Hội thảo do Vụ Thanh toán (NHNN), Cục Viễn thông (Bộ Thông tin và Truyền thông) phối hợp với Báo Lao động tổ chức sáng 11/5.
Đề xuất mới để thúc đẩy Mobile Money
Vào cuối năm 2021, 3 đơn vị được NHNN cho phép triển khai thí điểm dịch vụ Mobile Money trong 2 năm là VNPT, MobiFone và Viettel. Phó Vụ trưởng phụ trách Vụ Thanh toán Lê Anh Dũng cho biết, đến cuối tháng 3/2022, tổng số khách hàng đăng ký và sử dụng dịch vụ Mobile Money là hơn 1,1 triệu khách hàng, trong đó số lượng khách hàng đăng ký và sử dụng dịch vụ ở nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới và hải đảo là gần 660.000 khách hàng (chiếm hơn 60% tổng số khách hàng đăng ký và sử dụng dịch vụ). Tổng số giao dịch đã đạt hơn 8,5 triệu với tổng giá trị hơn 370 tỷ đồng. Trong đó chủ yếu là các đơn vị chấp nhận thanh toán cung ứng dịch vụ thiết yếu như điện, nước, giáo dục…
Tiền di động (Mobile Money), được hiểu là hình thức thanh toán được thực hiện bằng hoặc thông qua một thiết bị di động. Người dùng không cần có tài khoản ngân hàng, không cần sử dụng Smartphone hay phải có Internet mới thực hiện các các dịch vụ chuyển tiền, thanh toán. Hạn mức giao dịch Mobile Money không quá 10 triệu đồng/tháng/tài khoản cho tổng giao dịch.
Chính vì phát triển thị trường ngách, tập trung vào đối tượng không có tài khoản ngân hàng, với đặc thù địa bàn vùng sâu, vùng xa sẽ là lối đi mà Mobile Money hướng tới. Điều này có thể tạo nên sự khác biệt so với các dịch vụ thanh toán hiện nay. Song cũng có những khó khăn trong quá trình triển khai.
Phó Tổng Giám đốc Tổng công ty Dịch vụ số Viettel Trương Quang Việt cho hay, tính đến hết quý I/2022, 70% thuê bao kích hoạt tài khoản tiền di động trên Viettel Money đều ở các vùng sâu, vùng xa. Trung bình mỗi thuê bao phát sinh tới 10 giao dịch chuyển tiền, mua bán trực tuyến. Ông Trương Quang Việt khẳng định: “Lợi ích của Mobile Money tới người dân Việt Nam là không thể phủ nhận. Thế nhưng lần đầu tiên được cấp phép triển khai chính thức tại thị trường Việt Nam, Mobile Money cũng đã đặt ra bài toán khó về thay đổi hành vi chi tiêu và sử dụng tiền của người dân''.
Phó Tổng Giám đốc Tổng công ty Dịch vụ Viễn thông VNPT VinaPhone Nguyễn Văn Tấn cho hay, qua thực tế triển khai, VinaPhone nhận ra vấn đề về xác thực khách hàng. ''Làm sao để khách hàng đăng ký đơn giản, tôi cho rằng cần sử dụng cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia. Bởi trên đó có thông tin đầy đủ và chính xác gần như tuyệt đối về họ tên, ngày tháng năm sinh, địa chỉ… Nếu như nhà mạng tiếp cận được nguồn này thì khách hàng không cần nhiều bước phức tạp mà có thể sử dụng Mobile Money ngay, miễn là số điện thoại trùng với thông tin đăng ký”- ông Nguyễn Văn Tấn đề xuất.
Ngoài ra, hiện nay quy định thuê bao phải có “tuổi đời” ít nhất 3 tháng mới được sử dụng Mobile Money, theo ông Tấn là không hợp lý. “Chúng tôi kiến nghị sớm cho phép dùng EKYC trong phát triển thuê bao di động và thiết lập Mobile Money”.
Vấn đề lớn thứ hai, là sự thuận lợi trong nạp tiền, chuyển tiền, rút tiền và thanh toán cho các dịch vụ hàng ngày vẫn gặp nhiều khó khăn. Ông Tấn đưa ra ví dụ về điểm nạp rút tiền phải là điểm của nhà mạng hoặc điểm của mạng viễn thông uỷ quyền.
Vấn đề lớn thứ ba là về hạn mức. Trong giai đoạn thử nghiệm, VNPT hoàn toàn đồng ý với hạn mức 10 triệu đồng liên quan đến các hoạt động về rút và chuyển tiền. Tuy nhiên hiện đã hết giai đoạn thử nghiệm 2 năm, doanh nghiệp này đề xuất rút và mở rộng giới hạn trên.
Chia sẻ tại hội thảo, Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ số MobiFone Phạm Minh Tú cho rằng, hạn mức của Mobile Money dưới 10 triệu đồng thấp hơn ví điện tử rất nhiều, đồng thời kiến nghị cho phép cung cấp thêm một số dịch vụ mới trên Mobile Money.
Các nhà mạng cũng đề xuất cho phép liên thông giữa các nhà mạng. “Hiện nay một người có thể sử dụng thuê bao 2 - 3 nhà mạng. Do đó nên cho liên thông và Nhà nước quản lý để dùng mạng này cũng có thể rút ở mạng khác. Nếu chúng ta liên kết với nhau mới trở thành hệ sinh thái của Việt Nam” - đại diện VNPT đề xuất.
Hoàn thiện hành lang pháp luật, tăng bảo mật
Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu, ứng dụng dữ liệu dân cư, căn cước công dân Nguyễn Đức Hiệp cho biết, Bộ Công an thực hiện nghiêm túc sự chỉ đạo của Chính phủ trong triển khai dự án Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và căn cước công dân. Từ ngày 1/7/2021, Bộ Công an đã chính thức đưa vào hoạt động đối với Hệ thống Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và Hệ thống Sản xuất, cấp và quản lý căn cước công dân. “Đây là tài nguyên quốc gia đắt giá và là dữ liệu gốc cho quá trình chuyển đổi số, triển khai thành công dịch vụ công trực tuyến.
Đến nay, hệ thống đã đưa vào quản lý cấp số định danh cho 98.713.820 nhân khẩu trên cả nước. Để tiếp tục phát huy những lợi ích, hiệu quả của Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 06/QĐ-TTg ngày 6/1/2022 về phê duyệt đề án phát triển ứng dụng dữ liệu dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 - 2025, tầm nhìn đến 2030. Trong đó trọng tâm là thực hiện 5 nhóm tiện ích phục vụ người dân, doanh nghiệp trên nền tảng dữ liệu dân cư, định danh điện tử.
Đối với nhóm tiện ích phát triển kinh tế - xã hội, Bộ Công an đã nghiên cứu, triển khai những giải pháp để hỗ trợ doanh nghiệp, người dân nói chung và các nhà mạng, tổ chức cung cấp dịch vụ Mobile Money nói riêng.
Cụ thể: Xác thực dữ liệu dân cư để làm sạch thuê bao di động, cấp tài khoản Mobile Money. Bộ Công an đã chủ trì làm việc cùng với các nhà mạng xây dựng quy trình, quy chế phối hợp để triển khai thực hiện kết nối làm sạch thuê bao di động, giải quyết tình trạng sim rác trên nền tảng dữ liệu dân cư; Cấp tài khoản Mobile Money, cấp sim chính chủ gắn với việc cấp tài khoản định danh điện tử cho công dân.
Tại hội thảo, các ý kiến đều cho rằng, để thúc đẩy người dân sử dụng thì dịch vụ thanh toán phải đơn giản - tiện lợi, đặc biệt là đảm bảo độ an toàn cao.
Bộ Công an đang triển khai thí điểm việc xác thực thẻ căn cước công dân thật/giả, xác thực thông tin cơ bản, thông tin sinh trắc với dữ liệu được lưu trữ trong chip của thẻ căn cước công dân nhằm tránh các rủi ro, gian lận trong hoạt động tài chính, ngân hàng, viễn thông, công chứng và các giao dịch dân sự, thủ tục khác.
Về phía nhà mạng, các vấn đề về phòng chống rủi ro, tấn công đều phải chú trọng quan tâm. Các giải pháp kỹ thuật phải tuân thủ quy định và được chứng nhận về an toàn. Sử dụng tài khoản Mobile Money có 2 lớp xác thực gồm mật khẩu và xác thực qua OTP hoặc Smart OTP.
Trong năm 2022, cùng với quá trình phục hồi nền kinh tế sau thời gian dài chiến đấu với đại dịch Covid-19, các đơn vị tiếp tục đầu tư mạnh cho hệ sinh thái tài chính số của mình để đem đến những lợi ích tối ưu hơn nữa cho khách hàng. Đứng về phạm vi quản lý Nhà nước, các nhà mạng kiến nghị, nếu có hệ thống quy chuẩn bảo mật mang tính quốc gia thì đó sẽ là cơ sở để các nhà mạng lấy làm tiêu chuẩn nhằm tổ chức triển khai và đầu tư hệ thống.
