Làng nghề kèm theo ô nhiễm
Huyện Phú Xuyên từng được coi là một trong những địa bàn có tỉ lệ ô nhiễm môi trường nghiêm trọng bởi hàng tấn rác thải trong quá trình sản xuất được đốt bừa bãi không đúng quy trình, gây ra khói bụi mù mịt suốt ngày đêm, kéo dài từ ngày này sang ngày khác. Cùng với đó là hàng chục bãi rác thải sinh hoạt không được xử lý triệt để.
Đấy là tình trạng trước đây. Hiện nay, đến với huyện Phú Xuyên, trong đó có làng nghề giày da xã Phú Yên đã thấy trong lành hơn trước, bởi không còn “vấn nạn” đốt rác thải sau khi hoàn thành các công đoạn tạo ra sản phẩm. Kết quả này có được là nhờ sự thống nhất cao trong việc thực hiện quy trình thu gom riêng chất thải làng nghề với chất thải sinh hoạt.
Ông Lê Văn Thắng, chủ cơ sở sản xuất giày da Phú Khang ở thôn Giẽ Hạ cho biết, mỗi ngày cơ sở sản xuất của gia đình ông thải ra 5 - 7kg da vụn, đế cao su hỏng. Trước kia do không thuê được đơn vị thu gom, vận chuyển rồi xử lý theo quy trình nên gia đình ông thường để chất thải làng nghề lẫn với rác thải sinh hoạt, hoặc sau đó là đốt. Từ khi cán bộ thôn Giẽ Hạ đứng ra ký hợp đồng với doanh nghiệp thu gom rác thải, công nhân cơ sở sản xuất có thêm nhiệm vụ cho rác thải vào bao tải riêng chờ vận chuyển, không để tồn đọng như trước. Việc thuê đơn vị thu gom, vận chuyển đã được doanh nghiệp, cơ sở sản xuất trong thôn thống nhất rồi quyết định thực hiện, giảm tình trạng ô nhiễm môi trường.
Bí thư Đảng ủy xã Phú Yên Nguyễn Đại Hoan cho hay, thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo huyện về đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường đến các hộ làm nghề, UBND xã Phú Yên đã giao cho lãnh đạo các thôn đến từng hộ sản xuất vận động ký cam kết không đổ chất thải ra môi trường.
Bên cạnh đó, xã cùng thôn liên hệ với doanh nghiệp có chức năng xử lý chất thải công nghiệp, thu gom mức giá khoảng 25 triệu đồng/tháng cho làng nghề của xã. Sau 3 năm triển khai, Phú Yên đã áp dụng phân loại chất thải ở 4 làng nghề với hàng nghìn hộ dân tham gia, tổng khối lượng chất thải thu gom 400 tấn/năm. Nhờ đó, đường làng, ngõ xóm phong quang, sạch đẹp.
Trong khi đó, tại làng nghề sản xuất túi xách bằng da thôn Thao Ngoại, xã Sơn Hà những năm về trước, tình trạng đốt phế liệu thừa sau khi các cơ sở sản xuất hoàn thiện sản phẩm túi xách cũng gây ô nhiễm nghiêm trọng. Ngày nào cũng vậy, nhiều vị trí, thậm chí tại điểm tập kết rác thải được người dân đốt khói mù mịt quanh thôn và tuyến đường giao thông liên xã gây nguy hiểm cho người đi đường.
Thời gian gần đây, từ cán bộ đến người dân đã thay đổi nhận thức. Hằng tuần, UBND xã giao cho Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên thu gom, phân loại chất thải rắn, vỏ chai nhựa… bán gây quỹ giúp đỡ các hộ khó khăn. Hiện tại, việc làm này đã tạo thành phong trào lan tỏa thu hút hơn 100 cơ sở sản xuất túi xách ở thôn Thao Ngoại tham gia, góp phần hạn chế tình trạng đốt chất thải.
Sẽ xử lý 100% chất thải làng nghề
Theo Trưởng phòng TN&MT huyện Phú Xuyên Vũ Văn Hữu, toàn huyện hiện có 43 làng nghề truyền thống với các công ty, cơ sở sản xuất đa phần hoạt động tại khu dân cư. Để phát triển làng nghề theo hướng bền vững, trong những năm qua, UBND huyện Phú Xuyên đã chỉ đạo các xã có làng nghề rà soát, hướng dẫn các hộ sản xuất biện pháp bảo vệ môi trường.
Đặc biệt, UBND huyện đã thường xuyên kiểm tra và nêu đích danh các xã còn để tình trạng người dân đốt chất thải, đổ trộm chất thải ra môi trường. Trên cơ sở đó, huyện yêu cầu các xã khẩn trương hoàn thiện phương án thu gom, phân loại, xử lý và hằng tháng báo cáo tiến độ thực hiện về UBND huyện, quyết tâm giải quyết triệt để tình trạng ô nhiễm môi trường làng nghề.
Để xử lý triệt để chất thải trong làng nghề, huyện yêu cầu các đơn vị vận dụng hiệu quả công cụ chính sách pháp luật vào công tác quản lý, bảo vệ môi trường, đặc biệt là chính sách ưu đãi, hỗ trợ làng nghề. Huyện thường xuyên đánh giá mức độ ô nhiễm môi trường tại các làng nghề, xác định danh sách làng nghề gây ô nhiễm nghiêm trọng để có biện pháp khắc phục.
Cùng với đó, từng bước lập kế hoạch di dời các công ty, cơ sở sản xuất ở làng nghề có nguy cơ gây ô nhiễm cao vào trong các cụm công nghiệp (CCN) vừa hoàn thành xây dựng hạ tầng kỹ thuật như: CCN làng nghề Phú Túc, CCN làng nghề Đại Thắng, CCN làng nghề Phú Yên… Đồng thời, chuyển đổi ngành nghề sản xuất, không hình thành các nghề mới gây ô nhiễm môi trường.
Theo Phó chủ tịch UBND huyện Phú Xuyên Nguyễn Trọng Vĩnh, thời gian qua, cơ quan chức năng của huyện đã tổ chức nhiều cuộc thanh tra, kiểm tra định kỳ, đột xuất việc chấp hành quy định pháp luật về bảo vệ môi trường đối với các cơ sở sản xuất trong làng nghề hoặc cơ sở sản xuất nằm xen kẽ trong khu dân cư.
Qua đó, đánh giá mức độ ô nhiễm, tình trạng xử lý chất thải, công khai, minh bạch thông tin về mức độ ô nhiễm và cập nhật thông tin làng nghề ô nhiễm nặng. Đặc biệt, huyện xây dựng được phương án bảo vệ môi trường cho 42/43 làng nghề truyền thống. Nhiều công ty, cơ sở sản xuất gây ô nhiễm được nhắc nhở, bêu tên không chấp hành khắc phục còn bị xử phạt.
Hằng năm, huyện đều lập và thực hiện kế hoạch đầu tư nâng cấp các hạng mục công trình bảo vệ môi trường đối với các điểm tiểu thủ công nghiệp, CCN chưa bảo đảm điều kiện về môi trường; khuyến khích các làng nghề thành lập tổ tự quản về bảo vệ môi trường; xây dựng hương ước, quy ước về bảo vệ môi trường tại các làng nghề trên địa bàn.
Huyện Phú Xuyên đặt mục tiêu đến năm 2025, tạo chuyển biến rõ nét trong xây dựng các giải pháp tổng thể về xử lý ô nhiễm môi trường tại các làng nghề. Định hướng đến năm 2030, bảo đảm 100% các làng nghề của huyện đáp ứng đầy đủ điều kiện về môi trường, khắc phục triệt để tình trạng ô nhiễm, đưa huyện Phú Xuyên phát triển hài hòa, bền vững.
“Để khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường làng nghề, UBND TP Hà Nội kêu gọi xã hội hóa đầu tư vào lĩnh vực xử lý nước thải và rác thải làng nghề. Đây cũng là động thái nhằm giải quyết dứt điểm những khó khăn, vướng mắc theo đúng mục tiêu đặt ra, giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường làng nghề đang rất "nóng" hiện nay” - Phó Chủ tịch UBND huyện Phú Xuyên Nguyễn Trọng Vĩnh nhấn mạnh.
