Huyện nhận lỗi, Bộ yêu cầu phục hồi nguyên trạng

Trách nhiệm về công tác quản lý Nhà nước

Sau khi kiểm tra, xác minh vi phạm thực tế của quá trình tu bổ chùa Trăm Gian, UBND huyện Chương Mỹ đã đưa ra kết luận: Do bức xúc trước nguy cơ sập đổ của nhà Tổ và gác Khánh, ảnh hưởng việc khách thập phương đến chùa lễ Phật và những kiến nghị của nhân dân, ngày 19/7/2012, Sư trụ trì chùa Trăm Gian và nhân dân địa phương hạ giải khu nhà Tổ, gác Khánh và xây dựng mới toàn bộ bằng gạch đá, xi măng, gỗ. Hiện tại, nhà Tổ đã lợp ngói xong, gác Khánh đã lợp xong xà gỗ nhưng chưa lợp ngói. Còn một số hạng mục như: Phần mái gác Khánh, bậc hè, nền nhà của hai công trình trên chưa được thực hiện; nhà Tổ, gác Khánh được thi công trên nền cũ. Toàn bộ kết cấu bị dỡ bỏ của nhà Tổ và gác Khánh đang được để ngoài cổng chùa và được phủ bạt. Kinh phí thực hiện hết khoảng 5 tỷ đồng. Nguồn kinh phí do Sư thầy vay và công đức của khách thập phương.

Ngay sau khi báo chí phản ánh, đoàn thanh tra của Bộ, Sở và huyện đã tiến hành xác minh sự việc và nhận thấy rằng: Sư trụ trì đã tự ý cho tháo dỡ nhà Tổ và gác Khánh chùa Trăm Gian mà không báo cáo với chính quyền địa phương và chưa được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép là vi phạm các quy định về bảo quản, tu bổ và phục hồi di tích. Để xảy ra sự việc trên, UBND huyện Chương Mỹ đã nhận trách nhiệm về công tác quản lý Nhà nước trên địa bàn.

Dựa vào cơ sở báo cáo trên, UBND huyện Chương Mỹ đã có những kiến nghị với Sở VHTT&DL (chủ đầu tư dự án) phối hợp với UBND huyện, UBND xã Tiên Phương, Sư thầy trụ trì chùa tiến hành thống kê, phân loại các hạng mục cấu kiện có giá trị, có tính mỹ thuật và có thể tái sử dụng, nhằm giữ gìn tối đa tính nguyên gốc của di tích; đưa vào bảo quản và sử dụng khi được các cấp có thẩm quyền cho phép. Đề nghị UBND TP Hà Nội chỉ đạo các sở, ngành liên quan hoàn thiện quy trình, thủ tục, hồ sơ, dự án tu bổ, tôn tạo di tích để dự án sớm được phê duyệt và triển khai thực hiện theo quy định.

Giám sát nhằm phục hồi nguyên trạng

Chiều 27/8, Bộ VHTT&DL đã gửi công văn yêu cầu UBND TP Hà Nội xử lý sai phạm tại di tích chùa Trăm Gian (xã Tiên Phương, huyện Chương Mỹ). Theo nội dung văn bản, sau khi kiểm tra, Bộ VHTT&DL thấy rằng, sự việc xảy ra tại di tích chùa Trăm Gian đã vi phạm Luật Di sản văn hóa. Những vi phạm cụ thể được Bộ kết luận còn nhiều hơn báo cáo nhận trách nhiệm của UBND huyện Chương Mỹ. Cụ thể: Tại thời điểm kiểm tra, công trình nhà Tổ, gác Khánh và bậc cấp từ gác chuông lên sân tiền đường đã bị nhà chùa dỡ bỏ hoàn toàn và được xây dựng mới. Nhà Tổ cơ bản đã được lợp mái, gác Khánh đã lắp dựng xong bộ khung gỗ, kiến trúc hai công trình trên được nhà chùa cho thi công không dựa trên thiết kế được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Toàn bộ cấu kiện gỗ, ngói lợp và chân tảng cũ của nhà Tổ và gác Khánh đã bị nhà chùa loại bỏ, để chất đống phía sau chùa và không được bảo quản tốt. Bậc cấp lên sân tiền đường được làm mới hoàn toàn bằng đá xanh. Các bậc cấp bằng đá cũ còn khả năng sử dụng được nhà chùa để ngổn ngang trong khu vực sân chùa. Đơn vị thi công do nhà chùa thuê đều sử dụng thợ địa phương, không có chứng chỉ hành nghề theo quy định của pháp luật.

Với những vi phạm diễn ra tại di tích chùa Trăm Gian nêu trên, Bộ VHTT&DL đề nghị UBND TP Hà Nội chỉ đạo các cơ quan chức năng của TP thực hiện ngay việc đình chỉ thi công tại di tích chùa Trăm Gian và có biện pháp xử lý sai phạm; bảo vệ toàn bộ cấu kiện gỗ, chân tảng, ngói lợp cũ của nhà Tổ, gác Khánh và đá bậc cấp cũ trước sân tiền đường; nhanh chóng xây dựng phương án phục hồi nguyên trạng nhà Tổ, gác Khánh và bậc cấp sân trước tiền đường trên cơ sở tái sử dụng tối đa các cấu kiện cũ của công trình và thiết kế đã được thỏa thuận; thực hiện các thủ tục tu bổ di tích theo quy định. Để vụ việc vi phạm Luật Di sản tại Chùa Trăm Gian không tiếp tục tái diễn, Bộ sẽ giám sát trách nhiệm của Sở VHTT&DL Hà Nội, chỉ đạo thực hiện tốt việc phục hồi nguyên trạng chùa. Trong ngày 28/8, Cục Di Sản cũng đã cử cán bộ xuống phối hợp với Sở VHTT&DL Hà Nội, Ban Quản lý di tích và danh thắng Hà Nội khảo sát, đánh giá cấu kiện đã bị tháo dỡ làm cơ sở để tái sử dụng cũng như bổ sung nguyên vật liệu, cấu kiện đã hư hỏng.

Để giải trình trách nhiệm của Sở VHTT&DL trước UBND TP Hà Nội vì để xảy ra sự việc trên, "Hiện nay, Giám đốc Sở đã giao cho Phòng Di sản làm văn bản giải trình với UBND TP xung quanh những vi phạm trong công tác trùng tu tại chùa Trăm Gian và trách nhiệm của Sở", ông Nguyễn Đức Bình, Chánh Văn phòng Sở cho biết. Dự kiến, ngày 30/8, Sở VHTT&DL sẽ tổ chức họp báo trả lời những thắc mắc của các phương tiện truyền thông.