Lễ hội chùa Thầy từ lâu được biết đến là một lễ hội dân gian tiêu biểu của xứ Đoài gắn liền với chùa Thầy - di tích quốc gia đặc biệt, diễn ra từ ngày mùng 5 đến ngày mùng 7 tháng ba âm lịch.
Lễ hội nhằm tưởng nhớ đến thiền sư Từ Đạo Hạnh, một vị thiền sư dưới thời nhà Lý, cũng chính là người mở đầu cho tín ngưỡng thờ Thánh Tổ - một tín ngưỡng có sức ảnh hưởng lớn đối với người Việt thời Lý – Trần, ông tổ của nghề múa rối nước truyền thống của dân tộc.
Lễ hội chùa Thầy bao gồm hai phần: Nghi lễ và các diễn xướng dân gian. Các nghi lễ chính hiện còn lưu giữ là: Nghi lễ mộc dục, Lễ phục nghinh bài vị - Lễ cúng yên vị; Lễ tế và Lễ rước.
Với mục tiêu trở thành mùa lễ hội, nơi du khách sẽ được trải nghiệm những nét văn hóa đặc sắc nhất của quê hương Quốc Oai, Lễ hội chùa Thầy năm 2023 sẽ diễn ra từ ngày 22 - 26/4 tại quần thể khu di tích quốc gia đặc biệt chùa Thầy.
Bên cạnh phần lễ với những nghi thức truyền thống được thực hành đầy đủ, còn có những không gian tái hiện đời sống sinh hoạt, sản xuất, cùng các trò chơi dân gian gắn bó với người dân bản địa, như: Cờ tướng, cờ người, đánh đu, bịt mắt đập niêu, kéo co…
Đặc biệt, tại khu vực Thủy đình vào các khung giờ cố định sẽ diễn ra các chương trình văn hóa, văn nghệ, nghệ thuật múa rối nước, cồng chiêng… và đặc biệt là di sản hát Dô vừa được ghi danh vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, phục vụ Nhân dân tham quan, trải nghiệm.
Ngoài ra còn nhiều hoạt động vui chơi giải trí khác như: Múa lân, múa sạp, trình diễn thực cảnh Tinh hoa Bắc Bộ, dân ca dân vũ và biểu diễn cá heo trong không gian Khu du lịch sinh thái Tuần Châu Hà Nội.
Phó Chủ tịch UBND huyện Quốc Oai Hoàng Nguyên Ưng – Trưởng ban Tổ chức lễ hội chùa Thầy 2023 cho biết: Hiện nay, huyện Quốc Oai đang phối hợp với các sở, ngành TP gấp rút hoàn thiện hồ sơ đề nghị Bộ VHTT&DL công nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với Lễ hội chùa Thầy.
Cùng với điểm du lịch di tích quốc gia đặc biệt chùa Thầy, khu vực núi đá Sài Sơn, Phượng Cách vừa được TP công nhận là điều kiện thuận lợi để huyện Quốc Oai tiếp tục giữ gìn, quảng bá những giá trị văn hóa quý báu tới du khách thập phương; góp phần phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp.
“Sự kiện khai mạc Lễ hội chùa Thầy sẽ được huyện Quốc Oai tổ chức hằng năm. Chúng ta tin tưởng rằng Lễ hội chùa Thầy sẽ trở thành ngày hội lịch sử văn hóa tiêu biểu, ngày càng được tổ chức trang trọng, ấn tượng, đáp ứng tốt nhu cầu của Phật tử, Nhân dân và du khách thập phương” – ông Hoàng Nguyên Ưng nhấn mạnh.
