Hoàn thiện chính sách đổi mới sáng tạo – kiến tạo tương lai Thủ đô thông minh

Đây là quan điểm được các chuyên gia, nhà quản lý, DN chia sẻ tại tọa đàm “Hoàn thiện chính sách đổi mới sáng tạo – Kiến tạo tương lai Thủ đô thông minh”, do Sở KH&CN Hà Nội phối hợp với Trung tâm Truyền thông, Dữ liệu và Công nghệ số (Văn phòng UBND TP Hà Nội) tổ chức, chiều 22/8.

Kỳ vọng đột phá từ 6 Nghị quyết đặc thù về khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo 

Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 và xu hướng chuyển đổi số toàn cầu, đổi mới sáng tạo đã trở thành động lực then chốt cho sự phát triển bền vững. Là trung tâm chính trị, văn hóa, giáo dục, khoa học công nghệ hàng đầu cả nước, Hà Nội xác định cần có những bước đi mạnh mẽ, bài bản để bắt kịp xu thế, vươn lên dẫn dắt.

Hiện Thành phố đang khẩn trương hoàn thiện 6 dự thảo nghị quyết đặc thù về khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, dựa trên định hướng của Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, Luật Thủ đô 2024, Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Nghị quyết 193/2025/QH15 của Quốc hội và Nghị quyết 71/NQ-CP của Chính phủ. Các dự thảo này được kỳ vọng sẽ mở đường cho cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox), thành lập Trung tâm đổi mới sáng tạo Hà Nội, Quỹ đầu tư mạo hiểm và các chính sách đặc thù hỗ trợ khởi nghiệp công nghệ.

Phó Giám đốc Sở KH&CN Nguyễn Việt Hùng cho biết, sau quá trình chọn lọc, từ hơn 10 dự thảo ban đầu, Thành phố đã rút gọn còn 6 nghị quyết, bảo đảm mỗi nghị quyết đều mang tính đột phá và có sự gắn kết với nhau. “Chúng ta có điểm tựa từ Bộ tứ nghị quyết và Luật Thủ đô. Nhưng để chính sách đi vào cuộc sống, cần những thiết chế cụ thể, đặc biệt là hệ thống tổ chức trung gian để kết nối Nhà nước với DN, viện trường” – ông Nguyễn Việt Hùng nhấn mạnh.

Ở góc độ học thuật, PGS.TS Huỳnh Đăng Chính – Phó Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội nhấn mạnh, để Hà Nội vươn tầm quốc gia và quốc tế, trở thành đầu tàu phát triển kinh tế – xã hội của cả nước, Thành phố phải hội tụ được ba yếu tố then chốt: ý tưởng, công nghệ và nhân tài. Sáu dự thảo nghị quyết lần này chính là nền tảng để quy tụ và phát huy những nguồn lực ấy.

Theo PGS.TS Huỳnh Đăng Chính, khác với nhiều đô thị khác ở Việt Nam, Hà Nội cần định vị mình không chỉ là một đô thị thông minh, mà là đô thị tư duy dựa trên dữ liệu và trí tuệ nhân tạo. Để làm được điều đó, Thành phố phải đồng thời bảo đảm hạ tầng hiện đại, vững chắc; xây dựng cơ chế kết nối đổi mới sáng tạo và mở rộng hợp tác quốc tế để các trường, viện, DN toàn cầu cùng tham gia giải quyết các bài toán của Hà Nội. Sáu nghị quyết chính là bệ phóng vững chắc cho khát vọng ấy.

Sandbox – mô hình thử nghiệm đầy kỳ vọng

Một trong những điểm nhấn được thảo luận sôi nổi tại tọa đàm là cơ chế sandbox. Đây được coi là chính sách đột phá nhất trong 6 dự thảo, tạo hành lang pháp lý an toàn để thử nghiệm công nghệ và mô hình kinh doanh mới.

Theo Phó Trưởng ban Quản lý Khu CNC và Khu Công nghiệp Hà Nội Trần Đắc Trung, sandbox chính là “mảnh đất thử nghiệm” phù hợp để triển khai trong các khu công nghệ cao – nơi hội tụ viện, trường và DN. “Chúng ta có hạ tầng đồng bộ, quỹ đất rộng, liên kết chặt chẽ với các viện trường. Đây sẽ là không gian để các ý tưởng mới được đón nhận, thử nghiệm và triển khai. Sandbox trên thế giới không mới, nhưng ở Hà Nội chúng ta phải vừa làm, vừa hoàn thiện để phù hợp thực tiễn” – ông Trần Đắc Trung nêu quan điểm.

Phó Chủ tịch điều hành, Giám đốc Quản trị Tập đoàn Công nghệ CMC Lê Thanh Sơn khẳng định, sandbox giúp DN kiểm soát rủi ro, thử nghiệm ý tưởng mới trong khuôn khổ pháp lý an toàn. Nếu được hỗ trợ bằng cơ chế tài chính, đây sẽ là bệ phóng mạnh mẽ để DN đầu tư và phát triển.

Một nội dung quan trọng khác là chính sách thu hút nhân tài cũng được các đại biểu thảo luận sôi nổi. Theo PGS.TS Huỳnh Đăng Chính, điều mấu chốt là phải có cơ chế khuyến khích nhà nghiên cứu trẻ, giảng viên đại học tham gia khởi nghiệp. “Không chỉ là hỗ trợ tài chính, mà cần cơ chế pháp lý bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và tạo điều kiện thương mại hóa kết quả nghiên cứu” – PGS.TS Huỳnh Đăng Chính cho hay.

Bàn về Quỹ đầu tư mạo hiểm, Phó Giám đốc Sở Tài chính Đỗ Thu Hằng cho biết, Quỹ đầu tư mạo hiểm không thể đi theo lối cũ, chỉ bảo toàn vốn. Bản chất của khoa học, công nghệ là chấp nhận rủi ro. Thành phố cam kết bỏ tối đa 49% vốn điều lệ, với số vốn mồi khoảng 600 tỷ đồng để kích hoạt nguồn lực xã hội và kêu gọi nhà đầu tư tư nhân đồng hành lâu dài. Cơ chế vận hành sẽ thuê đơn vị chuyên nghiệp quản lý, bảo đảm công khai, minh bạch nhưng linh hoạt.

Theo ông Nguyễn Trung Chính, khi có quỹ và sandbox, DN vừa có vốn, vừa có hành lang pháp lý để triển khai ý tưởng mới.

Hà Nội khẳng định quyết tâm kiến tạo Thủ đô thông minh

Chia sẻ tại tọa đàm, các đại biểu đều chung quan điểm, mô hình liên kết ba nhà: Nhà nước – Nhà trường – Nhà đầu tư là chìa khóa. Tuy nhiên, điểm nghẽn hiện nay nằm ở cơ chế phối hợp chưa chặt chẽ, trong khi tài chính và nguồn nhân lực cũng cần được quan tâm đồng bộ.

Chia sẻ về kỳ vọng của DN, ông Nguyễn Trung Chính nhấn mạnh: “Chúng tôi mong các chính sách mới sẽ tháo gỡ rào cản về thủ tục, tạo cơ chế thông thoáng để DN công nghệ phát triển mạnh mẽ. Nếu làm tốt, Hà Nội hoàn toàn có thể trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu khu vực”.

Ở góc nhìn quản lý, ông Trần Đắc Trung cho rằng, các khu công nghệ cao và khu công nghiệp sẽ đóng góp trực tiếp vào mục tiêu xây dựng Thủ đô thông minh. Hà Nội có thể học hỏi từ các mô hình thành công quốc tế như Thung lũng Silicon (Mỹ) hay Khu công nghệ cao Tân Trúc (Đài Loan), nơi chính sách – hạ tầng – nhân lực cùng vận hành hài hòa.

Kết thúc chương trình, Phó Giám đốc Sở KH&CN Hà Nội Nguyễn Việt Hùng cho biết, Sở sẽ tiếp tục tổng hợp, phân tích và hoàn thiện dự thảo nghị quyết dựa trên ý kiến đóng góp. Sau khi được thông qua, Sở đã chuẩn bị kế hoạch triển khai theo lộ trình cụ thể, từ việc thành lập các thiết chế mới đến huy động nguồn lực và giám sát thực thi.

Tọa đàm khép lại với kỳ vọng rằng các kênh tham vấn mở sẽ tiếp tục được duy trì, để Hà Nội xây dựng được những cơ chế chính sách hiện đại, đột phá, thực sự tạo động lực cho đổi mới sáng tạo, hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm sáng tạo hàng đầu cả nước và khu vực.