Sáng 3/11, tại Nhà Quốc hội, Thường trực Ban Bí thư, Ủy ban Thường vụ Quốc hội phối hợp tổ chức Hội nghị triển khai thực hiện kết luận của Bộ Chính trị về định hướng chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV.
| Quang cảnh Hội nghị trực tuyến toàn quốc triển khai thực hiện Kết luận của Bộ Chính trị về định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV. Ảnh: Quochoi.vn |
Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tuyến từ điểm cầu Nhà Quốc hội đến 62 điểm cầu trong cả nước với sự tham dự của lãnh đạo Quốc hội; đại diện lãnh đạo khối các cơ quan Đảng, cơ quan Quốc hội, Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán nhà nước, Văn phòng Chủ tịch nước, Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội ở T.Ư, Hội Luật gia Việt Nam; các vị đại biểu Quốc hội; đại diện Tỉnh, Thành ủy, Thường trực HĐND, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư.
Công tác xây dựng, thi hành pháp luật có nhiều cải tiến
Trên cơ sở Đề án do Đảng đoàn Quốc hội xây dựng, ngày 14/10/2021, Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận số 19 về định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV. Theo đó, Bộ Chính trị thông qua Đề án định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội Khoá XV và giao Đảng đoàn Quốc hội căn cứ Kết luận để hoàn chỉnh Đề án, thông báo cho các cơ quan, tổ chức liên quan để triển khai thực hiện. Đồng thời, giao các cơ quan, tổ chức có liên quan xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện, cụ thể hoá nội dung Đề án vào chương trình công tác, chương trình xây dựng pháp luật hằng năm.
| Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Võ Văn Thưởng phát biểu quán triệt, chỉ đạo việc triển khai thực hiện Kết luận số 19-KL/TW của Bộ Chính trị về định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV. Ảnh: Quochoi.vn |
Tuy nhiên, so với thực tiễn phát triển của đất nước, hệ thống pháp luật vẫn còn hạn chế. Tính ổn định và khả năng dự báo trong một số lĩnh vực chưa cao. Một số quy định chưa đồng bộ, thống nhất, khả thi, chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn, thậm chí còn có nội dung chồng chéo, mâu thuẫn. Công tác nghiên cứu lý luận về pháp luật và đổi mới tư duy pháp lý còn chậm. Năng lực, trình độ, ý thức trách nhiệm của một bộ phận cán bộ, công chức làm công tác xây dựng và thi hành pháp luật chưa tương xứng với yêu cầu, nhiệm vụ. Công tác tổ chức thi hành pháp luật vẫn là khâu yếu, chưa gắn kết chặt chẽ với công tác xây dựng pháp luật. Tình trạng nợ đọng văn bản quy định chi tiết chưa được khắc phục triệt để.
Quá trình xây dựng, ban hành luật phải thận trọng, chắc chắn
Trước thực tế này, Thường trực Ban Bí thư Võ Văn Thưởng nêu 5 vấn đề lớn cần chú trọng trong thời gian tới, đó là hệ thống pháp luật phải đầy đủ, kịp thời, đồng bộ, thống nhất, khả thi, công khai, minh bạch, ổn định, bảo đảm cho bộ máy nhà nước vận hành trôi chảy, vừa tiếp nhận, phát triển những giá trị đã được khẳng định của văn minh nhân loại, vừa phù hợp với những giá trị tốt đẹp của văn hoá Việt Nam, phù hợp với yêu cầu của chế độ ta, tạo động lực mới cho phát triển kinh tế - xã hội, phát triển đất nước nhanh và bền vững.
“Quá trình xây dựng, ban hành luật phải thận trọng, chắc chắn, chuẩn bị sớm, làm tốt từng khâu, đặt yêu cầu cao về chất lượng, không chạy theo số lượng; lấy quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người dân, doanh nghiệp và lợi ích quốc gia - dân tộc làm trọng tâm; tăng cường giám sát, kiểm soát việc thực hiện quyền lực nhà nước; thúc đẩy đổi mới sáng tạo.
Phải siết chặt kỷ luật, kỷ cương, đề cao trách nhiệm, nhất là người đứng đầu trong xây dựng pháp luật. Chống tiêu cực ngay trong công tác xây dựng pháp luật, không bị chi phối, tác động bởi các hành vi không lành mạnh của bất cứ tổ chức, cá nhân nào; tuyệt đối không để xảy ra tình trạng “tham nhũng chính sách”; không được lồng ghép "lợi ích nhóm", lợi ích cục bộ của cơ quan quản lý nhà nước trong văn bản pháp luật hoặc chỉ thiên về tạo thuận lợi cho cơ quan quản lý nhà nước, mà thiếu đồng hành với người dân, doanh nghiệp.
Tập trung xử lý, khắc phục ngay tình trạng văn bản luật mà tính dự báo yếu, thiếu ổn định, "luật khung, luật ống", chậm ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành. Không được để xảy ra tình trạng luật mới được ban hành đã phải sửa đổi, bổ sung, xa rời thực tiễn, luật chờ nghị định, nghị định chờ thông tư, gây nên sự thiếu niềm tin của nhân dân vào luật pháp, lo ngại của các nhà đầu tư, nhất là các nhà đầu tư nước ngoài về tính ổn định, minh bạch trong các quy định của pháp luật Việt Nam, ảnh hưởng tới môi trường đầu tư, kinh doanh” – Thường trực Ban Bí thư Võ Văn Thưởng chỉ rõ.
Thường trực Ban Bí thư nhấn mạnh, thực tiễn luôn phong phú, sinh động, trong quá trình vận hành của xã hội cho thấy, nhiều vấn đề luật pháp chưa thể theo kịp thực tiễn, quy định pháp luật xa rời cuộc sống, chưa đủ chế tài để xử lý hoặc xử lý không triệt để những vấn đề mới nảy sinh, nhất là trước sự phát triển mạnh mẽ của khoa học - công nghệ như vấn đề lợi dụng mạng xã hội để xúc phạm người khác; tội phạm trên không gian mạng... tác động tiêu cực của đại dịch Covid-19 đến mọi mặt đời sống xã hội.
Không nóng vội, chủ quan trong xây dựng pháp luật
Thường trực Ban Bí thư cũng chỉ rõ, trong quá trình xây dựng pháp luật phải bám sát và đáp ứng kịp thời yêu cầu của thực tiễn, giải quyết những vấn đề mới nảy sinh. Tuy nhiên, phải bình tĩnh, nghiên cứu, dự báo thấu đáo, khoa học những vấn đề của thực tiễn đặt ra, không nóng vội, chủ quan, chạy theo dư luận xã hội. Chỉ những vấn đề cấp bách, đã chín, đã rõ, được thực tiễn chứng minh, có sự thống nhất cao thì mới xây dựng, ban hành luật. Những vấn đề tuy cấp bách, cần thiết, nhưng là vấn đề mới, chưa đạt đồng thuận cao thì có thể quy định thực hiện thí điểm. Trước mắt, chưa triển khai xây dựng những dự án luật có nội dung phức tạp, còn nhiều ý kiến khác nhau, cần có thêm thời gian nghiên cứu kỹ lưỡng, thận trọng.
Các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị phải nhận thức đầy đủ, xác định rõ trách nhiệm của mình trong công tác xây dựng pháp luật, hoàn thiện thể chế. Tiếp tục đổi mới phương thức, nâng cao hiệu quả hoạt động của Quốc hội, tăng tính chủ động của các cơ quan của Quốc hội và đại biểu Quốc hội trong công tác lập pháp, giám sát việc thi hành pháp luật. Phát huy tính năng động, tích cực, vai trò, ý thức trách nhiệm của các chủ thể, đặc biệt là Chính phủ trong quy trình lập pháp. Nâng cao chất lượng công tác phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên trong quy trình lập pháp và giám sát việc thực hiện pháp luật.
Tạo sự phát triển ổn định, bền vững
Tại hội nghị, trình bày tổng quan một số vấn đề về Định hướng Chương trình xây dựng pháp luật, Ủy viên T.Ư Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật, đã tạo lập nền tảng chính trị, pháp lý cho sự phát triển ổn định và bền vững của đất nước.
| Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Quang Khánh. |
Những hạn chế nêu trên do nhiều nguyên nhân, nhưng chủ yếu là do nhận thức về ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế của một số cơ quan, tổ chức, người đứng đầu chưa đầy đủ. Kỷ luật, kỷ cương trong công tác xây dựng pháp luật chưa nghiêm; chưa tuân thủ chặt chẽ quy trình, thủ tục xây dựng và ban hành luật. Vẫn còn để xảy ra tình trạng “cài cắm” lợi ích cục bộ của Bộ, ngành, chưa tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp…
Thực hiện sự phân công của Bộ Chính trị, trên cơ sở tổng kết, đánh giá kết quả XDPL nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XIV; dự báo tình hình kinh tế - xã hội có tác động đến công tác lập pháp của Quốc hội nhiệm kỳ Khóa XV; rà soát, tổng hợp các chủ trương, nhiệm vụ XDPL tại Nghị quyết Đại hội XIII, các văn kiện khác của Đảng, Hiến pháp và đề xuất của các cơ quan, tổ chức có liên quan, Đảng đoàn Quốc hội đã tổ chức nghiên cứu, xây dựng Đề án Định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV báo cáo Bộ Chính trị.
Đề án xác định mục tiêu công tác lập pháp của Quốc hội nhiệm kỳ Khóa XV là “Hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển, tạo lập khung khổ pháp lý để thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021 - 2025, gắn với 12 định hướng phát triển đất nước, 6 nhiệm vụ trọng tâm và 3 đột phá chiến lược được đề ra tại Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng. Tập trung thể chế hóa kịp thời, đầy đủ, đồng bộ các chủ trương, đường lối được xác định tại các văn kiện Đại hội XIII để hoàn thiện hệ thống pháp luật đầy đủ, đồng bộ, thống nhất, kịp thời, khả thi, ổn định, công khai, minh bạch, có sức cạnh tranh quốc tế; lấy quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người dân, doanh nghiệp làm trọng tâm; tăng cường giám sát, kiểm soát việc thực hiện quyền lực nhà nước; thúc đẩy đổi mới sáng tạo mạnh mẽ, đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, bảo đảm quốc phòng, an ninh, phát triển đất nước nhanh, bền vững”…
Đúng tiến độ, đảm bảo chất lượng
Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày dự kiến Kế hoạch triển khai thực hiện Kết luận số 19-KL/TW, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn nêu rõ, ngay sau khi Bộ Chính trị ra Kết luận số 19-KL/TW, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với Văn phòng Chính phủ và các bộ, cơ quan liên quan nghiên cứu, xây dựng Kế hoạch của Chính phủ để triển khai Kết luận số 19-KL/TW và Đề án của Đảng đoàn Quốc hội.
| Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn trình bày dự kiến Kế hoạch triển khai thực hiện Kết luận số 19-KL/TW. Ảnh: Quang Khánh. |
Thứ hai, tập trung soạn thảo, xây dựng, trình các dự án, dự thảo đã có trong Chương trình Xây dựng luật, pháp lệnh năm 2021 và 2022. Đây là nhiệm vụ cần tập trung ưu tiên, tập trung nguồn lực để thực hiện. Chính phủ giao trách nhiệm cho 9 bộ, cơ quan ngang bộ chủ trì soạn thảo các dự án, dự thảo theo các Quyết định phân công của Thủ tướng Chính phủ về thực thiện Chương trình Xây dựng luật, pháp lệnh năm 2021 và 2022 trình Quốc hội đúng tiến độ, bảo đảm chất lượng.
Thứ ba, tiếp tục tập trung nghiên cứu, rà soát các luật, pháp lệnh, nghị quyết hiện hành, đề xuất sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới các dự án, dự thảo đã được xác định trong Đề án của Đảng đoàn Quốc hội.
Thứ tư, đẩy mạnh nghiên cứu lý luận, đổi mới tư duy trong nghiên cứu khoa học pháp lý cũng như tư duy lập pháp phục vụ có hiệu quả công tác xây dựng thể chế, pháp luật trong giai đoạn hiện nay theo Kết luận số 19-KL/TW của Bộ Chính trị và Đề án của Đảng đoàn Quốc hội; đồng thời, phục vụ việc xây dựng Chiến lược xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045 để trình Ban Chấp hành T.Ư xem xét ban hành.
