Lãi suất ngân hàng giảm mạnh, 5 nhóm ngành được hưởng lợi

Lãi suất tiếp tục giảm mạnh

Trong 9 tháng qua, mặc dù lượng bơm/hút ròng của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) gần như không có, nhưng một lượng tiền đồng khá lớn đã được đẩy vào hệ thống ngân hàng thông qua các giao dịch mua vào ngoại tệ của NHNN, nâng dự trữ ngoại hối lên mức kỷ lục là 92 tỷ USD. Dự kiến, dự trữ ngoại hối sẽ cán mốc 100 tỷ USD vào cuối năm nay.

Thực tế, trong 4 tháng gần đây, NHNN tạm ngừng các giao dịch trên thị trường mở và lãi suất trên liên ngân hàng duy trì ở mức rất thấp, chỉ 0,1-0,5%/năm với kỳ hạn qua đêm; và 0,2%-0,7%/năm với kỳ hạn 1 tuần, vẫn thấp hơn rất nhiều các lãi suất vay vốn mới từ NHNN.

Lượng tiền đồng gia tăng, các ngân hàng thương mại (NHTM) đang rất dồi dào thanh khoản, hầu như không có nhu cầu vay vốn từ NHNN.

Ngày 30/9, NHNN tiếp tục giảm lãi suất điều hành. Ảnh nguồn NHNN.

Ngày 30/9, NHNN tiếp tục ban hành hàng loạt quyết định giảm lãi suất điều hành từ 0,25 - 0,5% so với mức trước đó. Đây là lần thứ Tư NHNN giảm lãi suất điều hành từ đầu năm đến nay.

Tính chung, lãi suất tiền gửi đồng Việt Nam đã giảm mạnh từ đầu tháng 5 đến nay, tổng cộng từ 1,2% đến 2,5%/năm ở tất cả kỳ hạn. Lãi suất tiền gửi kỳ hạn từ 1 đến dưới 6 tháng hiện phổ biến ở mức 3 - 3,8%/năm, cá biệt một số ngân hàng chỉ ở mức 2,2 - 2,5%/năm, tức là đã thấp hơn mức trần mới.

5 nhóm ngành được hưởng lợi từ giảm lãi suất

Một trong những nguyên nhân chính khiến tiền đồng dư thừa trong hệ thống là do đầu ra tín dụng yếu. Theo Tổng cục Thống kê, đến 22/9, tăng trưởng tín dụng chỉ đạt 5,12% so với đầu năm, thấp hơn nhiều so với cùng kỳ 2019 là 8,79% và còn cách xa mục tiêu của NHNN (ban đầu là 14%, sau điều chỉnh là 10%); trong khi đó huy động vốn vẫn tăng trưởng khá tốt đạt 7,7%.

Yếu tố chính tác động đến lãi suất tiền gửi thời gian tới vẫn là đầu ra tín dụng, dự báo của Công ty Chứng khoán SSI, lãi suất tiền gửi sẽ giảm thêm 0,1 - 0,3%/năm trong quý 4/2020.

Nhận định của SSI, ảnh hưởng trực tiếp nhất đến thị trường trong nhóm các lãi suất điều hành này là lãi suất cho vay kỳ hạn ngắn bằng VND với 5 nhóm ngành ưu tiên theo quy định của Chính phủ là: Nông nghiệp, xuất khẩu, doanh nghiệp vừa và nhỏ, công nghiệp phụ trợ, công nghệ cao.

Trong 9 tháng qua, mặc dù trần lãi suất này đã được giảm 2 lần, tổng cộng 1%, nhưng tăng trưởng tín dụng của nhóm doanh nghiệp vừa và nhỏ, nông nghiệp và xuất khẩu chỉ đạt khoảng 3-4%, thấp hơn mức tăng trưởng chung. Trong năm 2019, tỷ trọng cho vay 5 nhóm ngành ưu tiên chiếm hơn 42% tổng dư nợ toàn hệ thống.

Dựa trên tỷ lệ cho vay ngắn hạn/tổng dư nợ trung bình của các NHTM tại 30/6/2020 là 50%, SSI đưa ra ước tính tỷ lệ cho vay ngắn hạn với 5 nhóm ngành ưu tiên hiện là 20-25% tổng dư nợ hệ thống, giảm mạnh so với tỷ lệ 42% của năm trước, tương đương khoảng 1,7 - 2,1 triệu tỷ đồng. Nếu các khoản nợ này được điều chỉnh giảm 0,5%/năm theo trần lãi suất mới, từ năm sau người đi vay trong 5 nhóm ngành này có thể giảm được từ 8.500 - 10.700 tỷ đồng chi phí lãi vay.

Tuy nhiên, trần lãi suất mới chỉ áp dụng với các khoản giải ngân mới hoặc các khoản vay đến kỳ điều chỉnh lãi suất nên số dư nợ được điều chỉnh giảm lãi suất trong quý 4/2020 sẽ khá ít ảnh hưởng đến lợi nhuận các NHTM trong năm 2020 là không đáng kể.