Hội nghị quốc tế ở New York: Tương lai Palestine đi về đâu?
Một số chuyên gia nhận định hội nghị tại New York do Pháp và Ả Rập Saudi đồng chủ trì là bước đi quan trọng, nhằm duy trì hy vọng về giải pháp hai nhà nước.
Pháp và Ả Rập Saudi sẽ triệu tập hàng chục nhà lãnh đạo toàn cầu vào thứ Hai tại New York, Mỹ, nhằm thúc đẩy giải pháp hai nhà nước cho cuộc xung đột Israel - Palestine. Sự kiện này diễn ra ngay trước kỳ họp Đại hội đồng Liên hợp quốc, với sự tham gia của nhiều nguyên thủ quốc gia và tổ chức quốc tế.
Trước thềm hội nghị, Anh, Canada, Úc và Bồ Đào Nha đã chính thức công nhận Palestine. Pháp cùng một số quốc gia châu Âu khác dự kiến cũng sẽ đưa ra quyết định tương tự. Giới quan sát nhận định, đây là động thái mang tính biểu tượng, có thể tạo thêm động lực cho phong trào quốc tế ủng hộ giải pháp hai nhà nước.
Khung cảnh một khu vực tại Dải Gaza sau xung đột. Ảnh: Flickr
Tuy nhiên, lập trường không đồng nhất trong Liên minh châu Âu cho thấy vẫn còn nhiều tranh cãi. Italia cảnh báo việc công nhận có thể phản tác dụng, còn Đức lo ngại hành động này làm suy yếu tiến trình đàm phán trực tiếp với Israel.
Israel và Mỹ cho biết sẽ không tham dự hội nghị. Đại sứ Israel tại Liên hợp quốc Danny Danon cho rằng sự kiện này mang tính chính trị. Một số quan chức Israel cho hay nước này đang cân nhắc các biện pháp phản ứng, trong đó có khả năng xem xét vấn đề liên quan đến một phần Bờ Tây.
Nếu phương án này được đưa ra, Israel có thể đối mặt với những lo ngại từ các đối tác quan trọng ở Trung Đông, đặc biệt là Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE). Quốc gia này từng ký Hiệp định Abraham với Israel năm 2020 để bình thường hóa quan hệ, và hiện cho rằng việc sáp nhập sẽ đi ngược lại tinh thần của thỏa thuận.
Chính quyền Mỹ cũng bày tỏ quan ngại về những tác động có thể phát sinh từ quyết định của một số quốc gia, trong đó có Pháp, quốc gia chủ trì hội nghị.
Ngoại trưởng Pháp Jean-Noël Barrot khẳng định quyết định công nhận Palestine là sự khẳng định cam kết với giải pháp hai nhà nước, đồng thời bác bỏ vai trò của Hamas. Ông nhấn mạnh, việc công nhận không đồng nghĩa với ủng hộ Hamas, mà là bước đi chính trị mang tính biểu tượng để duy trì hy vọng hòa bình.
Trước đó, Đại hội đồng Liên hợp quốc đã thông qua một tuyên bố bảy trang kêu gọi các bước đi cụ thể và không thể đảo ngược hướng tới giải pháp hai nhà nước, đồng thời yêu cầu Hamas giải giáp. Pháp được cho là đóng vai trò thúc đẩy văn bản này nhằm biến cam kết chính trị thành động lực hành động.
Về phía Ả Rập Saudi, dù Thái tử Mohammed bin Salman không trực tiếp tham dự, ông sẽ tham gia hội nghị trực tuyến. Sự hiện diện của Riyadh được đánh giá quan trọng nhờ vai trò lãnh đạo trong thế giới Ả Rập. Trong khi một số quốc gia coi việc công nhận Palestine là bước đi cần thiết nhằm thúc đẩy tiến trình ngoại giao, cũng có ý kiến cho rằng động thái này chưa đủ để tạo ra thay đổi rõ rệt trong lập trường của Israel.
Đọc thêm: Bốn quốc gia công nhận Palestine, Israel dậy sóng
Ở Tel Aviv, nhiều người dân Israel vẫn hoài nghi. Họ cho rằng người Palestine đã từ chối nhiều cơ hội hòa bình trước đây và không tin tưởng các lãnh đạo Palestine hiện tại. Chính quyền Israel cũng lo ngại Tổng thống Mahmoud Abbas khó thực hiện các cải cách như đã cam kết với Pháp. Abbas cùng nhiều quan chức Palestine sẽ không trực tiếp tham dự do không được cấp thị thực Mỹ, mà chỉ có thể xuất hiện qua video.
Hội nghị thượng đỉnh diễn ra trong bối cảnh xung đột tại Gaza tiếp tục leo thang. Israel đã phát động chiến dịch trên bộ nhằm vào TP Gaza, trong khi bạo lực của các nhóm định cư ở Bờ Tây gia tăng.
Theo các cơ quan y tế địa phương, chiến dịch của Israel đã khiến hàng chục nghìn người Palestine thiệt mạng và hàng triệu người phải di dời. Đối với nhiều nước tham dự hội nghị, đây là thời điểm mang tính quyết định để cứu vãn ý tưởng hai nhà nước trước khi nó biến mất khỏi bàn đàm phán.
