Cơ chế, chính sách đặc thù, thể hiện sự phân quyền mạnh mẽ
Tại phiên làm việc chiều 10/11, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng đã trình bày Báo cáo thẩm tra Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi). Theo đó, Ủy ban Pháp luật và các cơ quan tham gia thẩm tra đều tán thành với sự cần thiết ban hành, mục đích, quan điểm xây dựng và phạm vi sửa đổi Luật Thủ đô; Hồ sơ dự án Luật Thủ đô (sửa đổi) được Chính phủ chuẩn bị công phu, nghiêm túc, đầy đủ theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng nhấn mạnh, Luật Thủ đô là đạo luật đặc biệt quan trọng, có ý nghĩa chính trị - xã hội sâu sắc. Việc sửa đổi Luật phải bám sát các cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý và cơ sở thực tiễn về xây dựng, bảo vệ, phát triển Thủ đô nhằm thể chế hóa kịp thời chủ trương, yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra trong các nghị quyết của Trung ương, của Bộ Chính trị, đặc biệt là Nghị quyết số 15-NQ/TW ngày 5/5/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và giải quyết được những vấn đề thực tiễn đang đặt ra trong xây dựng, bảo vệ, phát triển Thủ đô…
Bên cạnh đó, Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) cần có các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt, thể hiện sự phân quyền mạnh mẽ nhưng cũng đồng thời là giao nhiệm vụ cho chính quyền TP Hà Nội trong xây dựng, bảo vệ, phát triển Thủ đô. Các cơ chế, chính sách được thiết kế trong dự thảo Luật phải rõ ràng, rành mạch về phạm vi, nội dung phân quyền; lĩnh vực phân quyền phải toàn diện nhưng có trọng tâm, trọng điểm, bảo đảm tính khả thi và có cơ chế kiểm soát quyền lực thông qua việc quy định cụ thể quy trình, thủ tục thực hiện nhiệm vụ và trách nhiệm kiểm tra, giám sát của các cơ quan. Cùng đó, cần bổ sung các cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện nhiệm vụ của Thủ đô là trung tâm chính trị - hành chính của quốc gia, đồng thời là đô thị đặc biệt.
Về áp dụng Luật Thủ đô (sửa đổi), đa số ý kiến trong Ủy ban Pháp luật tán thành với quy định của Dự thảo Luật và cho rằng để thực hiện có hiệu quả quy định này, đề nghị xác định rõ cơ chế phối hợp giữa các Bộ, ngành với chính quyền TP Hà Nội khi xây dựng dự án luật, dự thảo nghị quyết của Quốc hội; vai trò của chính quyền TP Hà Nội và cơ chế xử lý trong trường hợp giữa Bộ, ngành và chính quyền TP có ý kiến khác nhau về nội dung của chính sách.
Tăng tỷ lệ đại biểu HĐND TP hoạt động chuyên trách
Đối với một số nội dung cụ thể, Ủy ban Pháp luật cơ bản tán thành việc tổ chức chính quyền đô thị tại TP Hà Nội trên cơ sở kế thừa mô hình đang được thí điểm theo Nghị quyết số 97/2019/QH14 của Quốc hội và đề nghị cần nghiên cứu, bổ sung vào dự thảo Luật quy định về đổi mới phương thức hoạt động của HĐND TP và HĐND quận, thị xã để tiếp tục thực hiện mô hình chính quyền đô thị hiệu quả.
Về số lượng đại biểu HĐND TP Hà Nội, Ủy ban Pháp luật nhận thấy, việc củng cố, nâng cao năng lực của HĐND, bảo đảm khả năng đảm đương thêm các nhiệm vụ, quyền hạn được phân quyền cho TP Hà Nội theo dự thảo Luật và phù hợp với yêu cầu tổ chức chính quyền đô thị là cần thiết. Nhiều ý kiến cho rằng, thay vì đề nghị tăng số lượng đại biểu HĐND TP thì cần phấn đấu tăng tỷ lệ đại biểu HĐND TP hoạt động chuyên trách và tập trung vào việc đổi mới phương thức, cách thức làm việc, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND TP.
Về quy định chính quyền thành phố thuộc TP Hà Nội, Ủy ban Pháp luật đề nghị chưa nên quy định các nội dung quá đặc thù trong dự thảo Luật khi chưa rõ về quy mô, chức năng, định hướng phát triển của các đô thị này. Có ý kiến đề nghị quy định theo hướng Chính phủ, HĐND, UBND TP Hà Nội xem xét áp dụng cơ chế phân cấp, ủy quyền cho thành phố thuộc Thành phố sau khi được thành lập; sau quá trình thực hiện ổn định, có hiệu quả mới xem xét, trình Quốc hội quy định cụ thể trong Luật.
Cùng với cơ chế thu hút nhân tài, đề nghị chính quyền TP Hà Nội cũng cần quan tâm, có biện pháp chủ động tìm kiếm nhân tài hoặc đào tạo, bồi dưỡng phát triển nhân tài từ đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức hiện có để đáp ứng nhu cầu của địa phương.
Về vùng Thủ đô (Điều 46), có ý kiến cho rằng việc xác định vùng Thủ đô trong dự thảo Luật đang có sự đan xen, chồng lấn với phạm vi của một số vùng phát triển kinh tế - xã hội hiện có. Vì vậy, để bảo đảm tính khả thi, Dự thảo Luật cần tập trung quy định về mối quan hệ liên kết giữa Thủ đô với chính quyền địa phương của các tỉnh giáp ranh nhằm xây dựng cơ chế phối hợp, giải quyết các nội dung liên quan đến nhiều địa phương. Bên cạnh đó, cũng cần cho phép các địa phương có quan hệ liên kết vùng với Thủ đô được áp dụng một số chính sách đặc thù như thành phố Hà Nội để bảo đảm hỗ trợ phát triển Thủ đô một cách thuận lợi, có hiệu quả.
