Nhờ được thiên nhiên ưu đãi, vườn cây ăn trái khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) nói riêng, Nam Bộ nói chung được mệnh danh là vựa lúa gạo và trái cây của cả nước, như Hậu Giang có 43.800 ha trồng cây ăn trái. Trong đó, 2.125 ha đang thu hoạch, sản lượng ước khoảng 500.000 tấn; Tiền Giang 82.000 ha, trong đó 63.812 ha đang thu hoạch, sản lượng ước 992.000 tấn; Đồng Nai 73.000 ha…chủ yếu là sầu riêng, chuối, mít, xoài, khoai lang.
Do Trung Quốc tạm dừng nhập khẩu vì áp dụng chính sách “zero Covid”, trái cây Nam Bộ bị rớt giá trầm trọng. Mít từ 20.000 – 30.000 đồng/kg rớt xuống còn 4.000 – 6.000 đồng/kg; sầu riêng từ 80.000 – 90.000 đồng/kg rớt xuống dưới 50.000 đồng/kg; xoài từ vài chục nghìn đồng/kg xuống còn 2.000 đồng/kg… Điều này đã ảnh hưởng trầm trọng đến đời sống, kế hoạch sản xuất của nhà nông. Địa phương phải đứng ra kêu gọi, vận động giải cứu, giúp nông dân tiêu thụ nông sản vì mặt hàng trái cây chỉ vài ngày sau thu hoạch không tiêu thụ hết sẽ hư hỏng, đổ bỏ.
Bên cạnh các thông tin ảm đạm đã nhiều lần lặp đi lặp lại cùng một điệp khúc là “trúng mùa mất giá” thì một số địa phương như: Đồng Nai, Bình Dương với nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia chế biến, với bộ máy tổ chức sản xuất chặt chẽ thì giá trái cây, sản phẩm nông nghiệp luôn ổn định. Doanh nghiệp và nông dân đều có lãi.
Kết luận hội nghị, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan đặt câu hỏi: Tại sao hàng hóa nông sản, nhất là trái cây Nam Bộ rất đa dạng, phong phú, nhưng chỉ có dưới 10 loại trái cây được xuất khẩu là dưa hấu, xoài, chuối, khoai lang, thanh long, sầu riêng…?
Từ câu hỏi trên, Bộ trưởng Lê Minh Hoan đặt ra hàng loạt vấn đề mà không chỉ lãnh đạo các Sở NN&PTNT mà cả công tác truyền thông báo chí cũng phải cần thay đổi. Bởi vì “giá cả thị trường do thông tin quyết định”. Bộ trưởng Lê Minh Hoan chứng minh: Các nước làm nông nghiệp như chúng ta cũng không tránh khỏi cảnh “được mùa mất giá” nhưng tại sao người ta không than khóc, không cầu xin giải cứu. Có phải thông tin giải cứu nông sản đã góp phần làm nên giá trị thấp, dễ bị xa lánh khi chúng ta đưa hàng hóa ra nước ngoài.
Thay vì góp sức giải cứu nông sản như đã làm, đang làm, lãnh đạo ngành nông nghiệp các địa phương cần nhanh chóng làm nhiệm vụ tiếp thị chính sách, giúp nhà nông từ sản xuất nông nghiệp sang sản xuất hàng hóa. Sở NN&PTNT phải phát huy vai trò Sở kinh tế nông nghiệp với đầy đủ các tiêu chuẩn kỹ thuật, chất lượng, sản lượng theo yêu cầu thị trường.
Năm 2021, sản phẩm nông sản Việt Nam xuất khẩu tăng trưởng mạnh, trong đó trên 51% vào thị trường Trung Quốc. 4 tháng đầu năm kim ngạch xuất khẩu có giảm do nhiều nước tăng cường kiểm tra. Hiện tại, các cửa khẩu phía Bắc có đến 372 xe hoa quả bị kẹt lại. Ngành chức năng đang đẩy mạnh đàm phán và phía Trung Quốc, cũng như các nước nhập khẩu nông sản Việt Nam hứa sẽ tiếp tục mở rộng mặt hàng cũng như sản lượng nhập khẩu. Đây là thời cơ cũng là cơ hội để hàng hóa nông sản, trái cây Việt Nam đi xa, đi nhiều mang lại nguồn thu và sức phát triển cho ngành nông nghiệp với yêu cầu: “Kinh tế thị trường vận hành theo quy luật, muốn bán được hàng, chúng ta phải vừa biết ta mà còn phải biết khách hàng muốn gì, cần gì để trồng trọt, sản xuất đúng quy luật” - Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh.
