Thực hiện có hiệu quả Nghị quyết 594/NQ-UBTVQH15
Sáng 25/3, tại Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác HĐND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương năm 2023 và triển khai kế hoạch công tác năm 2024, Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Trưởng Ban Công tác đại biểu, Phó Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Nguyễn Thị Thanh cho biết, năm 2023, mặc dù đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức nhưng nước ta đã thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ với những kết quả khá toàn diện, có nhiều dấu ấn nổi bật. Trong thành tựu chung đó, có vai trò quan trọng của các cơ quan dân cử đã tích cực đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động cả về công tác lập pháp, giám sát, quyết định các vấn đề quan trọng của quốc gia và của từng địa phương.
Thực tiễn hoạt động của HĐND năm 2023 đã khẳng định HĐND các tỉnh, thành phố đã luôn chủ động thực thi chương trình, kế hoạch nhiệm vụ toàn khóa trên địa bàn. Bên cạnh đó luôn kịp thời giải quyết các nội dung phát sinh hoặc những công việc đột xuất trong điều kiện phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội còn gặp nhiều rào cản phải tháo gỡ hoặc triển khai thực hiện tốt các chủ trương mới của Trung ương.
Trên cơ sở ý kiến kết luận của lãnh đạo Quốc hội tại Hội nghị tổng kết năm 2022 và căn cứ vào nghị quyết của cấp ủy địa phương, Thường trực HĐND các tỉnh, thành phố đã cụ thể hóa chương trình công tác năm 2023 của Thường trực HĐND, các Ban, các Tổ đại biểu HĐND tỉnh, thành phố với nhiều điểm mới, chất lượng, hiệu quả, các chủ trương lớn của Đảng.
Cụ thể, TP Hà Nội đã ban hành chương trình công tác năm 2023 với 124 nội dung trọng tâm để triển khai Đề án của Ban Thường vụ Thành ủy về “Nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của HĐND các cấp TP Hà Nội giai đoạn 2021-2026 gắn với việc thực hiện thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị và củng cố chính quyền nông thôn tại thành phố Hà Nội”. TP Hồ Chí Minh đã cụ thể hóa Nghị quyết số 98/2023/QH15 của Quốc hội thành các cơ chế vượt trội để vừa giải quyết những vấn đề tồn tại và thúc đẩy, khai thác và phát huy những giá trị mới...
Hầu hết các địa phương đã thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 594/NQ-UBTVQH15 của UBTVQH trong việc điều hòa, phân công, phối hợp thực hiện các chương trình giám sát chuyên đề, phù hợp với thực tiễn, định hướng chỉ đạo hoạt động giám sát, khảo sát có trọng tâm, trọng điểm, thiết thực; chỉ đạo phát huy hiệu quả chức năng giám sát, với nhiều hình thức được thực hiện.
Hoạt động tái giám sát của các Ban HĐND, giám sát của Tổ đại biểu HĐND, theo dõi thực hiện các kết luận sau giám sát được tăng cường; tiếp tục phát huy sức mạnh của truyền thông để tham gia vào các hoạt động giám sát, đã góp phần giải quyết hiệu quả những tồn tại, hạn chế được chỉ ra sau giám sát, làm chuyển biến mạnh mẽ trong thực thi pháp luật, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước ở địa phương.
Hoạt động giám sát chuyên đề được HĐND chuẩn bị từ sớm, từ xa, trên cơ sở bám sát chương trình, kế hoạch đã đề ra. Sau giám sát, nhiều vấn đề vướng mắc, bất cập trong thực tiễn đã được kiến nghị chuyển đến các cơ quan có thẩm quyền xem xét (tỷ lệ kiến nghị được xử lý đạt 72,44%).
Chất lượng nghị quyết được nâng lên
Cùng với đó, công tác chuẩn bị kỳ họp với tinh thần chủ động từ sớm, từ xa, linh hoạt, đồng hành, trách nhiệm, đảm bảo dân chủ, nghiêm túc, hiệu quả, chấp hành nghiêm túc sự chỉ đạo của Đảng, quy định của pháp luật. Việc thẩm tra các dự thảo Nghị quyết được thực hiện nghiêm túc, bảo đảm tính khách quan, đa chiều, sâu sát (có địa phương đã phân công 2 đến 3 Ban cùng thẩm tra một văn bản). Việc kiểm soát chất lượng Nghị quyết, đảm bảo quy trình, thủ tục, thẩm quyền, phù hợp với thực tiễn và nhu cầu phát triển của mỗi địa phương. Do đó, các văn bản trình HĐND ngày càng được nâng lên về chất lượng.
Năm 2023, HĐND các tỉnh, thành phố cả nước đã tổ chức tổng số 357 kỳ họp, trong đó có 130 kỳ họp thường lệ, 154 kỳ họp chuyên đề và 73 kỳ họp đột xuất nhằm kịp thời giải quyết những vấn đề quan trọng, cấp bách, gặp nhiều rào cản phải tháo gỡ hoặc công việc phát sinh đột xuất bảo đảm điều kiện phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội hoặc cần triển khai thực hiện các chủ trương mới của trung ương, bảo đảm kịp thời, thực chất và hiệu quả cao hướng tới mục tiêu cao nhất là lợi ích của cử tri và nhân dân địa phương.
Tổng số nghị quyết được HĐND ban hành tại các kỳ họp là 6.377 nghị quyết (trong đó có 1.681 nghị quyết quy phạm pháp luật, 4.696 nghị quyết cá biệt). Công tác thẩm tra đảm bảo kỹ lưỡng, tính phản biện cao, kết hợp với hoạt động giám sát, khảo sát, chất vấn, giải trình, giám sát chuyên đề, tiếp xúc cử tri, do đó chất lượng các nghị quyết được ban hành ngày càng được nâng lên, bảo đảm về hình thức, nội dung nghị quyết.
Chủ động tham mưu công tác lấy phiếu tín nhiệm
Bên cạnh đó, nhiều tỉnh, thành phố chủ động trong việc tham mưu cho cấp ủy đảng về công tác lấy phiếu tín nhiệm và tổ chức riêng kỳ họp chuyên đề hoặc tại kỳ họp thường lệ cuối năm để tổ chức lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do HĐND bầu bảo đảm thực chất, khách quan theo đúng quy định của pháp luật.
Theo quy định của Nghị quyết số 96/2023/QH15 của Quốc hội, HĐND ở cấp tỉnh, cấp huyện trong cả nước đã tiến hành lấy phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do HĐND bầu vào cuối năm 2023. Cụ thể, ở cấp tỉnh có tổng số 1.700 người được lấy phiếu tín nhiệm theo quy định. HĐND không tiến hành lấy phiếu tín nhiệm đối với 208 người (trong đó có 176 người mới được HĐND bầu trong năm 2023 và 32 người có thông báo nghỉ công tác chờ nghỉ hưu hoặc được miễn nhiệm trước khi tổ chức lấy phiếu tín nhiệm).
Kết quả số người có trên 50% tổng số phiếu đánh giá "tín nhiệm cao" là 1.546/1.700 người, chiếm tỷ lệ 90,94%. Ở cấp huyện có tổng số 12.028 người được lấy phiếu tín nhiệm. HĐND không lấy phiếu tín nhiệm đối với 1.624 người (trong đó có 1.466 người mới được HĐND bầu trong năm 2023 và 158 người có thông báo nghỉ công tác chờ nghỉ hưu hoặc được miễn nhiệm trước khi tổ chức lấy phiếu tín nhiệm).
Hoạt động chất vấn, giải trình tại phiên họp của Thường trực HĐND được tổ chức ngày càng bài bản, khoa học, nội dung lựa chọn chất vấn, giải trình bám sát tình hình của địa phương, có trọng tâm, trọng điểm, nổi bật như: TP Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đồng Nai, Bắc Giang, Quảng Trị, Thái Nguyên...
Đại biểu HĐND tỉnh đã phát biểu đề nghị UBND cùng cấp giải trình, làm rõ nội dung chất vấn chưa được trả lời thỏa đáng. Kết quả chất vấn, giải trình đã mang lại hiệu quả tích cực. Các cơ quan được giải trình với tinh thần, trách nhiệm cao, đầy đủ các nội dung theo yêu cầu của Thường trực HĐND tỉnh. Sau phiên giải trình, chất vấn Thường trực HĐND đã ban hành kết luận; trong đó đánh giá rõ kết quả đạt được, hạn chế, tồn tại và đề nghị các cơ quan có liên quan tiếp thu, triển khai thực hiện có hiệu quả các giải pháp đã đề ra.
