Các nhà nghiên cứu văn hóa cho rằng, Tết Thanh Minh là dịp mà tấm lòng hiếu thuận của con cháu được thể hiện rõ nét nhất.

Ý nghĩa quan trọng nhất của dịp lễ này là mọi người báo hiếu, trả nghĩa, đền đáp ơn sinh thành, dưỡng dục của tổ tiên. Điều này thể hiện rõ nét qua việc mỗi người, mỗi gia đình đi tảo mộ dòng họ, gia tộc vào dịp Tết Thanh Minh.

Trước khi tiến hành cúng Tết Thanh Minh, các thành viên trong gia đình cần dọn dẹp nhà cửa cho sạch sẽ, gọn gàng. Bàn thờ tổ tiên nên được quét dọn cẩn thận từ ngày hôm trước. Bên cạnh đó, những người làm lễ cúng nên ăn mặc chỉn chu, gọn gàng.  

Tại nhà, mâm lễ cúng Tết Thanh Minh thường có:
- Xôi chè
- Oản chuối
- Bánh trái 
- Gạo muối
- Bỏng 
- Trầu cau 
- Vàng mã
- Chai nước 

Trước khi ra mộ gia tiên, các thành viên nên chuẩn bị một số vật dụng như xẻng, cuốc để dễ dàng vệ sinh khu vực xung quanh phần mộ. 
Thông thường thì khi tới mộ, các bậc trưởng lão, người lớn tuổi trong gia đình sẽ phụ trách việc lễ bái.
Ngoài mộ, mâm lễ cúng Tết Thanh Minh cần chuẩn bị một số lễ vật cơ bản sau:
- Bánh kẹo, hoa quả 
- Tiền vàng, giấy ngũ sắc, quần áo giấy
- Trầu cau tươi 
- Nước sạch, rượu trắng
- Nhang đèn 
- Đồ cúng chay hoặc mặn để dâng lên từng phần mộ  

Trong lúc tiến hành lễ cúng, con cháu xung quanh nên chắp tay vái lạy thành tâm. Bên cạnh đó, trong lúc cúng cũng nên hạn chế việc cười đùa, nói chuyện nhằm thể hiện lòng tôn kính với các bậc tổ tiên.