IAEA "mơ hồ": Lò hạt nhân quan trọng của Triều Tiên đã ngừng

Hương Thảo (Theo Reuters)
Chia sẻ Zalo

Kinhtedothi - Khẳng định được cơ quan giám sát nguyên tử của Liên Hợp Quốc đưa ra hôm 4/3 nhưng không cho biết lý do.

Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un thăm một cơ sở vũ khí hạt nhân. Ảnh: KCNA
Theo Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), lò phản ứng 5 megawatt, được cho là từng cung cấp phần lớn plutoni cho vũ khí hạt nhân của Triều Tiên, dường như đã ngừng hoạt động suốt 3 tháng nay. Đây là một phần của tổ hợp hạt nhân Yongbyon - địa điểm mà việc tháo dỡ nó được nhận định là một trong các vấn đề trọng tâm trong cuộc hội đàm giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un hồi tuần trước.
Cơ quan giám sát của LHQ có trụ sở tại Vienna đã không được tiếp cận với Triều Tiên kể từ khi Bình Nhưỡng trục xuất các thanh sát viên vào năm 2009, và hiện hoạt động giám sát của họ đối với Bắc Triều chủ yếu thông qua hình ảnh vệ tinh. Một số nhà phân tích độc lập, những người cũng đang sử dụng hình ảnh vệ tinh, tin rằng lò phản ứng lão hóa này đang gặp vấn đề kỹ thuật.
Reuters dẫn lời Tổng giám đốc IAEA Yukiya Amano khẳng định, cơ quan này đã không quan sát thấy bất kỳ dấu hiệu nào về hoạt động của lò phản ứng 5MW(e) kể từ đầu tháng 12/2018: "Tại phòng thí nghiệm hóa học phân tách plutoni với nhiên liệu đã qua sử dụng của lò phản ứng, không có dấu hiệu nào cho thấy các hoạt động tái xử lý đó".
"Tuy nhiên một cơ sở được cho là được sử dụng để làm giàu uranium, một quy trình cũng có thể sản xuất vật liệu cấp vũ khí cho bom hạt nhân dường như vẫn đang được vận hành", ông Amano nói thêm, "tại một lò phản ứng nước nhẹ, chúng tôi đã thấy dấu hiệu của công việc xây dựng đang diễn ra. Chúng tôi đang tiếp tục quan sát các dấu hiệu của việc sử dụng liên tục các máy ly tâm làm giàu uranium đã được báo cáo".
IAEA đã nhiều lần nói rằng họ sẵn sàng đóng vai trò xác minh ở Triều Tiên sau khi đạt được thỏa thuận chính trị về các hoạt động hạt nhân của đất nước, trong khi Washington nói rằng họ muốn có một phi hạt nhân hóa hoàn toàn bán đảo Triều Tiên. Tuy nhiên, quá trình này chưa thể đạt thêm tiến triển nào sau kết thúc đột ngột mà không đi đến tuyên bố chung cuả Hội nghị thượng đỉnh Trump-Kim lần hai hôm 27-28/2 vừa qua.
Triều Tiên hồi năm ngoái đã cho nổ tung các đường hầm tại khu thử nghiệm hạt nhân chính của nước này tại địa điểm Punggye-ri, dưới sự chứng kiến của một nhóm các phương tiện truyền thông quốc tế. Đây là sự kiện được Bình Nhưỡng xem như là bằng chứng về cam kết chấm dứt thử nghiệm hạt nhân, tuy nhiên chưa được quốc tế hoàn toàn ghi nhận bởi thiếu vắng sự kiểm chứng của các chuyên gia hạt nhân.