Hoàn thành hành trình 23 năm theo đuổi “giấc mơ” sổ đỏ

Không lâu sau Đại hội Đảng bộ phường Vĩnh Hưng lần thứ Nhất, nhiệm kỳ 2025-2030 được tổ chức vào ngày 25/7/2030, Đảng ủy- HĐND- UBND-UBMTTQ phường Vĩnh Hưng đã tổ chức Đối thoại công khai với hơn 200 hộ dân. Buổi Đối thoại được tiến hành trực tuyến trên nền tảng báo điện tử Kinh tế và Đô thị - cơ quan ngôn luận của UBND TPHN, có mặt chứng kiến của phóng viên Nhân Dân, Lao Động, Thời báo Truyền hình VTV, HàNộimới, Cổng Thông tin điện tử TP, Tuổi trẻ Thủ đô, Tiền Phong.

Gian nan hành trình 23 năm

Tại phiên chất vấn giữa người dân và chính quyền hôm đó đã chứng kiến bà Chử Thị Tân (sinh năm 1963) nói về hành trình vất vả 23 năm để mong có Giấy Chứng nhận quyền Sử dụng đất cho gia đình. “Bố mẹ chồng cho đất từ năm 1990, năm 2002 tôi bắt đầu đi làm Sổ đỏ nhưng không được, rồi chuyển làm cho con cũng không được, bây giờ muốn làm cho cháu nội. Xin hỏi các bác lãnh đạo phường, lần này có được nữa hay không để gia đình chúng tôi còn liệu bề mà tính”, bà Tân chất vấn.

Không chỉ mỗi bà Tân, tổ 21, phường Yên Sở, Hà Nội – nơi vợ chồng ông Trần Quảng và bà Chử Thị Tân sinh sống suốt hơn ba thập kỷ qua – là một khu dân cư đang đô thị hóa nhanh chóng, đang có rất nhiều trường hợp tương tự. Riêng bà Tân có 10 năm làm Tổ trưởng dân phố, thực tế được chính quyền các cấp cũ quan tâm nhưng chính sách về quản lý đất đai luôn thay đổi nên lâm vào tình trạng “hết hẹn, lại hẹn”.

Theo tìm hiểu của phóng viên Báo Kinh tế và Đô thị quá trình hình thành đất và tài sản, công trình trên mảnh đất rộng 416m², từng là đất nông nghiệp và đất công do UBND phường quản lý khá phức tạp. Ban đầu, đây là đất % của bố mẹ chồng cho vợ chồng bà gồm 291,8m2. Năm 2000 và 2009, vợ chồng bà đã xây dựng công trình nhà cửa (không giấy phép), biến thành đất ở và tiếp tục lấn chiếm đất công do UBND phường quản lý thêm 124,2m2, tiến hành xây nhà trọ cho thuê vào các năm 2000 và 2013.

Mặc dù Luật Đất đai vẫn cho phép bà làm đầy đủ các thủ tục, nộp phạt để có được Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ), hay còn gọi là “sổ đỏ” nhưng thực tế đây là vấn đề cực kỳ nhạy cảm, giải quyết không đơn giản. Thậm chí tháng 4 năm 2025, UBND quận Hoàng Mai (cũ) xem xét hồ sơ và cơ bản chấp nhận cấp GCNQSDĐ, nhưng phút cuối, quận Hoàng Mai chấm dứt hoạt động, mọi việc lại bắt đầu lại từ UBND phường Vĩnh Hưng từ 1/7/2025.

Theo điều tra của phóng viên Kinh tế và Đô thị, trong 5 năm gần đây, phường Vĩnh Hưng (Hà Nội) chỉ cấp được 76 sổ đỏ lần đầu trong tổng số gần 200 hồ sơ tiếp nhận. Với dân số khoảng 68.000 người trên diện tích 4,47 km², con số này trung bình chưa đến 16 sổ đỏ mỗi năm – một tỷ lệ khá thấp so với nhu cầu thực tế. Đây cũng là tình trạng chung của quận Hoàng Mai (cũ) và nhiều địa phương khác, nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là do: Hồ sơ đất đai phức tạp, nhiều trường hợp sử dụng đất không đúng quy hoạch hoặc chưa rõ nguồn gốc; Quy trình hành chính trước đây rườm rà, yêu cầu xác nhận tranh chấp, phù hợp quy hoạch, gây khó khăn cho người dân; Thiếu hạ tầng pháp lý và nhân lực chuyên môn, dẫn đến việc xử lý hồ sơ bị “ách tắc” kéo dài. Không loại trừ một số cán bộ cơ sở cố tình “làm khó” người dân trong quá trình cấp sổ đỏ để hưởng lợi cá nhân.

Tôi thực sự biết ơn

Từ khi Luật Đất đai 2024 và Nghị định 151/2025/NĐ-CP có hiệu lực, Chủ tịch UBND phường đã được trao quyền cấp sổ đỏ lần đầu. Phường Vĩnh Hưng đang triển khai quy trình mới, rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ xuống còn 3 ngày làm việc đối với cấp lần đầu. “Bắt tay vào việc mới thấy mọi việc không hề đơn giản, nội việc xác minh nguồn gốc đất, tài sản công trình gắn trên đất, tiền lợi bất hợp có được là cả quá trình điều tra công phu, không hề đơn giản chút nào. Để có biên bản xử lý vi phạm trong lĩnh vực đất đai, anh em phải tra cứu tới 8 căn cứ pháp lý. Rồi còn phải phân tích, động viên gia đình ông Quảng, bà Tân về nộp dung số tiền xử lý vi phạm 1,775 tỷ đồng và thực hiện nghĩa vụ nộp thuế với ngân sách nhà nước 5,056 tỷ đồng đúng quy định. Đó là những cái gì tốt nhất mà địa phương có thể làm cho người dân, trong khuôn khổ của pháp luật”, Chủ tịch UBND phường Vĩnh Hưng Phạm Hải Bình chia sẻ.

Trao đổi với chúng tôi, bà Tân cho biết, chỉ riêng việc đi nộp tiền tại Đội Thuế 13 Hà Nội, nếu anh Cường (Phó Chủ tịch UBND phường Vĩnh Hưng) không nhiệt tình hỗ trợ thì người già chúng tôi cũng không biết làm sao thực hiện. Dễ như đi nộp tiền mà oay hoay hết cả ngày 28/8/2025 mới xong.

Trước các phóng viên có mặt tại buổi bàn giao sổ đỏ, bà Chử Thị Tân, năm nay đã ngoài 60 tuổi, chia sẻ trong nước mắt: “Tôi từng nghĩ mình sẽ không bao giờ có sổ đỏ. Có lúc muốn buông xuôi, nhưng nghĩ đến con cháu, tôi lại cố. Nay được cấp giấy đúng dịp Quốc khánh, tôi thấy như được đền đáp cả một đời chờ đợi.” Bà không quên gửi lời cảm ơn đến chính quyền phường Vĩnh Hưng:“Các anh chị ở phường, nhất là Phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị đã không chỉ làm đúng trách nhiệm mà còn rất tận tình, chu đáo. Họ hướng dẫn từng bước, động viên chúng tôi kiên trì. Tôi thực sự biết ơn.”

Lời hứa trước dân

Ông Nguyễn Đức Dũng – Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND phường Vĩnh Hưng – phát biểu: Sau 2 tháng chính quyền 2 cấp đi vào hoạt động, hôm nay (29/8) phường Vĩnh Hưng đã tiến hành trao 2 sổ đổ cho người dân, hộ ông Trần Quảng- bà Chử Thị Tân, ông Lê Văn Mạnh- bà Ngô Thị Thoa.Trường hợp của ông Quảng và bà Tân là điển hình cho sự phức tạp trong quản lý đất đai đô thị hóa. Nhưng chúng tôi không chỉ nhìn vào vi phạm, mà còn nhìn vào quá trình sử dụng đất ổn định, nhu cầu chính đáng của người dân.”

“Lời hứa của cấp ủy, chính quyền trước dân, phải được tôn trọng, thực thi” Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND phường Vĩnh Hưng nhấn mạnh vai trò của chính quyền trong việc tháo gỡ vướng mắc pháp lý, tạo điều kiện để người dân thực hiện nghĩa vụ tài chính và được cấp GCNQSDĐ theo đúng quy định.