Tuy nhiên, với tình hình lạm phát và lượng tồn kho tăng cao, ngành dệt may Việt Nam đối diện rất nhiều khó khăn về giá và đơn hàng sụt giảm.
"Đói" đơn hàng
Ngược với 2 quý đầu năm lượng đơn hàng dồi dào, tốc độ tăng trưởng đạt khoảng 15 - 20%/tháng, từ tháng 7/2022 trở đi, đơn giá và lượng hàng có xu hướng giảm dần, khiến DN đối diện với rất nhiều khó khăn. Phần lớn DN dệt may đang trong tình trạng “đói đơn hàng”, chỉ số ít DN uy tín, bảo đảm chất lượng, thời gian cung ứng sản phẩm tốt mới duy trì được ổn định sản xuất.
Chủ tịch Hội Dệt may Thêu đan TP Hồ Chí Minh Phạm Xuân Hồng nhận xét, kim ngạch xuất khẩu của ngành dệt may tăng trưởng chủ yếu rơi vào các tháng đầu năm. Từ tháng 7/2022 tới nay, các DN đang rất khó khăn. Nhiều DN dệt may ở khu vực TP Hồ Chí Minh đang sụt giảm đơn hàng mạnh, tập trung vào thị trường Mỹ, EU bởi sức ép lạm phát lớn, người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu.
Còn Chủ tịch HĐQT Tổng Công ty May Hưng Yên (Hugaco) Nguyễn Xuân Dương cho biết, đối với Hugaco, đơn hàng hiện có đến hết tháng 11 và nửa tháng 12. Số thiếu hụt còn lại có thể bù đắp bằng việc nhận đơn hàng nhỏ của Hàn Quốc và một số thị trường khác như Nhật Bản, Trung Quốc...
Để hỗ trợ nỗ lực phục hồi của DN, trong đó có ngành dệt may, Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV, thuộc Hội đồng tư vấn cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng Chính phủ) vừa có báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ, trong đó nêu rõ những thách thức chưa từng có mà DN trong nước phải đối mặt trong hoạt động sản xuất kinh doanh, đồng thời đề xuất loạt giải pháp khẩn cấp tháo gỡ khó khăn.
Không chỉ gặp khó khăn về số lượng đơn hàng, đơn giá hàng dệt may cũng bị giảm hơn 20%, thậm chí có đơn hàng giảm tới 40 - 50%. Trong 10 tháng qua, tổng kim ngạch xuất khẩu của đơn vị tăng khoảng 8% so cùng kỳ năm 2021, song các đơn hàng bị thiếu do đối tác dịch chuyển sang những thị trường có giá nhân công rẻ, thuế suất thấp như Bangladesh, Myanmar, châu Phi...
Theo Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Dệt lụa Nam Định Đào Văn Phương, thị trường năm nay có nhiều biến động nhưng bằng sự linh hoạt trong công tác điều hành, dự kiến doanh thu của đơn vị vẫn duy trì như năm 2021, đạt khoảng 450 tỷ đồng, cổ tức dự kiến chia 20%. Thời gian tới, đơn vị tiếp tục đầu tư, đổi mới thiết bị, nâng cao công tác quản trị... nhằm hạ giá thành sản phẩm, tăng khả năng cạnh tranh với các loại vải nhập khẩu.
Theo sát thị trường, linh hoạt kế hoạch kinh doanh
Đồng quan điểm, Tổng Giám đốc Công ty May Đáp Cầu Lương Văn Thư nhìn nhận những khó khăn về thị trường, tìm kiếm nguồn hàng, về quy mô và đơn giá đều giảm từ đầu quý III này. Ở thị trường chính như Mỹ, châu Âu, đơn hàng đã giảm tới 50%.
Hiện DN đang rất nỗ lực, theo dõi sát sao sự chuyển động của thị trường thế giới, đặc biệt là các thị trường xuất khẩu lớn của ngành dệt may, từ đó lập kế hoạch kinh doanh sao cho phù hợp.
10 tháng qua đối với ngành dệt may là giai đoạn thuận lợi và khó khăn đan xen. Tổng Giám đốc Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) Cao Hữu Hiếu đánh giá, ngay từ đầu quý III, lượng đơn hàng và giá có xu hướng giảm mạnh khiến DN dệt may gặp không ít thách thức trong hoạt động sản xuất.
Do nhận định tình hình và dự báo những tín hiệu của thị trường khá chính xác nên lãnh đạo Tập đoàn đã định hướng, lưu ý các đơn vị sản xuất tình huống xấu từ sớm để có biện pháp đối phó.
Qua đó, doanh thu hợp nhất trong 9 tháng của Tập đoàn vẫn đạt 14.000 tỷ đồng, bằng 79% kế hoạch, lợi nhuận hợp nhất trước thuế đạt 1.150 tỷ đồng, cao hơn 24% so kế hoạch. Mặc dù vậy, trong quý IV, do lạm phát tăng cao và lượng tồn kho lớn tại các thị trường xuất khẩu chủ lực, khiến hoạt động sản xuất, kinh doanh của nhiều DN thời điểm cuối năm bị ảnh hưởng nặng nề.
Kịch bản vượt trở ngại
Đánh giá về thị trường, Tổng Thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas) Trương Văn Cẩm khuyến cáo, DN sản xuất phải theo dõi sát tình hình thị trường, lựa chọn đơn hàng phù hợp để duy trì sản xuất, đảm bảo công ăn việc làm cho người lao động, nhưng không nên quá lo lắng và ký các đơn hàng dài hơi với giá thấp vì về lâu dài sẽ rất thiệt thòi.
Vitas nêu kịch bản xuất khẩu năm 2023, nếu tình hình khó khăn của quý IV/2022 kéo dài hết quý I/2023, đến quý II mới trở lại trạng thái bình thường thì ngành dệt may sẽ đặt mục tiêu xuất khẩu 47 - 48 tỷ USD, tăng 8%. Trường hợp tình hình khó khăn kéo dài đến giữa năm 2023, mục tiêu xuất khẩu ngành sẽ vào khoảng 46 tỷ USD, tăng nhẹ so với năm 2022.
“Đây là thời điểm thích hợp để các DN tái cấu trúc, đầu tư sản xuất theo mô hình xanh hóa, đón đầu thị trường dệt may thế giới ngày càng chú trọng các tiêu chuẩn phát triển bền vững” - ông Trương Văn Cẩm chỉ ra.
Cũng đưa ra dự báo năm 2023, Chủ tịch HĐQT Vinatex Lê Tiến Trường nhận định, tổng cầu dệt may phục hồi nếu có chỉ từ quý III và IV/2023 tương ứng với mức giảm của lạm phát.
Trong bối cảnh đó, Vinatex đưa ra 3 kịch bản dự báo về tình hình xuất khẩu năm 2023, 6 tháng đầu năm 2023 bình quân xuất khẩu như quý IV/2022, 6 tháng cuối năm đạt bình quân như 8 tháng đầu năm 2022; kịch bản trung bình (cơ sở) 9 tháng bình quân xuất khẩu như quý IV/2022, còn quý IV/2023 đơn hàng trở lại như 8 tháng đầu năm 2022; kịch bản xấu cả năm 2023 đơn hàng chỉ bình quân xuất khẩu như 4 tháng cuối năm 2022.
Từ nay đến cuối năm, để tăng khả năng cạnh tranh, ngành may mặc Việt Nam cần ưu tiên khả năng cung ứng trọn gói, sản xuất được cả sợi, vải và may; tiên phong sản xuất sản phẩm xanh, sản phẩm tái chế để thúc đẩy xuất khẩu sang các nước châu Âu.
Chúng ta cần kiên trì định hướng sản xuất theo chuỗi nâng cao tỷ lệ sản phẩm xanh. Kiên trì bám sát khách hàng, bám sát thị trường, phản ứng linh hoạt với thị trường và đảm bảo việc làm cho người lao động. Kiên trì bảo vệ nguồn lực DN, bồi dưỡng sức chống chọi của DN trong bối cảnh khó khăn có thể kéo dài…
Chủ tịch HĐQT Vinatex Lê Tiến Trường
