Đây là một trong chuỗi các hoạt động được tổ chức chào mừng huyện Gia Lâm đạt chuẩn nông thông mới nâng cao; Tuần văn hóa du lịch Gia Lâm năm 2024, hướng tới kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2024).
Phát biểu khai mạc buổi lễ, Phó Chủ tịch UBND huyện Gia Lâm Trương Văn Học cho biết, Gia Lâm nằm ở phía Đông Bắc của Thủ đô Hà Nội, từ lâu đã được biết đến là vùng đất với bề dày truyền thống văn hóa và lịch sử, nơi giao thoa của hai dòng văn hóa Thăng Long và Kinh Bắc. Mảnh đất “địa linh, nhân kiệt” đã sinh ra đức Thánh Gióng – Phù Đổng Thiên Vương, một trong “Tứ bất tử” của tín ngưỡng dân gian Việt Nam.
Câu chuyện về cậu bé làng Gióng đã từ lâu in đậm trong tâm trí các thế hệ người Việt Nam như một biểu tượng về lòng hiếu thảo, về tinh thần yêu nước chống giặc ngoại xâm, bảo vệ non sông bờ cõi.
Theo truyền thuyết, vào thời Hùng vương thứ 6, giặc Ân đến xâm lược bờ cõi nước ta, vua sai sứ giả đi rao khắp thiên hạ tìm người tài giỏi ra cầm quân đánh giặc cứu nước. Cậu bé làng Gióng khi đó có khuôn mặt khôi ngô, tuấn tú nhưng đã lên ba mà vẫn chưa biết nói, biết cười, suốt ngày chỉ nằm yên một chỗ.
Vậy mà khi nghe thấy lời hiệu triệu của nhà vua tìm người tài giỏi ra cầm quân giúp nước, cậu bé thoắt nói, thoắt cười thưa với mẹ, đòi gặp sứ giả xin vua sắm cho ngựa sắt, roi sắt, áo giáp sắt để đi đánh giặc. Sau khi ăn hết “7 nong cơm, 3 nong cà; uống một hơi nước, cạn đà khúc sông”, Gióng vươn vai trở thành một tráng sĩ oai phong lẫm liệt, cưỡi ngựa sắt phi thẳng ra trận tiền ở vùng núi Châu Sơn, Vũ Ninh…
Đánh tan giặc Ân, Gióng cùng ngựa lên núi Sóc (thuộc huyện Sóc Sơn ngày nay), cởi bỏ giáp sắt, quay đầu về lạy mẹ rồi cả người và ngựa từ từ bay lên trời. Để ghi nhớ công ơn của người anh hùng làng Gióng, triều đình đã phong cho Ngài là “Phù Đổng Thiên Vương”, mẹ Gióng là “Thánh mẫu bảo vương”, cho lập đền thờ tại quê nhà.
Khu di tích đền Gióng xã Phù Đổng có 10 địa điểm liên quan, trong đó nổi bật nhất là đền Phù Đổng (hay còn gọi là đền Thượng) với quy mô bề thế, gồm nhiều hạng mục kiến trúc hiện còn bảo lưu được những mảng chạm khắc mang đậm phong cách nghệ thuật thế kỷ XVII – XVIII của kiến trúc đình làng vùng châu thổ Bắc bộ. Năm 2013, khu di tích được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng là di tích Quốc gia đặc biệt tại Quyết định số 2383/QĐ-TTg ngày 09/12/2013. Trước đó vào năm 2010, lễ hội Gióng tại xã Phù Đổng đã được UNESCO vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Theo đánh giá của các nhà nghiên cứu, hội Gióng xã Phù Đổng “là kịch trường dân gian rộng lớn, chứa đựng nhiều triết lý nhân văn sâu sắc, mô phỏng một cách sinh động diễn biến các trận đấu của Thánh Gióng và Nhân dân Văn Lang trong cuộc chiến chống giặc Ân, thông qua đó giáo dục lòng yêu nước, ý chí quật cường và khát vọng về một cuộc sống thịnh vượng cho mỗi gia đình, về một nền hòa bình cho quốc gia và thế giới”.
Nét độc đáo của lễ hội Gióng chính bởi tính cộng đồng và do cộng đồng lưu giữ, thực hành. Từ ngàn đời qua, hội Gióng đền Phù Đổng đã được cộng đồng lưu giữ, bảo vệ như một phần máu thịt. Hội Gióng là hội trận tiêu biểu, thu hút sự tham gia đông đảo của cộng đồng dân cư; được trình diễn bằng hệ thống các biểu tượng mang đậm bản sắc văn hóa Việt.
Xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm hôm nay đang đổi thay từng ngày. Hiện, xã đã được công nhận là xã nông thôn mới kiểu mẫu (lĩnh vực du lịch và văn hóa) và được công nhận là điểm du lịch của Thủ đô.
Cũng theo Phó Chủ tịch UBND huyện Gia Lâm, hội Gióng đền Phù Đổng năm 2024 được tổ chức gắn với Tuần văn hóa du lịch Phù Đổng, diễn ra từ ngày 8/5 – 17/5/2024 (tức ngày mùng 1 đến ngày 10 tháng tư năm Giáp Thìn) với nhiều hoạt động quảng bá, nhằm phát triển du lich, các hoạt động văn hóa, văn nghệ truyền thống và hiện đại, các hoạt động thể dục thể thao phong phú hứa hẹn sẽ mang lại nhiều ấn tượng, thu hút đông đảo sự tham gia của Nhân dân, du khách thập phương.
Trong không khí háo hức, phấn khởi của Nhân dân địa phương, Phó Chủ tịch UBND huyện Gia Lâm đã tuyên bố khai mạc lễ hội Gióng đền Phù Đổng, huyện Gia Lâm năm 2024.
