Lợi ích từ công trình xanh

Trước thực trạng đô thị đang bị màu xám của bê tông lấn át, càng thêm khẳng định, để phát triển đô thị bền vững, việc tạo lập các công trình xanh cần phải được hành động nhanh chóng. Công trình xanh đã và đang được thúc đẩy trong thiết kế kiến trúc xây dựng tại nhiều quốc gia trên thế giới. Bởi nó mang lại những hiệu quả đáng kể trong việc tiết kiệm năng lượng, giảm ô nhiễm môi trường. Còn tại Việt Nam, xu hướng này mới chỉ manh nha trong 10 năm gần đây và chưa thật sự phổ biến. Theo thống kê của Chương trình phát triển công trình xanh (Tổ chức Tài chính quốc tế - IFC), đến quý III/2020, tổng số công trình xanh được chứng nhận tại Việt Nam mới chỉ dừng lại ở con số 155 công trình - một con số khá khiêm tốn so với các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á và trên thế giới.

Theo PGS.TS Hoàng Mạnh Nguyên - Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển đô thị xanh Việt Nam, công trình xanh được hiểu là công trình xây dựng mà trong cả vòng đời, từ giai đoạn lựa chọn địa điểm xây dựng, thiết kế, thi công, sử dụng, vận hành... đều đạt hiệu quả cao trong sử dụng năng lượng, tài nguyên nước, vật liệu, sản sinh ra chất thải làm ô nhiễm môi trường ở mức ít nhất. Thời gian qua, chất lượng không khí, chất lượng nước ảnh hưởng đến đời sống người dân rất rõ nét. Vì vậy, phát triển công trình xanh xem như giải pháp bền vững giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường sống.

Thành viên kiến tạo loại công trình này không ai khác chính là chủ đầu tư dự án, nhà quản lý, những người chuyên môn làm về tư vấn, kỹ thuật… “Số dự án bất động sản được cấp chứng nhận công trình xanh tại Việt Nam còn rất khiêm tốn so với sự tăng trưởng của thị trường xây dựng” - PGS.TS Hoàng Mạnh Nguyên nhìn nhận.

Theo TS.KTS Lê Thị Bích Thuận - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu đô thị và Phát triển hạ tầng (Tổng hội Xây dựng Việt Nam), xây dựng công trình xanh trung bình sẽ đòi hỏi tăng vốn đầu tư khoảng 3 - 8 % so với thông thường. Đây được coi là rào cản lớn nhất ảnh hưởng tới sự phát triển công trình xanh tại Việt Nam. Nhưng đổi lại công trình xanh sẽ tiết kiệm 15 - 30% năng lượng sử dụng, 30 - 50% lượng nước, 50 - 70% chi phí xử lý chất thải và giảm khoảng 30 - 35% lượng khí thải CO2. Các công trình xanh góp phần bảo tồn tài nguyên, thân thiện với môi trường, chi phí sử dụng thấp, đảm bảo sức khỏe người sử dụng, tuổi thọ công trình cao.

Do vậy, theo TS.KTS Lê Thị Bích Thuận, dù sớm hay muộn, các DN bất động sản sẽ phải tìm đến công trình xanh như một quy luật tất yếu để bảo vệ môi trường sống cũng như đáp ứng yêu cầu ngày một cao của người tiêu dùng. Đặc biệt, trong bối cảnh ô nhiễm không khí, khói bụi ở những TP như Hà Nội ngày càng nghiêm trọng, người dân có nhu cầu lớn được sống trong các không gian xanh, gần gũi với thiên nhiên.

Cần sớm có cơ chế

Là xu thế tất yếu nhưng việc xây dựng các công trình xanh trong thực tế còn nhiều thách thức. Ngoài việc tăng thêm chi phí, yếu tố quyết định đến sự có mặt của những công trình xanh trên thị trường do tâm lý của người mua nhà có thói quen chọn giá thành làm tiêu chí quan trọng. Nhiều người mua căn hộ chỉ tìm vị trí đẹp, giao thông thuận tiện mà không quan tâm đến yếu tố xanh như chủ đầu tư dùng đèn gì, tiết kiệm nước ra sao… Đây cũng là lý do khiến cho nhiều chủ đầu tư chưa mặn mà xây dựng công trình xanh.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, vấn đề quan trọng hơn là cơ chế, chính sách để phát triển loại hình này còn hạn chế. Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ và môi trường (Bộ Xây dựng) Nguyễn Công Thịnh cho biết, hiện chưa có quy định bắt buộc hoặc khuyến khích đủ mạnh để phát triển công trình xanh, đặc biệt với các công trình xây dựng từ nguồn ngân sách. Nếu có cơ chế, chính sách phù hợp, Việt Nam sẽ phát triển mạnh công trình xanh trong thời gian tới và vai trò của cơ quan quản lý Nhà nước là rất quan trọng.

Bộ Xây dựng đang giao nhiệm vụ cho các đơn vị liên quan nghiên cứu, đề xuất cơ chế, chính sách thúc đẩy phát triển loại hình này để trình cấp thẩm quyền xem xét ban hành. Chính sách này sẽ định hướng và quy định nhiều vấn đề liên quan đến yêu cầu phát triển công trình xanh trong các công trình xây dựng mới hoặc công trình cải tạo, đặc biệt là những công trình có quy mô lớn...

Ngoài ra, theo nhiều chuyên gia, điều còn thiếu hiện nay là bộ tiêu chuẩn thiết kế về sử dụng năng lượng và vật liệu trong nhà chung cư để nhà thiết kế có thể áp dụng, cũng như làm cơ sở cho nhà quản lý, đầu tư tham khảo khi quyết định xây dựng các công trình chung cư. “Thời gian tới, cơ quan chức năng cần sớm hoàn thiện các tiêu chí này để tạo điều kiện cho việc xây dựng công trình xanh ở Việt Nam phát triển" - TS. KTS Lê Thị Bích Thuận nói.