Áp lực lớn lên kiểm soát lạm phát?
Theo đánh giá của các chuyên gia, giá thịt lợn năm 2019 đã tạo nên “cú sốc” lớn cho thị trường và được chia làm 2 giai đoạn: Nửa đầu năm giảm mạnh, nửa cuối năm tăng kỷ lục. Cụ thể, 6 tháng đầu năm 2019, từ mức 46.000 – 50.000 đồng/kg giá thịt lợn hơi giảm xuống thấp kỷ lục 28.000 – 32.000 đồng/kg. Từ tháng 7, giá thịt lợn có xu hướng tăng dần và tăng mạnh nhất từ tháng 10 đến nay với mức tăng khoảng 60 – 80% so với tháng 9 và tăng 60 – 95% so với đầu 2019. Giá các sản phẩm thịt lợn hiện đang ở mức rất cao (lợn hơi 80.000 – 90.000 đồng/kg; giá lợn thành phẩm ở mức 160.000 – 180.000 đồng/kg).
Việc quản lý và điều hành giá cả nói riêng, kiểm soát lạm phát 2020 nói chung sẽ phức tạp và khó khăn hơn rất nhiều so với mấy năm gần đây. CPI và lạm phát không chỉ là kết quả của sự vận động hay quản lý, điều hành thị trường giá cả mà còn là hệ quả tất yếu của các chính sách kinh tế vĩ mô, trong đó nổi bật là chính sách đầu tư, chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa. Chuyên gia kinh tế Vũ Đình Ánh |
Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính - TS. Nguyễn Đức Độ cho biết, sau cú sốc giá thịt lợn tăng hơn 50% trong quý IV/2019, triển vọng kiềm chế lạm phát dưới 4% trong năm 2020 đã không còn chắc chắn khi CPI của tháng 12/2019 đã tăng 5,23% so với cùng kỳ năm trước, cao nhất trong 9 năm qua.
Theo đó, vị chuyên gia đưa ra kịch bản, nếu giá thịt lợn giảm mạnh ngay trong tháng Tết thì lạm phát trung bình năm 2020 có thể chỉ ở mức 3%. Tuy nhiên, nếu giá thịt lợn vẫn neo ở mức cao như hiện nay trong quý I/2020 thì lạm phát trung bình năm 2020 có thể xoay quanh mức 3,5%. Còn nếu kịch bản tệ nhất, dịch tả lợn châu Phi chưa kết thúc trong nửa đầu 2020 và lạm phát so với cùng kỳ năm trước chỉ bắt đầu giảm từ giữa năm 2020 thì việc kiềm chế lạm phát dưới 4% tương đối khó khăn, nhất là nếu xu hướng tăng của lạm phát cơ bản vẫn tiếp tục trong những tháng tới. Với giả dụ các yếu tố khác tác động đến lạm phát như giá dầu, tỷ giá, các dịch vụ y tế, giáo dục… không thay đổi lớn, TS Nguyễn Đức Độ dự báo lạm phát sẽ tăng trung bình khoảng 3,5% (+-0,5%) trong năm 2020.
Hạn chế thông tin thất thiệt, gây hoang mang thị trường
Trong bối cảnh, giá một số mặt hàng như xăng dầu có thể tăng giá do bất ổn kinh tế - chính trị thế giới, giá thịt lợn diễn biến phức tạp, các chuyên gia dự báo, lạm phát năm 2020 sẽ phức tạp, khó lường hơn. Đại diện Cục Quản lý giá, Bộ Tài chính nhận định, một số mặt hàng có thể có xu hướng tăng giá. Cụ thể, giá xăng dầu không loại trừ khả năng có thể tăng nhẹ. Giá thịt lợn, do ảnh hưởng của dịch tả lợn châu Phi vẫn còn nhiều diễn biến phức tạp, nguồn cung thịt lợn trong nước hiện đang giảm, việc tái đàn chưa hiệu quả nên dự báo sẽ tiếp tục tăng trong những tháng đầu năm 2020.
Cùng với đó, giá dịch vụ y tế dự kiến chịu tác động từ việc điều chỉnh kết cấu chi phí quản lý vào giá dịch vụ y tế và việc điều chỉnh kết cấu chi phí quản tiền lương theo mức lương cơ sở mới. Giá dịch vụ giáo dục sẽ tiếp tục tăng trong năm 2020 theo lộ trình của Chính phủ. Về giá điện, mặc dù hiện nay chưa có phương án điều chỉnh tăng giá điện trong năm 2020, tuy nhiên nhu cầu sử dụng điện vẫn tăng cao phục vụ sản xuất và tiêu dùng, sẽ tác động tăng CPI. Ngoài ra, giá các mặt hàng thực phẩm, đồ uống, may mặc có thể tăng theo quy luật vào đầu và cuối năm do nhu cầu mua sắm trong dịp lễ, Tết…
Để kiểm soát lạm phát mục tiêu cả năm 2020 bình quân dưới 4% theo mục tiêu Quốc hội đề ra, Cục Quản lý giá - Bộ Tài chính cho biết, công tác quản lý, điều hành giá, kiểm soát lạm phát năm 2020 cần tiếp tục thực hiện một cách thận trọng, linh hoạt, chủ động và nhất là kịch bản điều hành giá quý I/2020 là hết sức quan trọng. Bộ Tài chính sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan thực hiện kiểm soát tốt giá cả thị trường, đặc biệt trong dịp Tết Nguyên đán và những tháng đầu năm 2020.
Còn Nguyên Phó Giám đốc Trung tâm thông tin, Công nghiệp & Thương mại, Bộ Công Thương - ông Lê Quốc Phương thì nhấn mạnh, ngoài các chính sách kiềm chế lạm phát, bảo đảm nguồn cung hàng hóa, về lâu dài, cần có các biện pháp hạn chế thông tin thất thiệt gây tâm lý hoang mang cho người tiêu dùng và bất ổn thị trường.
