ít hiệu thuốc thuê bằng dược sĩ để mở cửa hàng mà dược sĩ đó không trực tiếp có mặt tại hiệu thuốc. Theo quy định pháp luật, trách nhiệm pháp lý thuộc về người đứng tên kinh doanh. Người chịu trách nhiệm chuyên môn về dược phải là dược sĩ đại học có chứng chỉ hành nghề và phải trực tiếp làm việc toàn thời gian tại cơ sở. Việc cho thuê bằng dược sĩ là trái pháp luật (vì đây là hình thức mượn danh nghĩa để hợp pháp hóa hoạt động mà không có giám sát chuyên môn thực tế). Trong nhiều trường hợp, người quản lý nhà thuốc là người chịu trách nhiệm chính về hoạt động của nhà thuốc.

Ngoài xử phạt hành chính, hành vi buôn bán thuốc giả còn có thể bị truy tố về Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh theo quy định tại Điều 194 Bộ luật Hình sự 2015. Theo đó, người nào sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh thì bị phạt tù từ 2 - 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình. Tội danh này còn xử lý đối với pháp nhân thương mại phạm tội, theo đó pháp nhân thương mại phạm tội có thể bị phạt đến 20.000.000.000 đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 1-3 năm, mức độ cao nhất là đình chỉ hoạt động vĩnh viễn.

Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng nhận định, mức xử phạt hình sự với hành vi sản xuất, buôn bán thuốc giả đã khá nghiêm khắc. Tuy nhiên, mức phạt hành chính hiện tại chưa đủ sức răn đe, đặc biệt trong bối cảnh thuốc giả vẫn lưu hành nhiều và việc thuê bằng dược sĩ khá phổ biến. Hành vi này ảnh hưởng trực tiếp đến niềm tin của người dân vào ngành y tế, gây nguy cơ cho tính mạng người bệnh. Do đó, để tăng tính răn đe, có thể xem xét nâng cao mức phạt tiền đối với các hành vi vi phạm nhỏ lẻ, tăng cường xử lý đối với các tổ chức, cá nhân liên quan đến chuỗi sản xuất và phân phối thuốc giả, đồng thời mở rộng các biện pháp kiểm tra, giám sát chặt chẽ hơn nữa. Ngoài ra, cần có các biện pháp nâng cao nhận thức cộng đồng. Người tiêu dùng nên tra cứu, kiểm tra nguồn gốc thuốc để hạn chế tiêu thụ thuốc giả, góp phần giảm thiểu tác hại của thuốc giả đối với sức khỏe.