Đây là hoạt động trong khuôn khổ Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 54 và các hội nghị liên quan. Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken và Tổng Thư ký ASEAN cùng dự Hội nghị này.
Ngoại trưởng Antony Blinken khẳng định chính quyền Tổng thống Biden coi trọng quan hệ đối tác chiến lược với ASEAN, ủng hộ đoàn kết, thống nhất, vai trò trung tâm của ASEAN và quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương (AOIP), thúc đẩy quan hệ đối tác chiến lược năng động, hiệu quả với ASEAN trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau, cùng xây dựng cấu trúc khu vực rộng mở, bao trùm và phát triển thịnh vượng.
Ngoại trưởng Antony Blinken khẳng định Hoa Kỳ sẽ tiếp tục đi đầu thúc đẩy hợp tác đa phương ứng phó Covid-19, nỗ lực tăng công suất sản xuất, bảo đảm cung ứng vaccine đầy đủ, an toàn và hiệu quả; đã tài trợ 160 triệu USD và sẽ tiếp tục hỗ trợ các nước khu vực ứng phó đại dịch; và đóng góp 500.000 USD cho Quỹ ASEAN ứng phó Covid-19.
Thay mặt ASEAN, với tư cách là nước điều phối quan hệ, Bộ trưởng Ngoại giao Lào hoan nghênh Hoa Kỳ cam kết thúc đẩy hợp tác mạnh mẽ với ASEAN và khu vực, đề cao hợp tác đa phương, hỗ trợ nâng cao năng lực y tế, cung cấp vaccine cho các nước ASEAN, đánh giá cao Hoa Kỳ tạm thời dỡ bỏ bản quyền vaccine trong khuôn khổ WTO.
Các nước hoan nghênh những tiến triển hợp tác tích cực thời gian qua, bất chấp tác động tiêu cực của đại dịch Covid-19; kim ngạch thương mại đạt 308,3 tỷ USD năm 2020, đưa Hoa Kỳ lên thành đối tác thương mại lớn thứ 2 của ASEAN; đồng thời Hoa Kỳ vẫn duy trì vai trò là nhà đầu tư FDI lớn nhất với 34,7 tỷ USD vào ASEAN.
ASEAN và Hoa Kỳ nhất trí tiếp tục dành ưu tiên ứng phó dịch bệnh, đồng thời hỗ trợ thúc đẩy phục hồi bền vững, trong đó tập trung đẩy mạnh hợp tác thương mại-đầu tư, chuyển đổi số, năng lượng… cũng như thông qua các chương trình hợp tác phát triển của Mỹ hỗ trợ cho khu vực. Các nước ASEAN mong muốn Hoa Kỳ tiếp tục hỗ trợ nghiên cứu, phát triển, sản xuất và phân phối vaccine Covid-19. Hoa Kỳ cũng đề xuất tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực như năng lượng, giao thông vận tải, trao quyền cho phụ nữ, môi trường-biến đổi khí hậu…, đóng góp cho các nỗ lực phục hồi đồng đều, bền vững.
Nhận định tình hình thế giới và khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp với nhiều thách thức mới nảy sinh, ASEAN và Hoa Kỳ khẳng định phối hợp chặt chẽ đóng góp duy trì hòa bình, an ninh, ổn định ở khu vực, trong đó có an ninh và an toàn hàng hải ở Biển Đông. Hoa Kỳ nhấn mạnh ủng hộ lập trường nguyên tắc của ASEAN về vấn đề Biển Đông, hoan nghênh ASEAN phát huy vai trò trong thúc đẩy hợp tác, đối thoại, xây dựng lòng tin ở khu vực, bảo đảm thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC và xây dựng bộ Quy tắc ứng xử COC hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế và Công ước UNCLOS 1982, với quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan được tôn trọng và đề cập phù hợp. Ngoại trưởng Hoa Kỳ hoan nghênh vai trò và những nỗ lực của ASEAN thời gian qua nhằm thúc đẩy đối thoại, hòa giải, hỗ trợ Myanmar tìm giải pháp ổn định tình hình, đồng thời nhấn mạnh ủng hộ ASEAN triển khai thành công Đồng thuận 5 điểm đạt được tại Hội nghị các Nhà lãnh đạo ASEAN ngày 24/4/2021.
Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn hoan nghênh Hoa Kỳ hợp tác sâu rộng với ASEAN. Bộ trưởng nhấn mạnh vai trò quan trọng của Hoa Kỳ trong nỗ lực toàn cầu ứng phó với Covid-19 và biến đổi khí hậu; đánh giá cao Hoa Kỳ cung cấp vaccine cho các nước ASEAN, trong đó có Việt Nam. Bộ trưởng cũng đề nghị Hoa Kỳ tiếp tục hỗ trợ ASEAN tiếp cận vaccine kịp thời và đầy đủ, sớm chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine cho các nước ASEAN.
Việt Nam trông đợi Hoa Kỳ hỗ trợ nâng cao năng lực y tế dự phòng cho các nước khu vực thông qua Văn phòng đại diện khu vực tại Việt Nam. ASEAN sẵn sàng tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp Hoa Kỳ mở rộng đầu tư, kinh doanh tại khu vực; đề nghị Hoa Kỳ tiếp tục hỗ trợ ASEAN thu hẹp khoảng cách phát triển, bảo đảm tăng trưởng bền vững tại các tiểu vùng ASEAN, trong đó có Mekong và thông qua khuôn khổ Đối tác Mekong - Hoa Kỳ.
Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn khẳng định các nước, trong đó có ASEAN và Hoa Kỳ, chia sẻ lợi ích và trách nhiệm trong việc duy trì hoà bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải và hàng không trên Biển Đông, đồng thời nhấn mạnh các bên cần thể hiện thiện chí hợp tác, hành động có trách nhiệm, cùng nhau hướng tới xây dựng Biển Đông hoà bình, ổn định, an ninh, an toàn và bảo vệ môi trường.
Bộ trưởng khẳng định lập trường nhất quán của ASEAN về Biển Đông, nhấn mạnh tầm quan trọng của xây dựng lòng tin, kiềm chế, không quân sự hóa, giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS), thúc đẩy thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC và sớm hoàn tất COC hiệu quả, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982. Bộ trưởng mong muốn Hoa Kỳ tiếp tục đóng vai trò xây dựng, ủng hộ các nỗ lực của ASEAN duy trì hoà bình, ổn định, tự do hàng hải, hàng không trên Biển Đông, cũng như ủng hộ nỗ lực của ASEAN trong hỗ trợ tìm giải pháp ổn định tình hình Myanmar.
Kết thúc Hội nghị, Indonesia chính thức tiếp nhận điều phối quan hệ ASEAN - Hoa Kỳ giai đoạn 2021 - 2024.
