Lời giải cho bài toán phát triển công nghệ chiến lược của Hà Nội

Đây là khuyến nghị dành cho Hà Nội được các chuyên gia chia sẻ tại Diễn đàn Phát triển Công nghệ Chiến lược Thủ đô, sáng 13/12. Sự kiện nằm trong khuôn khổ Techfest Việt Nam 2025, do Bộ KH&CN phối hợp với UBND TP Hà Nội tổ chức.

Xác lập các trụ cột công nghệ tạo động lực tăng trưởng mới

Một trong những nội dung được thống nhất cao tại Diễn đàn là việc Hà Nội cần sớm xác lập các nhóm công nghệ chiến lược, đóng vai trò “đòn bẩy” cho giai đoạn 2026–2035, tầm nhìn đến năm 2045. Trên cơ sở phân tích xu hướng công nghệ toàn cầu và lợi thế riêng của Thủ đô, các chuyên gia đề xuất 7 nhóm công nghệ có khả năng tạo giá trị gia tăng lớn, gồm trí tuệ nhân tạo và học máy; công nghiệp bán dẫn và vi mạch; robot và tự động hóa thông minh gắn với Internet vạn vật, nhà máy và nhà thông minh; công nghệ bản sao số; đô thị thông minh, hạ tầng số và dữ liệu lớn; năng lượng sạch và công nghệ bền vững; công nghệ thực tế ảo, thực tế ảo tăng cường và các nền tảng mở rộng.

Theo các ý kiến, đây là những lĩnh vực phù hợp với nguồn nhân lực chất lượng cao của Hà Nội, đồng thời đáp ứng định hướng phát triển kinh tế số, kinh tế tri thức và kinh tế xanh của Việt Nam. Đáng chú ý, nhiều đại biểu nhấn mạnh cách tiếp cận tích hợp, trong đó công nghệ không phát triển đơn lẻ mà gắn chặt với công nghiệp văn hóa và du lịch văn hóa, khai thác chiều sâu giá trị di sản nghìn năm văn hiến của Thủ đô như một lợi thế cạnh tranh khác biệt.

Từ thực tiễn DN, bà Phạm Thị Nhung, đại diện VTI Group cho rằng, nếu muốn dẫn dắt công nghiệp thế hệ mới, Hà Nội cần coi nhà máy thông minh là yếu tố sống còn. Theo đó, giải pháp không chỉ là thúc đẩy DN ứng dụng công nghệ, mà còn phải đầu tư hạ tầng trí tuệ nhân tạo công nghiệp, hỗ trợ chuyển đổi số dây chuyền sản xuất và hình thành các cụm thử nghiệm nhà máy thông minh để DN “học bằng làm”.

Ở góc độ đô thị thông minh, ông Nguyễn Trọng Tú, đại diện AI Labs, FPT Software, khẳng định, dữ liệu chính là tài sản chiến lược. Ông Tú cho rằng, Hà Nội chỉ có thể xây dựng đô thị thông minh thực chất khi có chiến lược dữ liệu thống nhất, với nền tảng dữ liệu dùng chung và các dự án thí điểm ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong quản lý giao thông, hành chính công, cấp phép xây dựng và xử lý phản ánh đô thị.

Cần cơ chế đột phá để công nghệ đi sâu vào thực tiễn

Song song với định hướng công nghệ, Diễn đàn dành nhiều thời gian thảo luận các giải pháp về thể chế và nguồn lực, coi đây là “điểm nghẽn” cần tháo gỡ nếu Hà Nội muốn bứt phá. Nổi bật là kiến nghị xây dựng cơ chế sandbox cho công nghệ sâu, cho phép thí điểm các công nghệ mới chưa có khung pháp lý trong thời gian 36 - 48 tháng tại một số khu vực như Hòa Lạc, Đông Anh và ven sông Hồng. Theo các chuyên gia, đây sẽ là không gian thử nghiệm cần thiết để Hà Nội đi trước, đón đầu công nghệ mới trong khi vẫn kiểm soát rủi ro.

Bên cạnh đó, đề xuất thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm công nghệ Hà Nội theo mô hình đối tác công tư, với quy mô mục tiêu 300 - 500 triệu USD vào năm 2030, được đánh giá là giải pháp then chốt để nuôi dưỡng các DN công nghệ sâu. Cùng với đó là cơ chế đối tác công tư cho phép DN đầu tư vào hạ tầng nghiên cứu công, đổi lại được ưu tiên thương mại hóa kết quả nghiên cứu, qua đó rút ngắn khoảng cách giữa phòng thí nghiệm và thị trường.

Từ góc nhìn bán dẫn, ông Tan Teong Wei, đại diện Infineon Technologies nhận định, Hà Nội có cơ hội tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu nếu đầu tư bài bản cho nhân lực và hạ tầng. Ông Tan Teong Wei kiến nghị đào tạo khoảng 20 nghìn kỹ sư điện, điện tử trong 10 năm tới, đồng thời xây dựng trung tâm nghiên cứu và phát triển chip và Internet vạn vật cấp khu vực, đi kèm cơ chế ưu đãi thuế và hạ tầng đặc thù cho ngành bán dẫn.

Với lĩnh vực công nghiệp văn hóa, bà Nguyễn Hồng Nhung, đại diện XRZone cho rằng, công nghệ thực tế ảo và thực tế ảo tăng cường có thể mở ra một ngành kinh tế mới cho Hà Nội. Theo bà, giải pháp quan trọng là tạo không gian thử nghiệm ứng dụng công nghệ mở rộng trong du lịch, giáo dục và di sản, kết hợp chính sách đặt hàng công nghệ từ cơ quan nhà nước và quỹ hỗ trợ thương mại hóa sản phẩm văn hóa, công nghệ.

Chia sẻ kinh nghiệm kết nối quốc tế, ông Lê Khắc Hiệp, đại diện ADT nhấn mạnh, Hà Nội cần gắn kết mạnh mẽ hơn với hệ sinh thái đổi mới sáng tạo toàn cầu. Ông đề xuất triển khai Học viện Công nghệ số Thủ đô theo hình thức trực tuyến, đặt mục tiêu đào tạo 100 nghìn lượt kỹ sư công nghệ chất lượng cao giai đoạn 2030–2035, đồng thời thúc đẩy các chương trình giao lưu, thu hút chuyên gia công nghệ là người Việt Nam ở nước ngoài.

Từ góc độ tài chính và khởi nghiệp, ông Nguyễn Quang Huy, Chủ tịch 9S Union và VNSIF cho rằng, để hình thành các DN công nghệ sâu, Hà Nội cần mạnh dạn trao quyền thử nghiệm cho khu vực tư nhân, từ việc cấp đất, hạ tầng cho các trung tâm đổi mới sáng tạo đến thí điểm vận hành quỹ đầu tư mạo hiểm theo chuẩn quốc tế, song song với chính sách thu hút chất xám và nguồn lực tài chính toàn cầu.

Kết thúc Diễn đàn, việc ký kết 5 biên bản hợp tác giữa các DN, quỹ đầu tư và tổ chức hỗ trợ đổi mới sáng tạo được xem là tín hiệu tích cực, cho thấy các giải pháp được đề xuất không dừng ở định hướng mà đang từng bước đi vào hành động. Các ý kiến tại Diễn đàn được kỳ vọng sẽ trở thành nguồn luận cứ quan trọng, góp phần giúp Hà Nội hoạch định chính sách phát triển công nghệ chiến lược, tạo nền tảng cho vai trò trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu của cả nước trong tương lai.