Đổi mới, thiết thực, hiệu quả, đi vào chiều sâu
Theo đánh giá của HĐND TP Hà Nội về việc thực hiện Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND, cùng với sự lan toả trong đổi mới hoạt động của Quốc hội, hoạt động giám sát của HĐND TP Hà Nội đã có bước cải tiến, đổi mới, ngày càng thực chất, đi vào chiều sâu. Chất lượng, hiệu quả hoạt động giám sát, nhất là giám sát tại kỳ họp, giám sát chuyên đề ngày càng được nâng cao, đạt được những kết quả nhất định, góp phần tích cực trong việc giải quyết những vấn đề dân sinh bức xúc mà cử tri, Nhân dân quan tâm; khắc phục tồn tại trong công tác quản lý Nhà nước trên địa bàn.
Hoạt động giát sát của HĐND được tăng cường và có sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan dân cử từ TP đến cơ sở. Nội dung giám sát tiếp tục có nhiều đổi mới, được thực hiện bài bản, thiết thực, hiệu quả. Hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn của HĐND, giải trình của Thường trực HĐND có nhiều đổi mới, sôi nổi, tâm huyết và chất lượng.
Căn cứ các quy định của Luật, từ năm 2015 đến nay, HĐND, Thường trực HĐND, các Ban của HĐND, các Tổ đại biểu HĐND TP và HĐND các cấp TP Hà Nội đã tích cực tổ chức triển khai nhiều cuộc giám sát, khảo sát chuyên đề, chất vấn, giải trình giữa hai kỳ họp... Qua giám sát, nhiều vấn đề đã được phát hiện và giải quyết kịp thời như: một số bất cập trong việc thực hiện phân cấp quản lý kinh tế-xã hội của TP; vướng mắc trong việc thực hiện chính sách về xã hội hóa y tế, giáo dục đào tạo theo Nghị quyết HĐND; việc thực hiện công tác cải chính hành chính; công tác quản lý đất đai, môi trường, trật tự xây dựng; việc xử lý nhà “siêu mỏng, siêu méo” trên địa bàn TP; đầu tư, sử dụng các công trình công cộng, vườn hoa, công viên cây xanh, khu vui chơi giải trí cho Nhân dân; công tác phòng cháy chữa cháy... Đồng thời, giám sát việc thực hiện kết luận giám sát của HĐND TP về tình hình quản lý các dự án sử dụng đất chậm triển khai, vi phạm Luật Đất đai; công tác quy hoạch và quản lý quy hoạch trên địa bàn TP. Kết quả hoạt động của HĐND các cấp nói chung, kết quả hoạt động giám sát nói riêng đã góp phần vào sự phát triển kinh tế xã hội của TP.
Lựa chọn kỹ vấn đề để giám sát
Để có được những kết quả đó theo Phó Chủ tịch HĐND TP Phạm Quí Tiên, ngay từ khi xây dựng chương trình giám sát, HĐND các cấp đã chú trọng lựa chọn giám sát có trọng tâm, trọng điểm, vấn đề bức xúc mà đại biểu HĐND, cử tri và Nhân dân quan tâm. Từ đó, xây dựng kế hoạch cụ thể, hợp lý, tránh sự chồng chéo về nội dung, địa điểm giám sát giữa các cấp.
Đối với hoạt động giám sát của Thường trực HĐND TP ngoài việc thực hiện theo nghị quyết về chương trình giám sát của HĐND TP còn bám sát sự chỉ đạo của Thành ủy, có sự kết nối, liên thông với công tác kiểm tra, giám sát của Đảng, góp phần hiệu quả tốt hơn.
Từ nhiệm kỳ 2021-2026 đến nay, HĐND các cấp TP đã tiếp tục duy trì, tăng cường hoạt động giám sát với tổng số 1.978 cuộc giám sát của HĐND và Thường trực HĐND. Riêng Thường trực HĐND TP đã tổ chức được 14 cuộc giám sát, khảo sát chuyên đề, trong đó có những nội dung được cử tri hết sức quan tâm như: tình hình thực hiện xử lý chất thải rắn sinh hoạt tại Khu liên hiệp xử lý chất thải Sóc Sơn; tình hình, tiến độ triển khai Dự án đầu tư xây dựng đường Vành đai 4-Vùng Thủ đô Hà Nội; việc thực hiện kết luận giám sát của HĐND TP về tình hình quản lý các dự án sử dụng đất chậm triển khai, vi phạm Luật Đất đai...
Với phương châm hành động giám sát đến cùng, hướng về cơ sở, hoạt động giám sát, khảo sát trực tiếp chú trọng vào các đối tượng tác động trực tiếp, trao đổi kỹ giữa các bên có liên quan đế có cái nhìn chân thực, khách quan nhất; tổ chức buổi giám sát linh hoạt theo nhóm các đơn vị tương đồng về nội dung, chức năng, nhiệm vụ... Đối tượng giám sát được tăng lên do đổi mới cách làm, Thường trực HĐND TP kết hợp giữa làm việc trực tiếp tại đơn vị giám sát và mời các đơn vị về làm việc tại trụ sở của HĐND TP để mở rộng được thành phần, đối tượng giám sát.
Giải quyết có hiệu quả các vấn đề cử tri bức xúc
Bên cạnh đó, hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn luôn được Thường trực HĐND các cấp đổi mới, chất lượng ngày càng được nâng cao, nhận được quan tâm thường xuyên cử tri và Nhân dân. Đáng chú ý, trong công tác chuẩn bị, điều hành, lựa chọn nhóm vấn đề chất vấn... luôn được HĐND các cấp quan tâm đổi mới. Hình thức chất vấn linh hoạt có phóng sự minh họa; đối tượng chất vấn được mở rộng; nội dung chất vấn phong phú có sự tham gia nghiêm túc của người đứng đầu các cơ quan liên quan.
Thống kê cho thấy, trong nhiệm kỳ 2016-2021, HĐND TP đã thực hiện 8 phiên chất vấn tại các kỳ họp thường lệ của HĐND TP. Từ đầu nhiệm kỳ 2021-2026 đến nay đã tổ chức 4 phiên chất vấn tại kỳ họp HĐND. Ở HĐND cấp huyện nhiệm kỳ 2016-2021 đã thực hiện tổng số trên 1.535 phiên chất vấn; HĐND cấp xã tổ chức trên 6.870 phiên chất vấn trong nhiệm kỳ 2016-2021 và trên 1.131 phiên chất vấn tại kỳ họp từ đầu nhiệm kỳ 2021-2026 đến nay.
Thông qua các phiên chất vấn, nhiều vấn đề bức xúc của TP đã được quan tâm giải quyết có hiệu quả như: Công tác phòng cháy chữa cháy; khắc phục tình trạng vi phạm trong quản lý trật tự xây dựng, trật tự đô thị; việc đảm bảo cấp nước sạch cho dân cư; quản lý dự án đầu tư; kiên quyết thu hồi đất đối với các dự án chậm triển khai; thực hiện một số dự án đầu tư trên địa bàn...
Cùng với những kết quả đạt được, HĐND TP Hà Nội cũng chỉ rõ, việc thực hiện giám sát của HĐND các cấp TP còn một số tồn tại, hạn chế như: Số cuộc giám sát của đại biểu HĐND các cấp còn hạn chế, chất lượng đại biểu HĐND các cấp chưa đồng đều - đặc biệt ở cấp huyện, xã. Một số địa phương so cơ cấu đại biểu vẫn còn ở cơ quan hành chính nên việc tham gia của đại biểu HĐND vào các hoạt động của HĐND trong đó có hoạt động giám sát còn hạn chế. Nhiều đại biểu HĐND các cấp còn mang tâm lý nhiệm kỳ, nể nang, ngại va chạm nên đôi khi chưa quyết liệt trong việc chất vấn tại kỳ họp hoặc phát biểu tại các cuộc giám sát chuyên đề ở cơ sở.
