Hành lý ít, hàng chở thuê nhiều Hầu hết các xe khách chạy tuyến cố định, dù lý trình dài vài chục hay vài trăm cây số, đồng bằng hay miền núi, chủ xe đều nhận chở thuê hàng hóa cho những người không phải là hành khách đi cùng xe. Thậm chí, nhiều xe còn đục thông cốp xe với gầm ghế ngồi của hành khách để thêm chỗ chất hàng. Các tuyến xe từ Hà Nội đi Lạng Sơn, Tuyên Quang, Quảng Ninh, Nghệ An, Thái Bình... là những tuyến trọng điểm có nhiều nhà xe nhồi nhét hàng hóa trên xe khách. Giá cước hàng hóa gửi theo xe khách tuy đắt hơn xe tải, nhưng do xe khách ngày nào cũng chạy nên đã thu hút được rất nhiều người gửi hàng theo cách này. Do đó, hàng hóa gửi theo xe rất đa dạng từ giấy tờ, hộp điện thoại, hàng gia dụng, đồ kim khí, thực phẩm, đến tivi, xe máy..., có trọng lượng từ vài chục gram đến hàng tạ, tấn. "Hiện không có quy định nào cấm chở hàng theo xe (trừ hàng hóa bị cấm) nên bến chỉ nhắc nhở, kiểm tra nhà xe khi họ xếp hàng lòi khỏi cốp; Chở xe máy vẫn chưa tháo hết xăng hoặc để hàng lẫn với khoang chở khách. Đó cũng là lý do chưa có trường hợp xe khách nào bị lực lượng chức năng xử phạt vì chở quá nhiều hàng" - Phó Giám đốc Bến xe Mỹ Đình Nguyễn Mạnh Tuấn cho hay.
 Hàng hóa chất đầy trong hầm xe khách. Ảnh: Minh Hồng |
Tuy nhiên, theo quan sát thực tế, tại các bến xe như Mỹ Đình, Nước Ngầm, Giáp Bát, Yên Nghĩa... đều thấy có riêng một dịch vụ gửi nhận hàng hóa theo xe khách. Thậm chí, có bến còn bố trí riêng khu vực giao nhận hàng. Song song với đó, một số hãng xe như Hoàng Long, Hoàng Hà, Hải Âu đã phát triển thành một loại dịch vụ chuyên biệt, bài bản. Có mức giá phân định rõ ràng theo cân nặng, loại hình, quãng đường. Địa điểm giao nhận trả hàng rất quy củ. Ngoài ra, bản thân các lái, phụ xe cũng tự nhận trả hàng kèm trong mỗi chuyến đi để thêm nguồn thu. Tiềm ẩn nguy cơ Do chưa có sự kiểm soát chặt chẽ nên tình trạng xe khách chở thuê hàng hóa đã trở nên phổ biến. Và để kiếm được nhiều lợi nhất, không ít nhà xe đã tự ý cải tạo, mở rộng cốp sau, hầm chở hàng. Ông Vũ Trung Thu - Giám đốc Trung tâm đăng kiểm phương tiện giao thông vận tải tỉnh Tuyên Quang cho biết, có khá nhiều trường hợp xe chở khách đến đăng kiểm nhưng bị từ chối tiếp nhận, vì đã cải tạo lại thùng chở hàng, mà nhiều nhất là xe loại 24 chỗ nhãn hiệu County. Đồng quan điểm đó, ông Nguyễn Đức Toàn - Giám đốc Trung tâm Đăng kiểm 29 - 02V (Hà Nội) cho biết thêm, hầu như tháng nào cũng có các xe khách đến đề nghị đăng kiểm trong tình trạng khoang chở hàng đã bị thay đổi kết cấu. Những trường hợp như vậy đều được yêu cầu phải khắc phục nguyên trạng mới được kiểm định, tuy vậy, đa số xe sau khi rời trạm đăng kiểm lại tự ý thay đổi kết cấu. Rõ ràng, việc thiếu kiểm soát trọng lượng hàng hóa trên xe khách đã vô tình khuyến khích các nhà xe thay đổi trạng thái kỹ thuật của xe, coi thường quy tắc an toàn kỹ thuật. Nguy hiểm hơn, theo lãnh đạo các đơn vị đăng kiểm trên, nguy cơ từ việc xe khách chở lượng hàng nặng, cũng như hoán cải trái phép khoang chở hàng, sẽ trực tiếp gây ra mất an toàn kỹ thuật của xe trên hành trình, khiến trọng tâm bị thay đổi, giảm độ và thời gian bám của phanh.... Đặc biệt, khi chạy trong trời mưa, đường trơn trượt, xe chở nhiều hàng hóa sẽ chạy ì hơn, độ bám đường giảm. Hơn nữa, do việc dùng xe khách chở hàng đã thành thói quen, khiến nhiều lái xe chủ quan với mức độ nguy hiểm có thể xảy ra, dẫn đến các trường hợp tai nạn thương tâm. Điển hình như vụ xe khách BKS 37B-00348 chở bình ôxy và bị nổ ở Nghệ An vào tháng 2/2014, làm 2 người chết và 14 người bị thương. Bà Phan Thị Thu Hiền - Vụ phó Vụ Vận tải Bộ GTVT nhận định, tình trạng xe khách nhận chở thêm hàng hóa là phổ biến và hiện không có quy định về số lượng hành lý khách được mang theo, trọng lượng hàng được chở tối đa, trách nhiệm kiểm soát hàng hóa... Điều đó là nguyên nhân tiềm ẩn gây TNGT. Vì thế, cần có quy định để quản lý trong vấn đề này, nhằm giảm thiểu nguy cơ mất an toàn xe khách, đảm bảo tính mạng cho người dân.
