Theo chính sử, Hai Bà Trưng (Trưng Trắc - Trưng Nhị) quê ở làng Hạ Lôi, xã Mê Linh, huyện Mê Linh (Hà Nội). Cha là lạc tướng huyện Mê Linh nhưng mất sớm, mẹ là bà Nguyễn Thị Đoan (tên tục gọi là bà Man Thiện). Hai Bà Trưng sinh ra trong một gia đình quý tộc thuộc dòng dõi Vua Hùng, có tư chất thông minh, xinh đẹp, được nuôi dạy trong tinh thần yêu nước. Con trai lạc tướng huyện Chu Diên là Thi Sách cảm phục tài sắc, đã tới xin kết duyên cùng Bà Trưng Trắc.

Thời kỳ đó, nước ta bị nhà Hán đô hộ. Với chính sách thống trị vô cùng tàn bạo và các chế độ cống nạp hà khắc, Nhân dân ta phải sống trong cảnh lầm than, sục sôi ý chí nổi dậy chống lại sự thống trị của chính quyền phong kiến phương Bắc.

Thái thú Tô Định khi biết được ý định chuẩn bị khởi nghĩa của Thi Sách - Trưng Trắc, đã cho người ám hại Thi Sách. Với quyết tâm “Đền nợ nước, trả thù nhà”, năm 40 sau Công Nguyên, Hai Bà Trưng giương cờ khởi nghĩa, kêu gọi hào kiệt bốn phương đứng lên chống giặc ngoại xâm. Cuộc khởi nghĩa được quân - dân khắp nơi ủng hộ. Chỉ sau một thời gian ngắn, nghĩa quân đã thu lại 65 huyện, thành - là toàn bộ lãnh thổ nước Việt ngày đó...

Sau khi Hai Bà Trưng mất, để tưởng nhớ công đức hai vị nữ anh hùng, Nhân dân huyện Mê Linh đã lập Đền thờ Hai Bà ngay trên đất thiêng nơi Hai Bà sinh ra và phất cờ khởi nghĩa. Hàng năm, cứ vào mùng 6 tháng Giêng âm lịch, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân huyện Mê Linh lại long trọng tổ chức lễ tế để tỏ lòng tri ân, tôn kính đối với Hai Bà, cùng lục bộ chi tướng.

Kể từ ngày Hai Bà Trưng giương cờ khởi nghĩa và giành thắng lợi đến nay đã 1978 năm, nhưng hiển tích về Hai Bà vẫn còn được Nhân dân truyền tụng như minh chứng cho tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc và ý chí đấu tranh chống giặc ngoại xâm bất diệt của dân tộc ta.

Sẵn sàng cho mùa lễ hội

Ngày 21/2/2018 (tức mùng 6 tháng Giêng âm lịch năm Mậu Tuất), lễ hội Đền Hai Bà Trưng sẽ chính thức diễn ra. Đến nay, công tác chuẩn bị cho sự kiện chính trị - xã hội quan trọng đã hoàn tất. Toàn bộ các hạng mục thuộc khu vực nội vi Đền Hai Bà Trưng đã được cắt tỉa cây cỏ. Những con đường dẫn về ngôi đền ghi dấu thần tích năm xưa cũng đã được quét dọn sạch sẽ, trang hoàng cờ hoa rực rỡ…

Theo Trưởng ban Quản lý di tích Đền Hai Bà Trưng Đỗ Đình Đức, giống như những năm trước, phần “lễ” của Lễ hội Xuân năm 2018 sẽ được giữ nguyên. Tuy nhiên, phần “hội” sẽ đa dạng các hoạt động hơn. Bên cạnh các chương trình biểu diễn nghệ thuật, trong ba ngày hội, sẽ diễn ra nhiều trò chơi dân gian truyền thống như vật, đu tiên, cờ tướng, kéo co, hát dân ca…

Chủ tịch UBND huyện Mê Linh Đoàn Văn Trọng nhấn mạnh, bên cạnh góp phần quảng bá hình ảnh cho di tích quốc gia đặc biệt, việc tổ chức thường niên Lễ hội Đền Hai Bà Trưng còn nhằm mục đích giáo dục truyền thống đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” cho các thế hệ con cháu mai sau.

Theo ông Trọng, nhận thức được ý nghĩa, tầm quan trọng của Đền Hai Bà Trưng, công tác chỉnh trang, tôn tạo di tích này luôn được địa phương chú trọng suốt nhiều năm qua. Cùng với việc nâng cấp các hạng mục, hàng năm, ban tổ chức cũng nỗ lực đa dạng hóa các hoạt động lễ hội nhằm tạo điểm nhấn, hướng tới đưa di tích Đền Hai Bà Trưng trở thành điểm du lịch văn hóa tâm linh ngày một hấp dẫn trong lòng du khách thập phương.