Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) tỉnh Quảng Ngãi, đến ngày 12/6/2024, Quảng Ngãi có 42 lượt tàu/28 tàu cá có chiều dài trên 24 m mất kết nối trên 10 ngày trên biển và 624 lượt tàu/90 tàu cá có chiều trên 24 m mất kết nối trên 6 giờ và dưới 10 ngày trên biển.
Qua theo dõi hệ thống giám sát, có 14 tàu cá mất kết nối trên 10 ngày trên biển; 29 tàu cá mất kết nối trên 6 giờ và dưới 10 ngày trên biển thường xuyên xuất, nhập bến tại tỉnh Nam Định.
Để tăng cường công tác quản lý tàu cá và xử lý vi phạm, UBND tỉnh Quảng Ngãi vừa có văn bản đề nghị UBND tỉnh Nam Định quan tâm phối hợp, chỉ đạo các cơ quan chức năng kiểm tra, xác minh và xử lý các tàu này khi tàu xuất, nhập bến trên địa bàn tỉnh Nam Định theo quy định của pháp luật.
Đây chỉ là một trong số nhiều tỉnh, thành trong cả nước Quảng Ngãi có văn bản để nghị phối hợp xử lý những tàu cá mất kết nối với hệ thống giám sát hành trình không về địa phương mà vào cảng cá các tỉnh, thành khác như Nam Định, Nghệ An, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Hải Phòng...
Toàn tỉnh Quảng Ngãi hiện có 4.212 tàu cá, trong đó có 3.659 tàu được cấp giấy phép khai thác thủy sản, đạt tỷ lệ 86,87%. Đến nay, toàn tỉnh có 2.950 tàu cá có chiều dài 15 m trở lên đã lắp thiết bị giám sát hành trình (VMS), đạt tỷ lệ 99,46% trên tổng số tàu đang hoạt động.
Theo quy định của Luật Thủy sản và Nghị định số 26 của Chính phủ, tàu cá có chiều dài từ 15 m trở lên phải lắp đặt VMS. Tàu phải duy trì hoạt động của thiết bị giám sát 24/24 giờ từ khi rời cảng đến khi trở về.
Tín hiệu từ VMS giúp cơ quan chức năng kiểm soát vùng đánh bắt của tàu cá, ngăn chặn khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định.
Thế nhưng, từ đầu năm 2024 đến nay, qua hệ thống giám sát tàu cá (đối với tàu cá từ 15 m trở lên do địa phương quản lý) đã phát hiện 558 tàu cá Quảng Ngãi mất kết nối trên 10 ngày. Trong đó đã xử lý 256 trường hợp, xử phạt 15 trường hợp.
Thực tế cho thấy, có nhiều nguyên nhân khiến tàu cá mất kết nối với hệ thống giám sát hành trình như thiết bị hư hỏng, tín hiệu vệ tinh bị gián đoạn và ngư dân cố ý ngắt kết nối.
Dù mức phạt đối với thuyền trưởng tàu cá cố ý ngắt tín hiệu của VMS khá nặng (25 triệu đồng, tước quyền sử dụng chứng chỉ thuyền trưởng trong 4,5 tháng), nhưng nhiều tàu cá vẫn vi phạm.
Những tàu này còn tìm cách trốn tránh việc bị kiểm tra, xử phạt bằng cách cập vào cảng các tỉnh khác. Một số tàu thậm chí không vào cảng mà bán cá và mua nhu yếu phẩm, nhiên liệu từ các tàu dịch vụ hậu cần ngay trên biển.
Chỉ tính riêng trong tháng 6/2024, cơ quan chức năng tỉnh Quảng Ngãi phát hiện hàng chục tàu cá mất kết nối với hệ thống giám sát hành trình không về địa phương mà vào cảng cá các tỉnh, thành khác.
Chỉ huy trưởng Bộ đội Biên phòng Quảng Ngãi- Đại tá Trần Tuấn Anh cho biết, tàu cá vi phạm quy định về giám sát hành trình sẽ bị xử lý nghiêm. Tuy nhiên, một số tàu không về Quảng Ngãi mà sang các tỉnh khác neo đậu. Tỉnh đã có văn bản gửi các địa phương này nhằm phối hợp kiểm tra, xử lý tàu cá vi phạm.
“Những tàu cá mất tín hiệu giám sát hành trình dài ngày sẽ được kiểm tra ngay khi cập bến. Lực lượng chức năng sẽ làm việc với thuyền trưởng, kiểm tra thiết bị giám sát hành trình nhằm xác định nguyên nhân mất kết nối, đề xuất hướng xử lý vi phạm”- Đại tá Trần Tuấn Anh thông tin thêm.
Tại buổi làm việc với UBND tỉnh về tình hình thực hiện các khuyến nghị của Ủy ban châu Âu (EC) về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) vào chiều 18/6, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến cho rằng, việc giám sát đội tàu của Quảng Ngãi còn yếu, số lượng tàu mất kết nối còn cao nhưng xử lý đạt thấp.
Thứ trưởng yêu cầu Quảng Ngãi rà soát lại số lượng tàu thuyền trên địa bàn tỉnh, đảm bảo việc lắp đặt các thiết bị giám sát tàu cá. Tăng cường công tác kiểm tra tàu cá, giám sát sản lượng thủy sản tại cảng, giám sát nhật ký khai thác thủy sản và xác nhận, chứng nhận thủy sản từ khai thác để sớm gỡ “thẻ vàng” của EC.
