Sáng nay, 5/3, tức mùng 6 tháng Hai năm Ất Tỵ, tại di tích Quốc gia đặc biệt Đền - Chùa - Đình Hai Bà Trưng (phường Đồng Nhân), Quận ủy-HĐND-UBND-UB MTTQ Việt Nam quận Hai Bà Trưng trang trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 1.985 năm Khởi nghĩa Hai Bà Trưng (40-2025) và công bố Quyết định ghi danh “Lễ hội Đền Hai Bà Trưng” vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.
Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài dự buổi lễ kỷ niệm.
Dự lễ kỷ niệm có: Ủy viên T.Ư Đảng, Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam Nguyễn Thị Tuyến; Phó Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam Tô Thị Bích Châu; Thứ trưởng Bộ VH-TT&DL Hoàng Đạo Cương; nguyên Ủy viên T.Ư Đảng, nguyên Phó Trưởng Ban Dân vận T.Ư, nguyên Phó Bí thư Thành ủy, nguyên Chủ tịch HĐND TP Ngô Thị Doãn Thanh; nguyên Ủy viên T.Ư Đảng, nguyên Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Ngô Thị Thanh Hằng; các đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội: Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Nguyễn Lan Hương, Trưởng Ban Nội chính Thành ủy Đỗ Anh Tuấn, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy Nguyễn Doãn Toản, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND TP Phùng Thị Hồng Hà; Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội TP Phạm Thị Thanh Mai, Phó Chủ tịch UBND TP Vũ Thu Hà; Hòa Thượng Thích Gia Quang - Phó Chủ tịch Hội đồng trị sự, Trưởng Ban Thông tin Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Trụ trì chùa Liên Phái.
Cùng dự có lãnh đạo các ban, bộ, ngành T.Ư; các sở, ngành TP; các quận, huyện, thị xã kết nghĩa với quận Hai Bà Trưng; Thường trực Quận ủy Hai Bà Trưng qua các thời kỳ; Thường trực Quận ủy, lãnh đạo HĐND, UBND, UB MTTQ Việt Nam quận Hai Bà Trưng; đông đảo Nhân dân địa phương và du khách thập phương.
Tại buổi lễ, các đại biểu đã tiến hành dâng hương tưởng nhớ công ơn của Nhị vị Vua Bà Trưng Trắc - Trưng Nhị cùng các vị tướng lĩnh tài ba, nghĩa binh xuất sắc của Hai Bà.
Thay mặt lãnh đạo quận Hai Bà Trưng phát biểu tại chương trình, Phó Bí thư Quận ủy, Chủ tịch UBND quận Hai Bà Trưng Nguyễn Quang Trung đã điểm lại những mốc son trong Cuộc khởi nghĩa oanh liệt của hai vị nữ anh hùng dân tộc Trưng Trắc - Trưng Nhị cách đây tròn 1.985 năm và khẳng định: trải qua bao thăng trầm của lịch sử, hình ảnh và công lao to lớn của Hai Bà Trưng vẫn luôn được Nhân dân ta đời đời tưởng nhớ, khắc ghi. Khu di tích quốc gia đặc biệt Đền - Chùa - Đình Hai Bà Trưng tại quận Hai Bà Trưng đã trở thành địa chỉ thiêng liêng, nơi thể hiện lòng tri ân sâu sắc của các thế hệ đối với hai vị nữ anh hùng dân tộc. Hàng năm, lễ hội Đền Hai Bà Trưng được tổ chức long trọng với nhiều nghi lễ truyền thống, thu hút đông đảo Nhân dân và du khách thập phương về dâng hương, chiêm bái, thành kính tưởng nhớ công đức Nhị vị Vua Bà.
Đền - Chùa - Đình Hai Bà Trưng là một quần thể di tích đặc sắc hiếm có tại trung tâm Thủ đô mà nổi bật là Đền Hai Bà Trưng với kiến trúc “nội công ngoại quốc”, hiện lưu giữ nhiều di vật quý: 27 đạo sắc phong của triều Lê và triều Nguyễn, 8 pho tượng thờ, 2 tấm bia đá cổ ghi sự tích Hai Bà, 2 bộ kiệu thời Nguyễn. Quần thể được xây dựng trên khu đất vượng khí đem lại an lành, phúc lộc cho cuộc sống Nhân dân địa phương. Với những ý nghĩa và giá trị về lịch sử, năm 2019, Di tích Đền - Chùa - Đình Hai Bà Trưng đã vinh dự được Thủ tướng Chính phủ quyết định xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt.
Không chỉ lưu giữ những giá trị kiến trúc nghệ thuật đặc sắc, cụm di tích Hai Bà Trưng còn mang giá trị văn hóa phong phú. Lễ hội Đền Hai Bà Trưng là một lễ hội đặc biệt được tổ chức ở 3 địa phương trên địa bàn Hà Nội, trong đó Lễ Tế hàng năm ở đây cũng được thực hiện theo nghi thức truyền thống, trang trọng, linh thiêng; lễ cấp thủy, rước nước sông Hồng về đền Hai Bà Trưng để tiến hành lễ mộc dục theo nghi thức cổ truyền.
Với những ý nghĩa to lớn về giá trị văn hóa, góp phần làm phong phú kho tàng di sản văn hóa của dân tộc, trong những ngày đầu xuân này, Lễ hội truyền thống - Lễ hội Đền Hai Bà Trưng đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quyết định đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và Di tích quốc gia đặc biệt Đền - Chùa - Đình Hai Bà Trưng được UBND TP Hà Nội công nhận điểm du lịch. Đây không chỉ là niềm tự hào của Nhân dân quận Hai Bà Trưng, của người dân địa phương mà còn là cột mốc quan trọng, mở ra những cơ hội mới để giá trị di sản tiếp tục được lan tỏa mạnh mẽ hơn nữa trong thời gian tới.
Trong khuôn khổ chương trình, cùng với Lễ kỷ niệm sáng nay, trước đó, ngày 4/3, tại khu vực Miếu thờ Hai Bà Trưng và Bến rước nước phường Bạch Đằng đã diễn ra Lễ dâng hương và Lễ cấp thủy trên sông Hồng theo truyền thống tín ngưỡng. Tại Di tích kiến trúc - nghệ thuật Quốc gia đặc biệt Đền - Chùa - Đình Hai Bà Trưng (phố Hương Viên, phường Đồng Nhân) diễn ra nhiều hoạt động đặc sắc: Chương trình “Du lịch Hà Nội 2025 và công bố điểm du lịch Di tích Quốc gia đặc biệt Đền - Chùa - Đình Hai Bà Trưng”. Ngày mai, 6/3 sẽ diễn ra Lễ tạ của Nhân dân.
Trong 3 ngày diễn ra lễ hội, có gần 20 gian hàng truyền thống phục vụ Nhân dân và du khách thăm quan, mua sắm và trải nghiệm các trò chơi dân gian, hòa mình vào không khí vui tươi cùng các hoạt động của lễ hội như: múa lân sư rồng, thư pháp, tò he, thưởng thức các chương trình nghệ thuật đặc sắc…
Chủ tịch UBND quận chia sẻ, tự hào là các thế hệ con cháu Hai Bà Trưng, phát huy truyền thống quật khởi của hai vị nữ anh hùng dân tộc, những năm qua, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân quận Hai Bà Trưng luôn đoàn kết, quyết tâm phấn đấu không ngừng để phát triển kinh tế, bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, chăm lo mọi mặt đời sống của Nhân dân. Nhiệm kỳ 2020-2025, trong bối cảnh phải đối mặt nhiều khó khăn thách thức, song Đảng bộ, chính quyền quận luôn bám sát sự lãnh đạo, chỉ đạo của T.Ư và TP, phát huy truyền thống anh hùng, đoàn kết, trí tuệ, bản lĩnh, quyết tâm cao trong thực hiện nhiệm vụ chính trị.
Quận đã phát huy vai trò tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu; huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và sự đồng thuận của Nhân dân trong việc thực hiện 6 chương trình công tác toàn khóa, 5 nhiệm vụ trọng tâm, 3 khâu đột phá, tạo bước chuyển biến mới với nhiều dấu ấn nổi bật, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ quận lần thứ 26. Quận đã thực hiện hoàn thành và hoàn thành vượt mức 18/19 chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội đã đề ra, trong đó có chỉ tiêu vượt kế hoạch và hoàn thành sớm trước hơn 1 năm.
Diện mạo của quận có nhiều chuyển biến rõ nét, phát triển trên các lĩnh vực của đời sống xã hội: kinh tế quận đã phục hồi, đạt tốc độ tăng trưởng cao; thu ngân sách luôn hoàn thành và vượt dự toán hằng năm, là 1 trong 5 quận có số thu ngân sách cao nhất của TP; hệ thống hạ tầng kỹ thuật và xã hội được đầu tư, nâng cấp, ngày càng đồng bộ; quản lý và phát triển đô thị đạt nhiều kết quả tích cực.
Song song đó, các giá trị văn hóa lịch sử, truyền thống được gìn giữ và phát huy. Chất lượng chăm sóc sức khỏe Nhân dân được cải thiện, an sinh xã hội được bảo đảm; phúc lợi xã hội, chất lượng cuộc sống của người dân được nâng cao. Các khâu đột phá về cải cách hành chính, chuyển đổi số, xây dựng chính quyền điện tử; đẩy mạnh đầu tư kết cấu hạ tầng đô thị theo hướng đồng bộ; đổi mới nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đạt kết quả tích cực, xứng đáng là quận được vinh dự mang tên hai vị nữ anh hùng của dân tộc.
Tại chương trình, các đại biểu và người dân đã được thưởng thức chương trình biểu diễn nghệ thuật truyền thống đặc sắc tái hiện không khí hào hùng của Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng cách đây tròn 1.985 năm, nhằm tri ân và tưởng nhớ hai vị nữ anh hùng kiệt xuất của dân tộc Trưng Trắc - Trưng Nhị và các vị tướng lĩnh tài ba, nghĩa binh xuất sắc của Hai Bà, những người đã viết nên những trang sử vàng chói lọi của dân tộc ta trong buổi đầu dựng nước và giữ nước.
Đặc biệt, lãnh đạo Cục Di sản văn hóa, Bộ VH-TT&DL đã công bố Quyết định số 325/QĐ-BVHTTDL ngày 19/2/2025 của Bộ VH-TT&DL về việc công bố Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Theo đó, quyết định đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia đối với Lễ hội truyền thống - Lễ hội Đền Hai Bà Trưng (phường Đồng Nhân và phường Bạch Đằng, quận Hai Bà Trưng, TP Hà Nội).
Thứ trưởng Bộ VH-TT&DL Hoàng Đạo Cương đã trân trọng trao Quyết định ghi danh “Lễ hội Đền Hai Bà Trưng” vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia cho lãnh đạo Quận ủy, HĐND, UBND, UB MTTQ Việt Nam quận Hai Bà Trưng và đại diện lãnh đạo, Nhân dân 2 phường Đồng Nhân, Bạch Đằng.
Tương truyền, vào năm 40 sau Công Nguyên, trước sự áp bức, bóc lột tàn bạo của nhà Đông Hán, Bà Trưng Trắc cùng em là Trưng Nhị đã giương cao ngọn cờ tụ nghĩa, kêu gọi hào kiệt bốn phương, Nhân dân cả nước đứng lên đánh đuổi giặc Hán đô hộ. Cuộc khởi nghĩa được Nhân dân khắp nơi nhất tề ủng hộ, hưởng ứng, tạo thành sức mạnh như vũ bão. Nghĩa quân Hai Bà Trưng đi đến đâu, chính quyền và đội quân nhà Hán tan tành đến đó. Chỉ trong một thời gian ngắn, Hai Bà Trưng đã đánh chiếm được 65 huyện thành, khi đó là toàn bộ lãnh thổ nước Việt. Thái thú Tô Định phải bỏ chạy về nước, chấm dứt ách đô hộ hà khắc của nhà Đông Hán. Đất nước được giải phóng, bà Trưng Trắc được tướng sĩ và Nhân dân suy tôn lên ngôi vua, lấy hiệu là Trưng Nữ Vương, định đô ở Mê Linh.
Lên ngôi được 3 năm, vào năm 43 sau công nguyên, quân giặc lại tràn sang đất nước ta một lần nữa, Hai Bà Trưng tiếp tục lãnh đạo nghĩa quân và Nhân dân chống giặc. Ngày mùng 6 tháng Hai năm Quý Mão, tương truyền, sau khi quyết chiến với kẻ thù, quyết không để sa vào tay giặc, Hai Bà đã gieo mình xuống sông Hát tuẫn tiết. Khí phách của Hai Bà kết thành tượng đá, theo dòng nước trôi xuôi đến bãi Đồng Nhân. Dân làng Đồng Nhân xưa lấy vải đỏ làm lễ rước tượng vào bờ. Năm 1142, vua Lý Anh Tông truyền lập đền thờ Hai Bà Trưng ngay tại bờ sông. Năm 1819, do bến sông sạt lở, đền thờ Hai Bà Trưng được chuyển vào khu Võ Miếu, thôn Hương Viên, huyện Thọ Xương, nay là phường Đồng Nhân, quận Hai Bà Trưng.
