Cuộc thi nhằm huy động các sáng kiến để xây dựng và củng cố những không gian sáng tạo, văn hóa nhằm đánh thức tiềm năng, lợi thế, hình thành mạng lưới không gian sáng tạo phong phú và hấp dẫn cho Hà Nội.

Huy động sức mạnh cộng đồng

Thời gian qua, những ý tưởng mới, độc đáo trong việc kiến tạo các không gian sáng tạo cho Hà Nội được nhiều tổ chức, cá nhân thực hiện tại khắp các quận, huyện, thị xã và được hưởng ứng với nhiều mô hình đa dạng. Ở quy mô TP, có thể kể đến cuộc thi ý tưởng Thiết kế Km số 0 vừa được tổ chức. Hay trong dịp kỷ niệm 1010 năm Thăng Long – Hà Nội, TP Hà Nội đã tổ chức hội thảo, tọa đàm cấp cao để tham vấn về sáng kiến “Hà Nội – Thành phố sáng tạo”.

Cụ thể hơn, từ năm 2019, khi Hà Nội tham gia mạng lưới các Thành phố sáng tạo, những mô hình sáng tạo trên cơ sở khai thác lợi thế của công nghệ hiện đại, nguồn lực con người và phát huy giá trị lịch sử, văn hóa, để tạo nên những không gian sáng tạo lôi cuốn sự tham gia cộng đồng. Từ đó nhiều mô hình, không gian sáng tạo tiêu biểu của Thủ đô hình thành và phát triển hơn như: Phố đi bộ hồ Hoàn Kiếm, dự án phố bích họa Phùng Hưng, mô hình sân chơi tái chế của nhóm Think Playgrounds, mô hình vườn đô thị - Uban Garden, dự án nghệ thuật công cộng Phúc Tân...

Sở VH&TT Hà Nội đã phát động cuộc thi “Thiết kế Không gian sáng tạo Hà Nội” với gợi ý 3 chủ đề và đề xuất các địa điểm để thí sinh có thể tham khảo gồm: Hạ tầng thúc đẩy sáng tạo (không gian sinh hoạt cộng đồng tại các khu dân cư: Khu chung cư cũ, khu đô thị mới, khu nhà ở xã hội; quảng trường, vườn hoa, công viên, cầu cũ; các bệnh viện, trường học, nhà hát); hạng mục Tổ chức không gian sáng tạo trên cơ sở khai thác các công trình công nghiệp trong đô thị phải di dời hoặc chuyển đổi chức năng (nhà máy, cơ sở sản xuất thủ công, nhà kho; các khu công nghiệp); bảo tồn và phát huy giá trị không gian kiến trúc, quy hoạch truyền thống (phát huy giá trị không gian văn hóa, lịch sử làng nghề truyền thống trong đời sống đương đại; các khu di tích lịch sử cần được bảo tồn và phát huy giá trị trong thời kỳ mới).

Đánh giá về các chủ đề được Ban Tổ chức (BTC) gợi ý cho thí sinh, KTS Phan Đăng Sơn – Chủ tịch Hội KTS Việt Nam cho biết: “Dù chỉ có 3 chủ đề nhưng thực tế đề bài được BTC đặt ra cho thí sinh tham gia khá rộng. Do đó, thí sinh chuyên nghiệp hay bán chuyên đều có thể dự thi, chỉ cần họ có tâm huyết và tình yêu đối với mảnh đất ngàn năm văn hiến. Đây thực sự là cơ hội và cũng là thách thức giới kiến trúc sư và những người đang làm việc trong lĩnh vực thiết kế và sáng tạo”.

Động lực phát triển không gian sáng tạo

Năm 2020 là một năm đầy thách thức cho xã hội nhưng lại là một năm gặt hái được nhiều thành quả quan trọng trong lộ trình hướng tới xây dựng một Thành phố Hà Nội sáng tạo, đặc biệt trong lĩnh vực thiết kế. Tại lễ phát động cuộc thi, Trưởng Đại diện UNESCO tại Việt Nam Micheal Croft chia sẻ: “Cuộc thi đóng vai trò xúc tác hỗ trợ thực hiện những mục tiêu như đã cam kết và sẽ tạo không gian kết nối giữa các cá nhân, tổ chức; kết nối giữa phát triển văn hóa và kinh tế, xã hội của Thủ đô”.

Mặt khác, nhiều chuyên gia đã cho rằng, cuộc thi này diễn ra đúng thời điểm khi quá trình đô thị hóa của Hà Nội đang diễn ra nhanh, không ngừng mở rộng, đặt ra thách thức về việc bảo vệ, giữ gìn và xây dựng thêm các không gian công cộng. Bởi, không gian công cộng có vai trò quan trọng trong đời sống xã hội, giúp gia tăng sự gắn kết của người dân với nhau, tạo động lực cho sự tương tác, hoà nhập xã hội và là nơi thể hiện bản sắc văn hoá và lối sống của người dân. Do vậy, thiết kế và quy hoạch đô thị cần sáng tạo, đổi mới. Vì ngoài công năng sử dụng, giá trị kiến trúc, không gian sáng tạo còn có khả năng định hình văn hóa cho người dân. Đó cũng chính là đầu bài mà nhiều thành viên trong BTC cuộc thi mong muốn tìm ra giải pháp tối ưu nhất, thể hiện sự giao thoa tốt đẹp của yếu tố kinh tế, văn hóa, xã hội, môi trường, phục vụ cho sự chuyển dịch của TP theo hướng phát triển bền vững.